Atinalı Meton
| Atinalı Meton | |
|---|---|
| Doğum | Atina |
| Milliyeti | Yunan |
| Dalı | Matematik, Astronomi |
Meton veya Atinalı Meton (Yunanca: Μέτων ὁ Ἀθηναῖος; söylenişi Meton o Atineos ) antik Yunan gök bilimci (astronom), mühendis ve antik çağ matematikçisi. Atina'daki Akropolis'in yakınlarındaki Pnyx (Piniks) tepesinde M.Ö. 432 yılında yaptığı ğözlemlerinin sonuçlarından dolayı daha sonra kendi adıyla anılan Meton Döngüsüyle tanınır.[1][2]
Yaşamı
Millattan önce 5. yüzyılda Atina'da yaşamıştır.[3] Hayatı hakkında çok fazla bilgi bulunmamakla birlikte kaynaklarda adı Pausanias (Pavsaniyas) oğlu Meton olarak geçmektedir.[4] Ayrıca Astrolog olarak da döneminde tanınmıştır. Öyleki M.Ö. 415 yılında Atina'lıların Sicilya seferinin yıldızların yerleşim şeklinden yola çıkarak bir felaket olacağı kehanetinde bulunmuştur ve bunun üzerine sahte bir delilikle Stoa Poikile yakınlarındaki kendi evini yakmış ve felaket olacağına inandığı Sicilya seferine katılmaktan kendini kurtarmıştır.[5] Gerçekten de Sicilya seferi Atinalılar için bir felaket olmuş ve bir süreliğine Atina demokrasisi çökmüş ve oligarşiye dönüp Sparta'la müttefik olmuştur.[6]
Bilimsel Katkıları
Meton M.Ö. 432 yılında 19 yılda bir tekrar eden takvim geliştirmiştir. Bir diğer astronom Euctemon'la birlikte Gündönümümlerini gözlemlemiştir. Bu gözlemler neticesinde bir güneş yılının uzunluğunu hesaplamıştır. Meton ve Euctemon ayrıca hareketli parçalardan oluşan taştan yapılmış ve yıldızların yükseliş zamanını yaklaşık olarak gösteren bir parapegma Almanak geliştirmiştir.[7]
Meton Döngüsü
Meton yaklaşık olarak 254 ay döngüsünün (iki ardışık dolunay arasındaki süre) 19 güneş yılına denk geldiğini hesaplamıştır. Bu hesap sayesinde ay takviminin başlangıcının güneş yılına göre sabitlenmesi sağlanmış ve farklı mevsimlere sapması önlenmiştir. Bu takvim 19 güneş yılından oluşuyordu; 12 yıl 12 lunar aydan, 7 yılda 13 lunar aydan oluşuyordu. Metonic döngü yılların başlangıcını ve ayların adlandırılmasını düzenliyordu.[8]
Kaynakça
- ↑ "The Phynx(İngilizce)". UNESCO Astronomical Heritage. 16 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150916024040/http://www2.astronomicalheritage.net/index.php/show-entity?identity=26&idsubentity=1. Erişim tarihi: 18 Ekim 2012.
- ↑ "Meton (İngilizce)". Wolfram Research. http://scienceworld.wolfram.com/biography/Meton.html. Erişim tarihi: 18 Ekim 2012.
- ↑ "Μέτων ο Αθηναίος (Yunanca)". 23 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130923231650/http://www.diodos.gr:80/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1-%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1/%CE%95%CF%86%CE%B5%CF%85%CF%81%CE%AD%CF%84%CE%B5%CF%82/385-%CE%9C%CE%AD%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%BF-%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82.html. Erişim tarihi: 18 Ekim 2012.
- ↑ ALEXANDER, JONES (2000). "CALENDRICA I: NEW CALLIPPIC DATES". Papyrologie und Epigraphik 129: 141-158. http://www.uni-koeln.de/phil-fak/ifa/zpe/downloads/2000/129pdf/129141.pdf. Erişim tarihi: 18 Ekim 2012.
- ↑ Freely, John (2004). Strolling through Athens : fourteen unforgettable walks through Europe's oldest city (İngilizce) ([New edition]. bas.). New York: Tauris Park Paperbacks. s. 171-173. ISBN 1850435952. http://search.bl.uk/primo_library/libweb/action/search.do?dscnt=1&dstmp=1350553164201&vl(freeText0)=1850435952&vid=BLBNB&fn=search&ct=search&fromLogin=true.
- ↑ "Sicilya Seferi (İngilizce)". 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150503150313/http://www.livius.org:80/pb-pem/peloponnesian_war/sicilian_expedition.html. Erişim tarihi: 18 Ekim 2012.
- ↑ "Greek astronomy(İngilizce)". 9 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150509203208/http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk:80/HistTopics/Greek_astronomy.html. Erişim tarihi: 18 Ekim 2012.
- ↑ ALEXANDER, JONES (2000). "CALENDRICA I: NEW CALLIPPIC DATES". Papyrologie und Epigraphik 129: 141-142. http://www.uni-koeln.de/phil-fak/ifa/zpe/downloads/2000/129pdf/129141.pdf. Erişim tarihi: 18 Ekim 2012.