Kur'an mealleri

Kur'ân meâli, basit anlamda Kur'an'ı oluşturan sure ve ayetlerin tümünün Arapça dışında bir dile tercüme edilerek açıklanmış halidir. Arapça kökenli bir kelime olan "meâl"; "meydana gelen netice", "mana", "anlam", "sonuç" anlamlarına gelir.[1]

Tarihçe

Kur'an yazılırken, yakın ulus/kâvimlere tebliğ amaçlı olarak çeviriler hazırlanıyor ve elçiler gönderiliyordu. Aynı zamanda değişik dillere sahip uluslar Müslüman olduklarında Kur'anı kendi dillerine çeviriyordu. Örneğin İranlı Selman Kur'an'ı Farsça'ya çevirmişti. İlk tercümeler Farsça ve Türkçe dillerindeydi. Batı'da Latince olarak tercümenin tarihi 1143'tür. Bu tercüme 1543'te basılmıştır.

Günümüze ulaşan en eski elyazması Türkçe meâl Şirazlı Hacı Devletşah oğlu Muhammed'in istinsah ettiği (1333) meâlidir ve Türk-İslam Eserleri Müzesi'ndedir. Süleymaniye Kütüphanesi'ndeki bir nüsha Harezm Türkçesi'nde yapılmıştır.

Günümüzde meal çalışmaları bilimsel veya toplumsal anlayışın gelişme ve değişmesi paralelinde de değişikliklere uğramaktadır. Örneğin suresi meallerinde Alak kelimesi ile ilgili olarak verilen mealler. Eski meallerde kan pıhtısı olarak verilen bu kelime insanın gelişim aşamalarından birisinin kan pıhtısı olmadığı bilgisi ile birlikte değişime uğramış ve kelimeye tefsir ve meallerde embriyonun rahim duvarına tutunması ile bağlantılı mucizevi atıflar da yapılmak suretiyle embriyo veya "asılıp tutulan şey" anlamları verilmiştir.[2]

Yine suresine ismini veren Tarık kelimesi geleneksel anlamıyla göre halk arasında Zühre, çoban yıldızı, sabah veya akşam yıldızı olarak ta bilinen venüstür. Bazıları ise bu kelimeye mucizevi bir anlam yüklemiş ve onun radyoteleskopların icadı ile 1960'larda keşfedilen nötron yıldızları (pulsar) nı anlattığını ileri sürmüşler ve o şekilde tercüme etmişlerdir.[3]

Mütercim

Yasin Suresi 33-34üncü âyetlerinin Çince tercümesi.

Kur'an meâli yazarlarına mütercim adı verilir.

Kur'an’daki âyetlerin bir kısmı anlamı açık, hüküm ihtivâ eden âyetler olmakla beraber, bazı âyetler ise yoruma açık âyetlerdir. Bu Âl-i İmrân Sûresi’nin yedinci âyetinde belirtilmektedir.

108inci Kevser Suresinin eski bir meâli. (Mazenderanca tefsir ve tercümesi.)

Kur'ân meâl veya tercümelerini hazırlayanların belirli dini kaygılardan uzak şekilde, sadece sosyal bilimlerin ve din bilimlerinin ışığında, filoloji, antropoloji, dinler tarihi, mitoloji gibi donanımlara sahip olarak tercüme yapmaları Kur'an’ın anlaşılması konusuna objektif katkılar sunması açısından değerli bilgiler sunabilir.

Tercüme, tefsir ve meal

Tercüme bir metnin hiçbir yorum katmadan diğer dile aktarılmasıdır. Kur'an'ın tercüme edilebilir olup olmadığı uzun tartışmaların konusu olmuştur. Uygulamada ise meal denilen yarı tercüme anlatımlar tercih edilmiştir. Meâl Kur'an ayetlerinin yorumlu tercümesi, tefsir ise ayrıntılı açıklamasıdır. Meal yazarları, birebir tercümedeki metne cümlelerdeki anlatım bozukluklarının giderilmesi, kapalı anlatımlar, cümle düşüklükleri, kelimelerin tam karşılığının meal yapılan dilde bulunmaması, birebir tercümenin sakıncalı bulunması veya kendi anlayışını (mezhep, tarikat, cemaat) dikte etmek, cemaat liderini Mesih veya Mehdi ilan etmek gibi amaçlarla etimolojik anlam kaydırma, ekleme veya öne çıkartma gibi uygulamalar yapar ve yalın tercümeden kaçınırlar. Bu çalışmalarda çok sayıda bir diğerinin anlayışını suçlayan yaklaşımlar görmek olasıdır.[4][5][6] Bu çerçevede anlayış ve uygulamalardaki farklılaşmaların dini metinlere, ayrıca şeriat uygulamalarına; Abdest, Namaz, tesettür, mut'a, hac vb. ibadetlere yansıdığı görülmektedir. Günümüzde ise Kur'andan bilim ve bilimsel mucizeler türetmek amacıyla benzer uygulamaların yapıldığı sıklıkla ileri sürülmektedir.[7]

Türkiye’de basılan meâllerin bir çoğunda sayfa orta alanı Arapça metin, sayfa kenarları ise sırası ile Arapça metnin okunuşu ve hemen altında anlamı şeklindedir.

Tefsirlerde ise ayetlerin tek veya grup olarak meallerinin sonuna eklenen açıklama bölümleri bulunur.

Kur'an meallerinde günümüzde orijinal metnin yanında Türkçe metin verilir. Bazıları kelime kelime çeviri yapmakta, bazıları nüzul sebepleri ve tarihsel bilgileri sunmaktadır. Bir kısmı güncel fıkhi ve siyasi meseleleri dipnotlarla vermekte, bir kısmı şiir söyleyişiyle sunmaktadır. Meallerin dili 1900'lerden beri değişen Türkçeye paralel olarak değişmiştir.

Türkçe meâller

Matbû meallerin bazıları sadece meâl, bazıları ise meâl ve Tefsirdir.

Mütercim Meal adı Yayınevi Yayın yılı
A. Adnan Sütmen Kur'ân-ı Kerîm'in Meâlen Manzum Açıklaması 1984
Abdülbaki Gölpınarlı Kur'ân-ı Kerîm'in Anlamı 1955
Abdullah Âtıf Tüzüner Kur'ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli 1970
Abdullah Aydın Kur'ân-ı Kerîm ve Meâl-i Celîlesi 1979
Abdurrahman Abdullahoğlu Âyetlerin iniş sırasına göre meâl Ozan Yayıncılk
Adem Uğur Kur'ân Meâli
Ahmed Davudoğlu Kur'ân Meâli
Ahmet Ağırakca – Beşir Eryarsoy Kur'ân Meâli Buruç Yayınları 1995-1999
Ahmet Ağırakca – Beşir Eryarsoy Nüzul Sebepli Kur'ân Meâli Fikir Yayınları
Ahmet Okutan Kur'ân-ı Kerîm'in konularına göre ayrılmış Türkçe anlamı 1967
Ahmet Tekin Kur'ân'ı Anlamaya Doğru -Tefsîrî Meâl- Kelam Yayınları
Ali Bulaç Kur'ân-ı Kerîm'in Türkçe anlamı Çıra Yayınları 1983
Ali Fikri Yavuz Kur'ân-ı Kerîm ve Meâli Âlîsi 1967
Ali Özek-Hayreddin Karaman vd. Kur'ân-ı Kerîm Meâli 1982
Ali Rızâ Sağman Lafzen ve Meâlen Kur'ân-ı Kerîm'in Tercemesi 1980
Ali Ünal Kur'ân-ı Kerîm ve Meâli Define Yayınları
Bekir Sadak Ahmet Hulusi Kur'ân-ı Kerîm Meâli Çaprı Yayınları 1998
Besim Atalay Kur'ân-ı Kerîm Meâli 1962
Cemil Said Kur'ân-ı Kerîm Tercemesi 1924
Diyanet İşleri Başkanlığı Diyanet İşleri Meâli Diyanet İşleri Başkanlığı 1990
Diyanet Vakfı Kur'ân-ı Kerîm Meâli Diyanet Vakfı 1993
Edip Yüksel Mesaj: Kur'ân Çevirisi Ozan Yayıncılk 2000
Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır Hak Dini Kur'an Dili 1935
Enver Baytan Kur'ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâl-i Âlîsi 1987
Hacı Murad Sertoğlu İslâm'ın mukaddes kitabı Kur'ân-ı Kerîm'in Türkçe tercüme ve tefsîri 1955
Hakkı Yılmaz Nüzul Sırasına Göre Necm, Necm Kur'ân'ın Türkçe Meâli İşaret Yayınları
Halil Uysal Kelime Meâli Kitap Kent
Hamdi Döndüren Kur'ân-ı Kerîm Evrensel Çağrı / Yüce Meâl ve Tefsiri Çelik Yayınevi
Hasan Basri Çantay Kur'ân-ı Kerîm ve Meâl-i Kerîm 1952
Hasan Tahsin Feyizli Feyzü'l Furkan Kur'ân Server İletişim Yayınları
Hikmet Taşkın Kur'ân bize ne diyor? Madve Yayınları 1989
Hüseyin Atay-Yaşar Kutluay Kur'ân-ı Kerîm ve Türkçe anlamı Diyanet İşleri Başkanlığı 1961
İmam İskender Ali Mihr [8] Kelime Kelime Kur'ân Meâli Mihr Yayınları 2000
İsmâil Hakkı Baltacıoğlu Kur'ân Meâli 1957
İsmâil Kazdal Kur'ân-ı Kerîm'in Türkçe Meâli Erguvan Yayınevi
Mahmud Ustaosmanoglu Kur'ân-i Mecid ve Meâl Tefsir AlisiAhiska Yayinevi
Mahmut Kısa Kısa Açıklamalı Kur'ân-ı Kerîm Meali Armağan Kitaplar2009
Mahmut Toptaş Kur'ân-ı Kerîm ve Meâli Cantaş Yayıncılık
Mehmet Zeki Duman, Prof.Dr. Beyanu'l Hak - Kur'ân-ı Kerîm'in Nüzul Sırasına Göre Tefsiri Fecr Yayınevi 2006
Mevdûdî Mevdûdî Meâli İnkılâp Yayınları
Muhammed Esed Muhammed Esed Meâli İşaret Yayınları
Muhammed Fuad Abdulbâkî El-Mu'cem El-Mufehres li Elfaz El-Kur'an El-Kerîm 1938
Muhammed Hamidullah Kitâb-ul Azîz Beyan Yayınları
Murtaza Turabi Kur'ân-ı Kerîm Meâli Kevser Yayınları
Mustafa Cemil Kılıç Anlamak İçin Türkçe Kur'ân Kamer Yayınları
Mustafa İslamoğlu Hayat Kitâbı Kur'ân, Gerekçeli Meâl-Tefsir Düşün Yayınları 2011
Prof. Dr. Mustafa Öztürk Kur'ân-ı Kerîm Meâli & Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri Düşün Yayınları 2012
Mustafa Varlı Kur'ân-ı Kerîm'in Açıklamalı Türkçe Anlatımı Esma Yayınları
Mustafa Yıldız Son Mesaj Kur'ân-ı Kerîm ve Gerekçeli Türkçe Meâli Çıra Yayınları
Osman Nebioğlu Türkçe Kur'ân-ı Kerîm 1957
Ömer Feyzi Mardin Kur'ân-ı Kerîm tefsirli ve fihristli 1950
Ömer Rızâ Doğrul Tanrı Buyruğu 1934, 1980
Prof. Dr. Ömer Özsoy – Prof. Dr. İlhâmi Güler Konularına Göre Kur'ân Meâli Fecr Yayınları
Recep İhsan Eliaçık Yaşayan Kur'an Türkçe Meâl İnşa Yayınları 2006
Sadık Türkmen İniş Sırasına Göre Kur'ân; Akıl ve Bilim Işığında Türkçe Çeviri. Sadık Türkmen Yayınları 2006, 2009, 2010
Sadi Irmak Kutsal Kur'ân Türkçe Meâli 1962
Suat Yıldırım Kur'ân-ı Kerîm Meâli Define Yayınları 1998
Süleyman Ateş Kur'ân-ı Kerîm Meâli Yeni Ufuk Yay. 1975
Şaban Piriş Kur'ân-ı Kerîm Türkçe Anlamı Arz Yayınları
Talat Koçyiğit Kur'ân-ı Kerîm Meâli Hüner Yayınevi 2004
Yaşar Nuri Öztürk Türkçe Kur'an çevirisi Sesli
Ziyâ Kazıcı-Necip Taylan Kur'ân-ı Kerîm Meâli Çağrı Yayınları 1977
Kadri Çelik Kuranı Kerim Meali
Abdulaziz Bayındır Kısa Surelrin Meali Süleymaniye Vakfı Yayınları

Kaynakça

  1. ↑ http://www.osmanlimedeniyeti.com/makaleler/sozluk/osmanlica-sozluk-m.html
  2. ↑ http://www.kuranmeali.com/ayetkarsilastirma.asp?sure=23&ayet=14
  3. ↑ http://www.kuranmeali.org/86/tarik_suresi/3.ayet/kurani_kerim_mealleri.aspx
  4. ↑ http://www.haber5.com/yazar/mehmet-sevket-eygi/bozuk-mealler-tercumeler-tefsirler
  5. ↑ http://www.hanifdostlar.net/hanifnet/hanifliknedir/carpitma.html
  6. ↑ http://www.kurannediyor.org/soru.asp?id=369&baslik=KURAN%20MEALLER%DD%20SAVA%DEI
  7. ↑ http://www.mucizeyalanlari.com/dunyanin-yercekimi-kuvveti/
  8. ↑ http://www.kuranmeali.org/kuran_meali.aspx
This article is issued from Vikipedi - version of the 9/15/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.