Morella

Morella
Yazarı	Edgar Allan Poe
Özgün ismi	Morella
Ülke	ABD
Özgün dili	İngilizce
Konu(lar)	Genç bir kadının ölümü
Türü	Korku öyküsü
Anadilinde basım tarihi	Nisan 1835
İlk yayın ortamı	Southern Literary Messenger

Morella, Edgar Allan Poe tarafından yazılan ve ilk defa Nisan 1835'te yayımlanan korku öyküsü.

Özet

İsmi belirsiz bir anlatıcı, bazı gizemli mistik konularda çalışmalar yapan Morella adında bir kadınla evlenir. Kadının yaptığı çeşitli deneyler sonucunda ruhu ölümsüzlüğe ulaşır ama bedeni günden güne çürümeye başlar. Kadın artık yatağa düşmüştür ancak bilgilerini eşine öğretmeyi sürdürür. Anlatıcı, kadının üzerindeki bu laneti fark edince, sonsuza dek huzura ermesi için onun ölmesini dilemeye başlar. Kadın sonunda doğum yaparken ölür ancak ruhu bebeğe geçer. Çocuk büyüdükçe annesine daha da benzemeye başlar. Anlatıcı çocuğa isim vermeyi uzun süre reddeder. On yaşına geldiğinde çocuk artık annesine korkutucu biçimde benzemektedir. Anlatıcı çocuğun üzerindeki kötücül güçleri kovmak için onu vaftiz ettirir, ancak bu işlem annesinin ruhunun yeniden ortaya çıkmasıyla sonuçlanır. Tören sırasında çocuğun ismini soran rahibe anlatıcı "Morella" cevabını verir. Küçük kız ise o anda "Buradayım!" diye haykırır ve ölür. Anlatıcı çocuğun cesedini annesinin mezarına gömmeye karar verir ancak mezarın boş olduğunu görür.

Analiz

Öyküde anlatıcının kızına Morella adını vermek istemesi, bilinç altında küçük kızın da annesi gibi ölmesini istediğini gösterir.^[1] Morella'nın kızında yeniden doğuşu, anlatıcıdan öç almak için geri döndüğü şeklinde yorumlanabilir.^[2]

Poe öyküde, ölüm sonrasında kişisel kimliğe ne olduğunu araştırır ve kimliğin ölümle ortadan kalkmaması hâlinde vücut dışında varlığını sürdürebileceğini ve yeni vücutlarda yeniden hayata dönebileceğini öne sürer.^[3] Bu fikirlerinin ilham kaynağı, öyküde de adı geçen Friedrich Wilhelm Joseph Schelling'in düşünceleridir.^[4]

Morella isminin kaynağına dair birkaç olasılık vardır. Lope de Vega'nın bir şiirinde bahsi geçen rahibe Juliana Morell (1595–1653) ilham kaynağı olabilir.^[3] Bir tür zehir yapımında kullanılan solanum americanum otu morel adıyla bilinir.

Öykü ayrıca, kara büyü merkezlerinden biri olan^[3] Presburg'da geçer.

Ana temalar

Tema	Yazarın aynı temaya sahip diğer öyküleri
Ölen ya da ölmekte olan eşler	Ligeia Berenice
Ölülerin yeniden canlanması ya da ölülerle iletişim	Eleonora Usher Evi'nin Çöküşü

Yayımlanma geçmişi

Morella ilk defa Southern Literary Messenger'ın Nisan 1835 tarihli sayısında yayımlandı. Gözden geçirilmiş ikinci basım ise Kasım 1839'da Burton's Gentleman's Magazine'de yer aldı. İlk baskıda öyküye ek olarak Hymn (İlahi) başlıklı 16 dizelik bir şiir vardı ve öyküde Morella tarafından okunuyordu. İkinci baskıda çıkarılan bu şiir daha sonra A Catholic Hymn (Katolik İlahi)^[5] adıyla tek başına yayımlandı.

Uyarlamalar

Roger Corman'ın 1962 tarihli filmi Tales of Terror'ın bir bölümünün başlığı Morella'ydı. Filmde Vincent Price, Peter Lorre ve Basil Rathbone başrolü paylaşıyordu. Filmin diğer iki bölümün başlıkları ise Kara Kedi ve Bay Valdemar Vakasındaki Gerçekler'di.

Kaynaklar

• Sova, Dawn B. Edgar Allan Poe: A to Z. Checkmark Books, 2001.

1. Kennedy, J. Gerald. "Poe, 'Ligeia,' and the Problem of Dying Women"; New Essays on Poe's Major Tales içinde, editör Kenneth Silverman. Cambridge University Press, 1993. sayfa 119. ISBN 0-521-42243-4
2. Tate, Allen. "Our Cousin, Mr. Poe"; Poe: A Collection of Critical Essays içinde, editör: Robert Regan, Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall Inc., 1967. sayfa 39
3. Morella
4. Campbell, Killis. The Mind of Poe and Other Studies. New York: Russell & Russell, Inc., 1962: sayfa 13.
5. Şiirin Türkçe ismi için kaynak çeviri: Poe, Edgar Allan. Bütün Şiirleri, çeviren: Oğuz Cebeci, İthaki Yayınları, 2007. s. 66-67

Dış bağlantılar

• Morella, özet, analiz ve yorum (İngilizce)

Edgar Allan Poe'nun eserleri

Şiir Poetry (1824) • O, Tempora! O, Mores! (1825) • Song (1827) • Imitation (1827) • Spirits of the Dead (1827) • A Dream (1827) • Stanzas (1827) (1827) • Tamerlane (1827) • The Lake (1827) • Evening Star (1827) • A Dream (1827) • To Margaret (1827) • The Happiest Day (1827) • To The River —— (1828) • Romance (1829) • Fairy-Land (1829) • To Science (1829) • To Isaac Lea (1829) • Al Aaraaf (1829) • An Acrostic (1829) • Elizabeth (1829) • To Helen (1831) • A Paean (1831) • The Sleeper (1831) • The City in the Sea (1831) • The Valley of Unrest (1831) • Israfel (1831) • The Coliseum (1833) • Enigma (1833) • Fanny (1833) • Serenade (1833) • Latin Hymn (1833) • To One in Paradise (1833) • Hymn (1835) • Politician (1835) • May Queen Ode (1836) • Spiritual Song (1836) • Bridal Ballad (1837) • To Zante (1837) • The Haunted Palace (1839) • Silence, a Sonnet (1839) • Lines on Joe Locke (1843) • The Conqueror Worm (1843) • Lenore (1843) • Eulalie (1843) • A Campaign Song (1844) • Dream-Land (1844) • Impromptu. To Kate Carol (1845) • To Frances (1845) • The Divine Right of Kings (1845) • Epigram for Wall Street (1845) • Kuzgun (1845) • A Valentine (1846) • Beloved Physician (1847) • An Enigma (1847) • Deep in Earth (1847) • Ulalume (1847) • Lines on Ale (1848) • To Marie Louise (1848) • Evangeline (1848) • A Dream Within A Dream (1849) • Eldorado (1849) • For Annie (1849) • The Bells (1849) • Annabel Lee (1849) • Alone (1875) Öykü Metzengerstein (1832) • The Duc De L'Omelette (1832) • A Tale of Jerusalem (1832) • Loss of Breath (1832) • Bon-Bon (1832) • Şişede Bulunan Not (1833) • The Assignation (1834) • Berenice (1835) • Morella (1835) • Lionizing (1835) • Hans Pfaall Diye Birinin Benzeri Görülmemiş Serüveni (1835) • King Pest (1835) • Shadow - A Parable (1835) • Four Beasts in One - The Homo-Cameleopard (1836) • Mystification (1837) • Silence - A Fable (1837) • Ligeia (1838) • How to Write a Blackwood Article (1838) • A Predicament (1838) • The Devil in the Belfry (1839) • The Man That Was Used Up (1839) • The Fall of the House of Usher (1839) • William Wilson (1839) • The Conversation of Eiros and Charmion (1839) • Why the Little Frenchman Wears His Hand in a Sling (1840) • The Business Man (1840) • Kalabalıkların Adamı (1840) • Morgue Sokağı Cinayetleri (1841) • Girdaba İniş (1841) • The Island of the Fay (1841) • The Colloquy of Monos and Una (1841) • Never Bet the Devil Your Head (1841) • Eleonora (1841) • Three Sundays in a Week (1841) • Oval Portre (1842) • Kızıl Ölümün Maskesi (1842) • The Landscape Garden (1842) • Marie Rogêt'nin Sırrı (1842) • Kuyu ve Sarkaç (1842) • Gammaz Yürek (1843) • Altın Böcek (1843) • Kara Kedi (1843) • Diddling (1843) • The Spectacles (1844) • A Tale of the Ragged Mountains (1844) • Diri Diri Gömülüş (1844) • Mesmeric Revelation (1844) • Uzun Sandık (1844) • The Angel of the Odd (1844) • Thou Art the Man (1844) • The Literary Life of Thingum Bob, Esq. (1844) • The Purloined Letter (1844) • The Thousand-and-Second Tale of Scheherazade (1845) • Some Words with a Mummy (1845) • The Power of Words (1845) • The Imp of the Perverse (1845) • The System of Doctor Tarr and Professor Fether (1845) • The Facts in the Case of M. Valdemar (1845) • The Sphinx (1846) • Amontillado Fıçısı (1846) • The Domain of Arnheim (1847) • Mellonta Tauta (1849) • Hop-Frog (1849) • Von Kempelen and His Discovery (1849) • X-ing a Paragraph (1849) • Landor's Cottage (1849) Diğer Makale: Maelzel's Chess Player (1836) • The Daguerreotype (1840) • The Philosophy of Furniture (1840) • A Few Words on Secret Writing (1841) • The Rationale of Verse (1843) • Morning on the Wissahiccon (1844) • Old English Poetry (1845) • The Philosophy of Composition (1846) • The Poetic Principle (1846) • Eureka: A Prose Poem (1848) Uydurma: • The Balloon-Hoax (1844) Roman: Nantucketlı Arthur Gordon Pym'in Öyküsü‎ (1837) • The Journal of Julius Rodman (1840) Oyun: Politian (1835) Diğer: The Conchologist's First Book (1839) • The Light-House (1849)