Mihail Pokrovski
Mihail Nikolayeviç Pokrovski (Rusça: Михаил Николаевич Покровский/ d. 29 Ağustos 1868, Moskova, Rus Çarlığı-ö. 10 Nisan 1932, Moskova, SSCB), SSCB'li tarihçi ve devlet adamı. Rus Marksist tarihçilerinin önde gelen temsilcilerindendir.
Hayâtı
Genç yaşta devrimci harekete katıldı. 1904'te Bogdanov tarafından yönetilmekte olan Pravda'ya yazılar yazdı. 1905'te Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'ne (RSDRP) üye oldu. 1905 Devrimi'ni izleyen dönemde Rusya'yı terk etmek zorunda kaldı ve 1908-17 arasında yurtdışında, özellikle Fransa'da yaşadı. Burada Troçki'ye yaklaştı. Marksçı açıdan bir inceleme olan yapıtlarını (Russkaya istoriya s drevneyşih vremyon (1911-12; Eski Çağlardan Bugüne Rus Tarihi) ve Oçerk istorii russkoy kultur (1915-18; Rus Kültür Tarihinin Ana Hatları)) burada yazdı. Bolşeviklerin yönetimi ele geçirmek için yürüttükleri mücadeleye katılmak üzere 1917 Sovyet Devrimi sırasında ülkesine döndü.
1920'lerin başında Leon Troçki'ye karşı yürütülen kampanyada etkin rol oynadı. Ardından hükümette, Rus Komünist Partisi'nde ve çeşitli akademik kuruluşlarda görev aldı. 1929'da SSCB Bilimler Akademisi'ne kabul edildi. Marksist tarihçilik ile "burjuva tarihçiliği" arasında hiçbir ortak yan olamayacağını öne süren; tarihçiyi proletaryanın ve partinin tarih cephesindeki bir neferi sayan katı anlayışlarına karşın, hep kitlelerin rolünü vurgularken önder-bireylerin rolünü gözden kaçırdığı gerekçesiyle, düşünceleri Stalin tarafından Marksizm ve bilim dışı olarak değerlendirildi ve ancak SBKP'nin 1961'deki XXII. Kongresi'nde saygınlığı iade edildi. Bu örnek, Lenin dönemi ve Stalin dönemi arasındaki belirli bir farkı ve bazı eski Bolşeviklerin Stalinizme geçemeyişlerini yansıtır.
Rus tarihini Marksist-Leninist ilkelere sıkı sıkıya bağlı bir bakış açısıyla yorumlayan Pokrovski, yapıtlarında sosyalist devrimin ve proletarya diktatörlüğünün Marksizmin kaçınılmaz siyasal sonuçları olduğunu ve diyalektik yöntemin önemini vurgulamıştır. Kitapları arasında Russkaya istoriya s drevneyşih vremyon (1911-12; Eski Çağlardan Bugüne Rus Tarihi) ve Oçerk istorii russkoy kultur (1915-18; Rus Kültür Tarihinin Ana Hatları) sayılabilir.
Kaynaklar
- Bu maddenini yazılmasında Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition ve Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi'ndeki Mihail Pokrovski maddelerinden yararlanılmıştır.