Oskar Schindler

Oskar Schindler
Doğum 28 Nisan 1908
Svitavy, Avusturya-Macaristan
Ölüm 9 Ekim 1974 (66 yaşında)
Hildesheim, Batı Almanya
Milliyet Alman
Meslek Endüstrici
Siyasi parti NSDAP
Ebeveyn(ler) Hans Schindler
Franziska Luser

Oskarop Schindler (28 Nisan 1908 – 9 Ekim 1974), II. Dünya Savaşı'nda, Polonya'da ve günümüzün Çek Cumhuriyeti'nde[1] bulunan emaye ve mühimmat fabrikalarında, çalıştırma yoluyla 1.200'e[2] yakın Yahudi'yi Holokost'tan kurtaran Alman iş adamı.

Hayatı 1982'de Thomas Keneally'nin yazdığı Booker Ödülü sahibi Schindler'in Gemisi[3] (Schindler's Ark) kitabına ve bu kitaptan uyarlanan Steven Spielberg'in 1993 yapımı yedi Oscar kazanan Schindler'in Listesi (Schindler's List) filmine konu olmuştur.

Erken dönem hayatı

Schindler 28 Nisan 1908'de Avusturya-Macaristan İmparatorluğuna bağlı Moravia bölgesinde, Zwittau'da doğdu. Zwittau'nun günümüz Çek Cumhuriyeti'ndeki adı Svitany'dir.

Oskar Schindler'in ebeveynleri Hans Schindler ve eşi Franziska Luser, Roma Katoliğiydiler,[4] ama Oskar 27 yaşındayken boşandılar.[5] Oskar ablası Elfriede ile çok yakındı. Okuldan sonra Brno'da bir elektrik mühendisliği firmasında pazarlamacı olarak çalıştı.[5] 1930'larda birçok kez iş değiştirdi.[5] Ayrıca birçok farklı iş kurmayı denedi ancak Büyük Buhran sebebiyle iflas etti. Çekoslovakya vatandaşı olmasına rağmen Schindler Alman ordu haberalma servisi (Abwehr) için çalışmaya başladı.[6] Temmuz 1938'de açığa çıktı ve hapse atıldı, ancak Münih Anlaşması sonrasında bir politik hükümlü olarak serbest bırakıldı.[6] 1939'da Schindler Nazi Partisi'ne katıldı. Bir kaynağa göre (Nazi dokümanlarına ve savaş sonrası soruşturmalara dayanarak) Abwehr ile çalışmaya devam etti ve 1 Eylül 1939'da başlayan Polonya'nın İşgali'ne giden yola katkıda bulundu.[7]

6 Mart 1928'de Schindler Josef ve Maria Pelzl'in kızları Emilie Pelzl (1907-2001) ile evlendi.[8], Bu evlilikten çocuğu olmadı.

II. Dünya Savaşı

Schindler'in Brněnec'deki fabrikası, 2004
Schindler'in Listesi

Fırsatları değerlendiren bir iş adamı olarak Almanya'nın 1939'daki Polonya işgalinin yaratacağı iş olanaklarını gören birçok kişiden biriydi. Schindler Nazi Almanyası'nın aryanlaştırma politikası dahilinde Yahudi endüstrici Nathan Wurzel'in Kraków'daki bir fabrikasının sahibi oldu.[9]

Schindler, Wurzel'in tavsiyesine uyarak fabrikasının adını Deutsche Emaillewaren-Fabrik, veya DEF yaptı[6] ve emaye eşya üretmeye koyuldu. Yahudi muhasebecisi Itzhak Stern yardımıyla 1,000 civarında Yahudi köle-işçiyi fabrikasında çalıştırmaya başladı. Stern ve Schindler ilk tanıştıklarında, Schindler elini uzatmış, ancak Stern sıkmamıştır. Schindler sebebini sorduğunda Yahudi olduğunu söylemiş ve bir Yahudinin bir Alman'ın elinin sıkmasının yasak olduğunu söylemiştir. Schindler'in cevabı bir Alman argo terimi olan "Scheiße"[10][11] (Türkçe: Lanet olsun) olmuştur.[12] İlk başlarda Schindler'in ana motivasyonu para olmuştur, örneğin zengin Yahudi yatırımcılarını saklamıştır, ancak daha sonraları tüm işçilerini durumun parasal maliyetini düşünmeden korumaya başlamıştır. Örneğin birçok kez vasıfsız işçilerinin aslında fabrika için önemli olduğunu iddia etmiştir.[13] İşçilerine zarar verilmesi Schindler'in şikayetlere ve hükümetten tazminat taleplerine yol açmıştır.[13]

1942'de Kraków gettosuna yapılan akına şahitlik eden Schindler,[14] askerlerin burada yaşayanları toplayıp Kraków-Płaszów toplama kampına nakliyat için hazırlamasını da görmüştür. Schindler, kendisi için çalışan birçok Yahudinin öldürülüşü karşısında dehşete düşmüştür. Schindler, ikna ediciliği sayesinde Schindler'in Yahudileri (Schindlerjuden) olarak tabir edilen çalışanlarını korumak için tüm hünerlerini kullanabilmiştir.[14] Schindler DEF'te çalışan Yahudileri kurtarmak için sık sık sıradışı yollara başvurmuştur,[14] sıklıkla kişisel karizmasına ve insanların sevgisini kazanma yeteneğine başvurmuş, gereken durumlarda yağcılık yapmıştır. Eric Silver'in The Book of Just (Adilin Kitabı) kitabında bahsettiği bir olayda "İki Gestapo gelerek ofisine girdiler ve sahte Polonyalı kimlik belgelerine sahip beş kişilik bir ailenin teslim edilmelerini istediler. 'içeri girmelerinden üç saat sonra' dedi Schindler, 'iki sarhoş Gestapo, ellerinde mahkumları ve talep ettikleri suçlayıcı dokümanlar olmadan ofisimden dışarı çıktı'".[15] Schindler'in ayrıca gettodan dışarı çocuk kaçırarak Polonyalı rahibelere teslim ettiği ve rahibelerin çocukları Nazilerden sakladıkları veya Hristiyan yetimler olarak tanıttıkları da bilinmektedir.[14] Plaszow'un kumandanı Amon Göth ile 700 Yahudinin yakındaki bir fabrika tesisine taşınmasını da ayarlamış, böylece Alman gardiyanların yaratabileceği tehlikeden uzaklaşmalarını sağlamıştır. Haziran ile Ekim 1942 arasında SS gettoda bulunan 17,000 esirden 14,000'ini Belzec ölüm kampına yollamıştır[16], Schindler'in kurtardığı Yahudiler kurtulanların arasında çoğunluktadır.

Schindler "karaborsacılık" ve "zimmete para geçirmeye katılma" şüpheleriyle iki kez tutuklanmıştır. Komutan Amon Göth ve diğer SS subaylarının kanunen Reich'a ait olan para, mücevherat ve sanat eserleri gibi Yahudi mallarını kendileri için alıkoymalarına yardımcı olmuştur. Schindler bu malların satışında aracılık etmiş ve çalıntı malları alıkoymuştur. Her tutuklanmasından sonra genellikle rüşvet ile soruşturmayı engelleyerek serbest kalmayı başarmıştır.

Kızıl Ordu'nun Auschwitz ve doğudaki diğer toplama kamplarının yakınlarına gelmesiyle SS kalan esirleri batıya doğru göndermeye başlamıştır. Schindler SS subaylarını ikna ederek 1.100 Yahudi işçisinin Nazi işgali altındaki Çekoslovakya'da, dönemin Sudetanland eyaletinde yer alan Brněnec-Brünnlitz'e gönderilmesini sağlamış, bu sayede ölüm kamplarından kurtarmıştır. Brněnec'de bir diğer Yahudi fabrikasını aynı şekilde ele alarak 37 mm mühimmat (cephane) bileşenleri üretmeye başlamıştır.

Savaştan Sonra

Oskar Schindler'in mezarı

Savaşın sonuna doğru Schindler tüm servetini rüşvet ve karaborsadan işçileri için yaptığı alımlarla tüketmişti. Hemen hemen yoksul biçimde Regensburg, Almanya'ya ve daha sonra Münih'e taşındı; ancak savaş sonrası Almanya'da başarılı olamadı. Gerçekte, mali durumu Yahudi organizasyonlarından yardım alacak kadar kötüydü. 1948'de Schindler Arjantin'e göç etti ancak orada iflas etti[17]. 1958'de Almanya'ya döndü ve bir seri başarısız iş girişiminde bulundu. Am Hauptbahnhof Nr. 4, Frankfurt am Main, Batı Almanya adresinde küçük bir apartmana yerleşti ve tekrar bir Yahudi organizasyonun yardımıyla bir çimento fabrikası kurmaya çalıştı. Ancak bu iş de 1961'de iflas etti. İş ortağı ortaklığı iptal etti.

Oskar Schindler Frankfurt, Almanya'da 9 Ekim 1974'te 66 yaşında öldü. Ölümünden kısa bir süre önce, bir Schindlerjuden olan Poldek Pfefferberg'e Kudüs'te gömülmek istediğini söylemişti. Bu isteğin sebebini "Benim çocuklarım burada" sözleriyle gerekçelendirmiştir.[18] Kudüs'ün Sion Dağı'ndaki katolik mezarlığına gömüldü.[19]

Schindler'in gerçek motivasyon sebebi net olarak bilinmemektedir. Yine de bu konuda "Benim için çalışan insanları tanıdım... İnsanları tanıdığınızda, onlara karşı insanlar gibi davranırsınız"[20] sözüyle, Yahudilerin Nazi Almanyası'nda insan sayılmaması fikrine katılmadığını belirtmiştir.

Mirası

Kaynaklar

  1. ↑ Herbert Steinhouse, "The Real Oskar Schindler", Saturday Night Magazine, April, 1994.
  2. ↑ listeye göre 1,098 ve additional 100 people according to a letter signed by Isaak Stern, former employee Pal. Office in Krakow, Dr. Hilfstein, Chaim Salpeter, Former President of the Zionist Executive in Krakow for Galicia and Silesia.
  3. ↑ Thomas Keneally, Schindler's Ark. New York: Simon and Schuster, 1982 (ISBN 0-340-33501-7).
  4. ↑ Phelps2007 Schindler sayfası, erişim tarihi 4 Mart 2008
  5. 1 2 3 Windsor 8 Heroes Expedition Wiki Oskar Schindler sayfası, Yazar: Theo, erişim tarihi 4 Mart 2008
  6. 1 2 3 Answers.com Oskar Schindler sayfası, 4 Mart 2008'de erişildi
  7. ↑ Jitka Gruntová, Legendy a fakta o Oskaru Schindlerovi. Naše vojsko, 2002 (ISBN 80-206-0607-6).
  8. ↑ Emilie Pelzl (1907-2001) doğumu 22 Ekim 1907, ölümü 5 Ekim 2001.
  9. ↑ Scrapbookpages.com "Kazimierz, Where Schindler's List was filmed" sayfası. Erişim tarihi 4 Mart 2008
  10. ↑ "Scheiße" at Wiktionary
  11. ↑ Vikisözlük'te "Scheiße"
  12. ↑ Bibi Meialonga, Oskar Schindler - A Righteous Among Nations sayfası, tarih:6 Ocak 2007, erişim tarihi 4 Mart 2008
  13. 1 2 Martin, Douglas (15 Mart 2001). "Leopold Page, Who Promoted Story of Schindler, Dies at 87". The New York Times. ss. 1. 15 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20080515222639/http://query.nytimes.com:80/gst/fullpage.html?res=9A06E7DD163DF936A25750C0A9679C8B63. Erişim tarihi: 9 Mart.
  14. 1 2 3 4 "Schindler, Oskar" (Ansiklopedi sayfası). New World Encyclopedia. 10 Şubat 2008. 4 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151004152206/http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Oskar_Schindler. Erişim tarihi: 9 Mart.
  15. ↑ Silver, Eric (1994). ""The Few Who Disobeyed."" (İngilizce). The Book of the Just: The Unsung Heroes Who Rescued Jews from Hitler. New York: Grove Press. s. 147-154. D 804.3 .S55 1994.
  16. ↑ Robinson, Plater. Schindler's List Teaching Guide. New Orleans, LA: Southern Institute for Education and Research at Tulane University, 1995.
  17. ↑ "The later years of Oskar Schindler". web.ukonline.co.uk. 29 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20101129023544/http://web.ukonline.co.uk:80/auschwitz-poland/schindler.htm. Erişim tarihi: 5 Nisan 2008.
  18. ↑ Bülow, Louis. "Aftermath". Oskarschindler.com. 18 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151118043604/http://www.oskarschindler.com:80/8.htm. Erişim tarihi: 9 Mart.
  19. ↑ Schindler'in mezarı Sion Kapısı'nın yakınındaki otobüs parkına yakındır. Park alanına giden rampanın sonunda, sokağın karşısında mezarlığa giden bir kapı ve Schindler'in mezarının yerini gösteren bir tabela vardır. Mezar, girişin sağında yer alan el alçak terastadır. GPS koordinatı 711223 Doğu, 3517126 Kuzey, Bölge 36N'dir. (Enlem-boylam olarak 31.7701 Kuzey, 35.23042 Doğu). Kendisi Yahudi olmamasına rağmen, genellikle minnettarlık gösterme anlamında Yahudi geleneğine uygun olarak mezarının üzerinde birçok taş bulunur.
  20. ↑ David M. Crowe, Oskar Schindler: The Untold Account of His Life, Wartime Activities, and the True Story Behind The List. Philadelphia: Westview Press, 2004 (ISBN 0-8133-3375-X).
  21. ↑ Raven, Greg (Mayıs/Haziran 1994). www.oskarschindler.com "'Schindler's List:' A review". Movie Review. Institute for Historical Review. http://www.oskarschindler.com/16.htm www.oskarschindler.com. Erişim tarihi: 5 Mart.
  22. ↑ www.oskarschindler.com

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 11/21/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.