Muhammed Şerif Paşa

Şerif Paşa

Muhammed Şerif Paşa, (Arapça: محمد شريف باشا) (d. 1823, Kahire - Nisan 1887, Graz), Mısırlı devlet adamı. 1879-84 arasında üç kez başbakanlık yapmıştır.

Mısır'da askeri eğitim gördü. Daha sonra Fransa'ya giderek Saint-Cyr Askeri Akademisi'nde öğrenim gördü. Bir süre Fransız ordusunda hizmet etti. 1849'da Mısır'a dönerek katiplik yapmaya başladı. 1853'te yeniden orduya döndü ve çok geçmeden mirliva (paşa) yükseldi. 1857'de hariciye vekili oldu. 1879'da Nubar Paşa'nın görevden uzaklaştırılması üzerine hükûmeti kurmakla görevlendirildi. Birkaç ay sonra Temsilciler Meclisi'ne onaylattığı yeni anayasanın Hıdiv Tevfik Paşa tarafından reddedilmesi üzerine başbakanlıktan istifa etti. Ama Temsilciler Meclisi'nin dağıtılmasına karşın, Şerif Paşa'nın önderlik ettiği milliyetçi direniş sürdü. Ordu içinde Arabi Paşa gibi Mısırlı subayların önderliğindeki örgütlenme gittikçe güçlendi ve 1881'e doğru bu iki grubun birleşmesiyle Vatan Partisi'ni kuruldu.

Şerif Paşa, orduda ayaklanma baş göstermesi üzerine 1881'de yeniden hükûmeti kurmakla görevlendirildi. Bu arada hidivin durumunu güçlendirmek isteyen Britanya ile Fransa'nın müdahale etmesi, milliyetçi hareketin sivil ve askeri kanatları arasında ayrılık doğmasına yol açtı. Temsilciler Meclisi ağırlığını Arabi Paşa'dan yana koyunca Şerif Paşa istifa etti.

Arabi Paşa'nın politikalarına tepki gösteren Britanya ve Fransız gemileri İskenderiye açıklarında tatbikat yaptılar. Buna tepki olarak İskenderiye'de yeni kitle gösterileri başladı. Fransızların müdahaleden kaçınmasına karşın, İngilizler kenti bombaladı. Ardından İsmailiye'de karaya çıkan İngiliz kuvvetleri Et-Tellü'l-Kebir'de Arabi Paşa komutasındaki birlikleri yenilgiye uğrattı (13 Eylül 1982) ve ertesi gün Kahire'yi işgal etti. Şerif Paşa, bu olaylar sırasında, Ağustos 1882'de yeniden başbakan oldu ve bu görevi İngilizlerin işgalinden (Eylül 1982) sonra da sürdürdü. Ancak, Mısır ordusunun Sudan'ı boşaltmasını isteyen İngiliz yönetimine karşı çıktığından, kendisine yapılan baskıya dayanamayarak 1884'te görevinden çekildi.

Siyasal yaşamdan ve yurdundan ayrılıp ailesiyle birlikte gittiği Avusturya'ya yerleşti.

Kaynaklar

• Bu maddenini yazılmasında Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition ve Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi'ndeki Şerif Paşa maddelerinden yararlanılmıştır.

Önce gelen: Tevfik Paşa	Mısır Başbakanı 1879	Sonra gelen: Riyad Paşa
Önce gelen: Riyad Paşa	Mısır Başbakanı 1881 - 1882	Sonra gelen: Mahmud Sami el-Barudi
Önce gelen: Ragıp Paşa	Mısır Başbakanı 1882 - 1884	Sonra gelen: Nubar Paşa