Moskova Sanat Tiyatrosu
Moskova Sanat Tiyatrosu (Rusça: Московский Художественный театр, Moskovski Hudojestvenni Teatr, 1939'dan sonra Moskova Akademik Sanat Tiyatrosu, Московский Художественный академический театр, МХАТ; Moskovski Akademiçeski Hudojestvenni Teatr), 1898'de Konstantin Stanislavski ve Vladimir İvanoviç Nemiroviç-Dançenko'nun kurduğu önde gelen doğalcı[1] Rus tiyatrosu.
Amacı tiyatronun işlevi konusunda yeni bir yaklaşımla yeni sanat biçimlerine açık bir tiyatro kurmaktı. Kuruculardan Stanislavski sahne yönetimini, Nemiroviç-Dançenko ise oyun seçimi ve yönetsel konulara ilişkin sorumluluğu üstlendi. İlk topluluk Sanat ve Edebiyat Derneği'nin amatör oyuncularıyla iki kurucunun ders verdiği Moskova Filarmoni Derneği öğrencilerinden oluşturuldu. Alman Meiningen Saray Tiyatrosu'ndan etkilenen Stanislavski, oyuncuların her türlü rol ve durumu gerçekçi bir biçimde canlandırabilmelerini sağlayacak bir eğitim sistemi geliştirmeye başladı.
Yaklaşık 70 provadan sonra Moskova Sanat Tiyatrosu Ekim 1898'de Aleksey Tolstoy'un Tsar Fyodor İvanoviç (Çar Fyodor İvanoviç) adlı oyunuyla perdelerini açtı. Tiyatronun sahnelediği beşinci oyun, Anton Çehov'un ilk oynandığında başarısızlığa uğrayan Çayka'sıydı (1896; Martı). Oyunu yeniden sahnelediğinde ise tiyatro hem ilk büyük başarısını kazandı, hem de Rusya'nın en ünlü oyun yazarlarından biriyle uzun bir sanatsal işbirliğine girişti; Çehov'un sanatsal gerçekçiliği Moskova Sanat Tiyatrosu'nun estetik duyarlılığına çok uygun düşmüştü. Tiyatro sanatsal açıdan her türlü yeniliği denedi. Repertuvarında başta Maksim Gorki, Leonid Andreyev, Lev Tolstoy, Maurice Maeterlinck ve Gerhart Hauptmann olmak üzere çeşitli yazarların oyunlarına, siyasal ve toplumsal içerikli oyunların yanı sıra yergi, fantezi ve komedilere yer verdi.
Devrimden sonra da etkinliklerini sürdüren tiyatro dünyanın her yanına çeşitli tiyatroları derinden etkiledikten başka Vahtangov Tiyatrosu, Gerçekçi Tiyatro, Habina Tiyatrosu, Nemiroviç-Dançenko Müzik Stüdyosu gibi birçok deneysel grubun çalışmalarını özendirdi.