Medea (Cherubini)

Medea

Partisyon notalari kapagi
Özgün ismi: Médée
Müzik: Luigi Cherubini
Libretto: François-Benoît Hoffman
Galası: 13 Mart 1797
İlk gösterim yeri: Théâtre Feydeau, Paris, Fransa
Oyuncular: *Medea, soprano
  • Dirce, Créon'un kızı, soprano
  • Neris, Medea'nin kölesi, mezzo-soprano
  • İason, Argonotların önderi, tenör
  • Kral Créon, Korint Krali, bas
  • Muhafizlar komutanı. Konuşma rolü
  • Dirce'nin iki oda hizmetçisi, soprano
  • İki çocuk, Sessiz rol
  • Koro:Dircé'nin hizmetkarlari, Argonotlar, rahipler, askerler, Korint sehri halki

Medea (Fransızca: Médée) operası Paris'de yaşayıp çalışan ama İtalyan asıllı besteci olan Luigi Cherubini tarafından hazırlanan 3 perdelik "opera-comique" janrında opera eseridir. Eserin orijinal librettosu antik Yunan tiyatro yazarı Euripides'in Medae adlı trajedisi ile Fransız Pierre Corneille'in " Médé" oyunlarından François-Benoît Hoffmann (Nicolas Étienne Framéry) tarafından uyarlanarak Fransızca olarak yazılmıştır. Eserin prömiyer temsili Fransızca olarak 13 Mart 1797'da Paris'de "Théâtre Feydeau,"'da sahnelenmiştir. Bu eser 19. yüzyılda 1802 ve 1809'da İtalyanca'ya çevrilmiş bu İtalyanca verziyonun, başta Viyana olmak üzere, Avrupa şehirlerinde prömiyerleri yapılmıştır. 1855'de Larchner tarafından Almanca'ya çevrilmiştir. 1909'da ise Larchenr'ın Almanca verziyonu İtalyanca'ya çevrilmiş bu çifte çeviri libretto bazı önemli sahnelenmelerde (örneğin 1953'de Maria Callas tarafından) kullanılmıştır.

Fransız Devrimi döneminde hazırlanmış olan Fransızca opera eserlerinde günümüzde devamlı olarak temsil edilen tek opara eseridir. Dünyada ünlü sopranolar, örneğin Maria Callas, bu eserde rol alıp şarkı söylemelerinde ustalıklarını seyircilerine sergilemektedirler.

Sahnelenmeler

Bu opera eseri 13 Mart 1979'da Fransa Devrimi sırasında Fransızca olarak Theatre Feydau'da prömiyer temsili yapılmıştır. Seyirci tarafından bu temsil soğukça karşılanmış ve tekrar sahnelenme yapılmamıştır. 19. yy ve 20. yy.nın büyük bir kısmında genellikle operaevleri yapımlarında İtalyanca çeviri librettoyu kullanmışlardır. Bu çevirilerde resitatifler yerine konuşma dialogları bulunmakatdır ve bunlar besteci tarafından resmen kabul edilmemiştir. Son yıllarda operaevleri yapımlarında Cherubini'nin orijinal Fransızca verziyonunu kullanmaya başlamışlardır. Bu eserin çevirisi ile ortaya şu verziyonlar çıkmıştır:

Bu eserdeki Medea soprano ses için olan başrol ve bu başrol için müziksel parçaların seslendirilmesi gayet zor olmakla ün yapmıştır. Bu nedenle 20. yy'da kendilerine güvenen ve ünlerini yükseltmek isteyen sopranolar Medea rolünü almaya sanki yarış etmişlerdir ve bunlar arasında Maria Callas, Anna Caterina Antonacci, Josephine Barstow, Montserrat Caballé, Eileen Farrell, Marisa Galvany, Leyla Gencer, Gwyneth Jönes, Nadja Michael, Maralın Niska, Magda Olivero, Leonie Rysanek, Sylvia Sass, Anja Silja, Dünja Vejzoviç, ve Shirley Verrett bulunmaktadır.

Roller

Rol Ses tipi Prömiyerde roller, 13 Mart 1797
(Orkestra şefi: Bilinmiyor )
Medea soprano Julie-Angélique Scio
Dirce, Créon'un kızı soprano Rosine
Nrris, Medea'nin kölesi mezzo-soprano Auvray
İason, Argonotların önderi tenör Pierre Gaveaux
Kral Créon bas Alexis Dessaules
Muhafizlar komutanı Konuşma rolü Legrand
Dirce'nin iki oda hizmetçisi soprano Verteuil, -
İki çocuk Sessiz rol
Koro: Dircé'nin hizmetkarlari, Argonotlar, rahipler, askerler, Korint sehri halki

Konu özeti

Yer: Korint şehri Zaman: Antik Yunanistan

I. Perde

Corint Kralı Creon'nun kızı Dirce, Altın Postu bulan Argonatlarin onderi Iason ile evlenmek üzeredir. Fakat Dirce büyücü Medea'nın intikamından korkmakta dir. Medea'nin Iason'dan iki çocuğu bulunmaktadir ve Iason'nun Altın Postu bulmasi için destek saglkamak amacıyl Medea kendi halkını kandırmistir ve bu aciga cikinca kendi halki onu reddedilmektedir. Creaon, Iason'nun Medea'dan olan iki çocuğunun koruyacagi ve Meada'nin hatalarını cocuklarinin ödemiyecekleri hakkinda Iason'a güvence vermistir. Argonatlar onderleri ile evelcek Dirce'ye ziyarete gelip oana saygilarini Iason'nun Colchis'de bulmus oldugu Altın Postu, Dirce'nin ayakları altina sermislerdir. Dirce Medea'nın ülkesi o;an 'Colchis' adini duyunca tekrar urperip korkuya kaplilir. Iason onu teselli etmeye çalışır. Ama tam bu sirad bir muhafız örtülü bir kadının içeri girmeyi başardığı haberini getirir. Bu kadın Meadea'dir; Iason'nun kendisine geri dönmesini istemekte ve eger reddedilirse Iason'dan intikam almaya kararlidir. Medea Iason´la yalnız kaldiginda ikisi de gecmis saadet dolu guzel gunlerin hatiralarini canlandirirlar. Fakat Iason gelecekte Medea ile birlikte olamak istemedigini bildirir. Bunun uzerine Medea onu "Düğün günün asla gerçekleşmeyecek" diye tehdit savurur.

II. Perde

Medea'nın hizmetçisi Neris Medea'ya karsi halkin kızgınlığıni bilmektedir. Onu bu kizgili halktan kurtulmak için Korint'den ayrılmaya ikna etmege çalışır. Fakat Medea avutup buna inandırma çabalari sonuçsuz kalir. Kornt Krali Creon Medea'nın şehri terk etmesi için emir verirler. Bu emere uymak zorunda kalan Medea, çocukları ile vedalasmak icin bir gün daha izin ister ve Kral onun bu dileğini kabul eder. Neris, Medea'yı teselli edebildigini düşünmektedir. Fakat büyücü Medea bir plan yapmış ve bunu uygulamaya koyulmuştur. Bu plana göre İason'dan intikam alama için çocuklarını kullanacaktir ve kendine ihanet eden İason'na öyle üzücü bir intikamda bulunacaktır ki İason bunu çilesini hayatının sonuna kadar çekecektir. İason geldiğinde, Medea çocuklarından ayrılıyor olmanın üzüntüsü içindeymiş gibi davranır. Medea, Neris'e Dirse'ye bir düğün hediyesi vermeyi düşündüğünü bildirir ve bu hediye Medea´ya Apollon tarafından verilen taç ve pelerindir. Kornt Krali ve saraylılar merasim için tapınağa geldiklerinde Medea onlardan alacağı intikamı uygulamayı planlamıştır. Kutlama sona erdiğinde sunaktan meşaleyi alır ve tapınağı terk eder.

III. Perde

Dağlık bir alanda, Medea, Tanrılara korkunç intikamını gerçekleştirebilmek için dua eder. Neris, Dirce'ye Medea'nın hediyesini verdikten sonra iki çocukla oraya gelir. Medea orada Neris'e intikam planını açıklar. Taç ve pelerin zehirlidir; Dirce ölecektir. Neris aceleyle tapınağa gider. Medea'nin hediyesi giyen Dirce ölmüştür. Iason da Medea'nın tutuklanmasını istemektedir. Cok kizgin Korint halki toplanir. Halktan korkan Medae iki cocuğu ve Neris ile tapınağa sığınır. Medea biraz sonra tapinaktan çıkar ve elinde iki çocuğunu öldürdüğü kanlı hançer bulunmaktadir. Tapınak alev alev yanmaya başlar.

Seçilmiş disk kayıtları[1]

Original Fransızca verziyonu:

Yıl Roller
Medea, Dirce, Neris. Iason, Creon		 Orkestra Şefi ve Orkestra Kayıt tipi ve marka
1997 Phyllis Treigle,
Thaïs St Julien,
D'Anna Fortunato,
Carl Halvorson,
David Arnold		 Bart Folse,
Brewer Oda Orkestrası ve Quotannis Korosu		 CD: Newport Classic Cat: NPD 85622/2

Lachner verziyonunun İtalyanca çevirisi:

Yıl Roller
Medea, Glause, Neris. Giasone, Creonte		 Orkestra Şefi ve Orkestra Kayıt tipi ve marka
1957 Maria Callas,
Renata Scotto,
Mıriam Pirazzini,
Mirto Picchi,
Giuseppe Modesti		 Tullio Serafın,
Teatro alla Scala Orkestra ve Korosu		 CD: EM Cat: CDMB-63625
1967 Gwyneth Jones,
Pilar Lorengar,
Fiorenza Cossotto,
Bruno Prevedi,
Justıno Díaz		 Lamberto Gardelli
Accademia Nazionale di Santa Cecilia Orkestra ve Korosu		 CD: Decca «Double» <Cat: 452 611-2
1977 Sylvia Sass,
Magda Kalmár,
Klára Takács,
Veriano Luchetti,
Kolos Kováts		 Lamberto Gardelli,
Macaristan Radyo ve Televizyon Senfoni Orkestra ve Korosu		 CD: Hungaroton Cat: HCD 11904-05-2
1980 Mirella Freni,
Barbara Hendricks,
Agnes Baltsa,
Plácido Domingo,
José van Dam		 Herbert von Karajan,
Berlin Filarmoni Orkestrası		 CD: Deutsche Grammophon Cat: 422 195-2

Ayrıca bakınız

Kaynakça

This article is issued from Vikipedi - version of the 4/7/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.