Mehmet Şehu

Mehmet Şehu
Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti Bakanlar Konseyi İkinci Başkanı
Görev süresi 20 Temmuz 1954 - 17 Kasım 1981
Yerine geldiği	Enver Hoca
Yerine gelen	Adil Çarçani
Kişisel bilgiler
Doğum	10 Ocak 1913 Çorrush, Arnavutluk
Ölüm	17 Aralık 1981 (68 yaşında) Tirana, Arnavutluk
Partisi	Arnavutluk Emek Partisi

Mehmet İsmail Şehu (10 Ocak 1913 - 17 Kasım 1981), 1954 yılından 1981 yılına kadar Arnavutluk'ta başbakanlık yapan Arnavut komünist. Askeri taktisyen olarak bilinmektedir, komünist partizanlara liderlik yaparak Marksist düşüncenin Arnavutluk'ta yayılmasını sağlamıştır.^[1] Mehmet Şehu, İkinci Dünya Savaşı sonuna kadar elindeki gücü Enver Hoca ile paylaştı. Resmi Arnavut hükümeti kaynaklarına göre Mehmet Şehu "ülkenin en tehlikeli düşmanı ve hain" ilan edilmesiyle birlikte ailesi ve akrabalarının yakalanıp mahkum edilmesinden sonra 17 Aralık 1981'de intihar etti.^[2] Bununla birlikte bazı rivayetlere göre Şehu'nun öldürülme emrini veren kişi Enver Hoca'ydı.

İlk dönem

Şehu, güney Arnavutluk'ta bulunan Mallakastër ilçesi'nin Çorrush kasabasında doğdu. Müslüman bir aileden gelmektedir. 1932 yılında Amerikan Kızıl Haç'ı tarafından finanse edilen Tirana Arnavutluk Yüksekokulu'ndan mezun oldu. Uzmanlık alanı ziraat üzerineydi. İtalya, Napoli'de bulunan Nunziatella askeri akademisinden komünizm yanlısı fikirleri yüzünden 1936 yılında uzaklaştırıldı, daha sonra Tirana Zabit Okulu'na giriş hakkı kazandı. Ertesi yıl İspanya İç Savaşında cumhuriyetçilerin tarafında gönüllü olarak savaşmak için okuldan ayrıldı. İspanya Komünist Partisi'ne katıldı ve Dördüncü Tabur, Onikinci Uluslararası Tugay'da komuta kademesine yükseldi. Cumhuriyetçi güçlerin yenilmesinden sonra 1939 yılı başlarında arkadaşlarıyla beraber İspanya'dan geri çekilirken Fransa'da yakalandı ve tutuklandı. Fransız enterne kampında bir süre tutulduktan sonra İtalya enterne kampına nakledildi ve burada İtalya Komünist Partisi'ne katıldı.^[1]

İkinci Dünya Savaşı faaliyetleri

1942 yılında Arnavutluk'a döndü, hemen Arnavutluk Komünist Partisi'ne ve Arnavutluk direnişine katıldı. 1943 yılında Komünist Parti'nin Merkez Komitesi'ne aday üye olarak seçildi. 1943 yılında askeri deneyimlerinden dolayı hızlı bir şekilde Birinci Partizan Hücum Tugayı komutanı oldu. Daha sonra Arnavutluk Ulusal Kurtuluş Ordusu Birinci Partizan Hücum Tümen komutanı rütbesine terfi etti. 1944 yılından 1945 yılına kadar Anti-Faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi üyesiydi.

İkinci Dünya Savaşı sonrası

1944 Kasım ayında Arnavutluğun Alman güçlerinden arındırılmasından sonra Şehu genelkurmay başkan oldu ve Moskovada eğitim gördükten sonra genelkurmay başkanı oldu. Korgeneral ve orgeneral rütbelerini de taşımıştı.

1948 yılında Merkez Komite ve Arnavutluk İşçi Partisi Politbüro üyesi oldu, 1948 yılından 1953 yılında kadar Merkez Komite sekreteri oldu. 24 Haziran günü Enver Hoca, Savunma Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığından ayrılıp Başbakanlığa geçtikten sonra sahip olduğu pozisyonları kaybetti. Büyük ihtimalle Enver Hoca, Şehu'ya çok fazla güç teslim etmek istemiyordu.

1948 yılından 1954 yılına kadar başbakanlık yardımcılığı ve Uluslararası İlişkiler başkanlığı görevlerini sürdürdü. 1954 yılında Hoca'dan sonra başbakanlık görevini aldı. 1974 yılında Halk Savunma Bakanlığı görevini üstlendi, 1947 yılından ölene kadar Halk Meclisi milletvekili olarak kaldı.

Son dönem

Şehu, Enver Hoca'nın sağ eli ve Arnavutluğun en önemli ikincisi kişi olarak biliniyordu. 40 yıl boyunca Hoca'nın arkadaşı ve en yakın yoldaşıydı. Şehu Çin ve Arnavutluk ilişkilerini geliştirerek Sovyetler Birliği'nden ayrılmayı(Aralık 1961) sağlayan kişiydi. 1981 yılında Enver Hoca'nın yalnızlık politikasına karşı geldi. Yugoslavya ajanı olmakla suçlandı.

17 Aralık 1981 günü Tirana'da kafasından kurşunla vurulmuş şekilde yatak odasında ölü bulundu. Resmi açıklamaya göre (18 aralık) sinir bozukluğundan dolayı intihar etti. Arnavutluk yasasına göre bu suçtu. Şehu "halk düşmanı" ilan edildi ve Ndroq kasabasının yakınlarında boş bir araziye gömüldü. Şehu'nun oğlu daha sonra Şehu'nun ölümünün cinayet olduğunu ispatlamak için kampanya başlattı. Şehu'nun sadece Yugoslavya ajanı olarak değil, CIA ve KGB için de çalıştığı iddia edildi. Hoca'mom kitabı Titoites (1982) de yer alan bazı bölümler Şehu'ya ithafen suçlamalar içermekteydi. Şehu Avusturya resmi komünizm tarihinden çıkartıldı. Şehu'nun dul eşi Fikret ve iki oğlu hiçbir sebep açıklama belirtilmeden tutuklandı farklı bahaneler sunularak hapse konuldu.

Komünizm'in çöküşünden sonra 1991 yılında salındılar. Mehmet Şehu'nun genç olan oğlu Başkim babasının mezarını aramaya başladı. 19 Kasım 2001 günü Mehmet Şehu'nun naaşı bulundu.

Kaynakça

1. Europe since 1945: an encyclopedia, Volume 1 Author Bernard A. Cook Publisher Taylor & Francis, 2001 ISBN 0-8153-4058-3, ISBN 978-0-8153-4058-4
2. Albania as dictatorship and democracy: from isolation to the Kosovo War, 1946-1998 Volume 3 of Albania in the Twentieth Century: A History, Owen Pearson Volume 3 of Albania and King Zog, Owen Pearson Author Owen Pearson Edition illustrated Publisher I.B.Tauris, 2006 ISBN 1-84511-105-2, ISBN 978-1-84511-105-2