Nikitas Honiatis
| Nikitas Honiatis | |
|---|---|
 | |
| Doğum |
1155/1157 Khonai(Denizli, Honaz ilçesi) |
| Ölüm |
1217 İznik |
Nikitas Honiatis (Yunanca: Νικήτας Χωνιάτης), (1155/1157, Khonai (Honaz (Denizli) - 1217, İznik)) Bizanslı devlet adamı, tarihçi ve dinbilimci.
Hayatı
Nikitas Honiatis, bugün Denizli'nin Honaz ilçesi adıyla var olan Khonailidir. Kendi yazdığı Historia (TTK, 1995) adlı eserde "İmparator başkentten hareketle Phrygia ve Laodikeia (Denizli) içinden geçip benim doğduğum yer olan müreffeh ve büyük şehir, eski Kolossai, şimdiki Khonai'a geldi." demektedir.
Honiatis, eğitimini büyük olasılıkla Konstantinopolis'te (İstanbul) tamamladı. Atina başpiskoposu olan kardeşi Mihail'in koruması altında Filippopolis'te (Filibe-Plovdiv) bölge yöneticisi olarak çalışırken Frederik Barbarossa yönetimindeki Haçlı yağmasına tanık oldu. I. Andronikos döneminde (1183-1185) memuriyetten ayrıldıysa da, II. İsaakios Angelos zamanında (1185-1195 ve 1203-1204) tekrar döndü ve Logothetes unvanını kazandı. 1204'te Konstantinopolis'in Latinler tarafından işgali üzerine, sürgündeki Bizans sarayının bulunduğu Nikea'ya (günümüzde İznik) göç etmek zorunda kaldı.
Honiates'in Chronica diegesis adlı eseri her ne kadar I. Aleksios'un ölümü (1118) ile başlarsa da, bu sadece girişi niteliğinde olup, asıl bölümler son Komnenoslar ile Angelos Hanedanı dönemlerine ayrılmıştır. Eser, 1206'da kadar geçen dönemi, zaman zaman taraflı bir yaklaşımla, fakat hayli ayrıntılı olarak anlatır. Bizans İmparatorluğu'nun İznik döneminin ilk yıllarına ilişkin bilgilerin çoğu Honiates'in eserinden alınmadır. Gerçekten de eseri, Siropulos ve Skutariotes gibi tarihçilere kaynaklık etmiştir.
Honiatis, geniş bir bakış açısına sahip olup, kendisinden 100 yıl kadar önce yaşamış M. Psellos'tan sonra Bizans tarihçiliğinin en parlak ismi sayılır. Çağdaşı John Kinnamos ile birlikte ateşli Grek vatanseveri olan Honiatis, bu özelliğine rağmen verdiği bilgilerde güvenilir ve objektif kabul edilmektedir. Yoruma ve tarih anlayışına gelince, Honiatis'e göre tarih, iyi ile kötü arasında süregelen çatışmanın eseridir. Tanrı ise en yüksek ahlaki değerlerin temsilcisi olarak ona tanıklık eder. Honiatis'in 21 ciltlik depremler, yangınlar, gemi kazaları, terör, kıtlık gibi tarihi felaket tablolarıyla başladıktan sonra, dönemin olayları,geleneksel anlatımları ironik bir şekilde dile getirilir. Eserinde, İmparator I. Andronikos bazen aşırı övülmüş, bazen de yerilmiştir. Haniatis'in imparatorlara ve Filippopolis piskoposuna yazdığı mektuplar, en az tarihi kadar tanınmıştır. Ayrıca Latinlerin 1204'te Konstantinopolis'te tahrip ettiği heykeller hakkındaki risalesi, tarih kitabını tamamlar niteliktedir.
Honiates'in diğer önemli çalışmaları dinbilim konusundadır.12. yy'daki Bizans felsefe hareketine ve dönemin dinsel hiziplerine dair bilgiler içeren Panoplia Dogmatike (Ortodoks Sözlüğü) adlı eserinin tümü basılmamışsa da önemli bir kaynak sayılır.
Kaynaklar
- Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi - Kültür Bakanlığı/Tarih Vakfı (1994)
- Niketas Honiates (İngilizce çev. Harry.J. Magoulias) (1984) O city of Byzantium: annals of Niketas Choniates, Detroit:Wayne State University Press (İngilizce)ISBN 0-8143-1764-2.
- Hunger,H. (1978) Die hochsprachliche profane Literatur der Byzantiner,I, Münih (Almanca)
- van Dieten, J.L. (1971), Niketas Choniates, Erlauterungen zu den Reden und Briefen nebst einer Biographie, Berlin-New York (Almanca)
- Niketas Honiates'in tarihinin orijinal Yunanca metni. (Yunanca) (Erişme tarihi:14.06.2009)
- Niketas Khoniates, Historia (Ioannes ve Manuel Komnenos Devirleri), Çev. Fikret IŞILTAN, Türk Tarih Kurumu 1995
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||