Pampa geyiği
|
| ||||||||||||||||||||||||||
Pampa geyiği (Ozotocerus bezoarticus) geyikgiller (Cervidae) familyasından bir geyik türüdür. Güney Amerika'da Arjantin, Bolivya, Brezilya, Uruguay ve Paraguay'da bulunur. Pampa geyiği özellikle Pampa ve Cerrado olmak üzere açık alanlarda yaşar. Erişkin hâlde kahverengi renktedir. Erişkin erkeklerin iki-üç dallı dar boynuzları ve bölgelerini belirlemek için kullandıkları toynaklarının üzerinde koku bezleri vardır. Yavrular ise beneklidir.
Özellikler
Boy uzunluğu 110 ile 140 cm kadarken omuz yüksekliği 70 ile 75 cm aralığındadır. Ağırlığı 25 ile 40 kg kadar olan pampa geyiği Avrupalı geyiklerle mukayese edildiğinde tabiri adeta minyon kalır. Postu üst kısımda kırmızımsı kahverengi, alt kısmıda beyazdır. Erkeklerin her bir boynuz dalında üç tane uç vardır.
Dağılım
Dağılım bölgesi Arjantin, Bolivya, Brezilya, Uruguay ve Paraguay'yı kapsar ve bataklık geyiğininki ile çakışır. Ancak pampa geyiği kuru zeminli savanaları tercih eder. Tarımsal olarak kullanılan alanlar da, pampa geyiğinin yaşam alanları olmuştur.
Yaşam tarzı
Pampa geyikleri ortalama beş bireyden oluşan küçük gruplar halinde yaşarlar. Besin arzının uygun olduğu durumda bazen bu gruplar elli bireye varan, ancak gün sonunda ayrılan birlikler oluştururlar. Alışılmış olarak pampa geyikleri güzdüz faal hayvanlardır, ancak bazı hayvanlar insanlar tarafından yerleşilmiş bölgelerde alacakaranlık ve gece faal hale gelmişlerdir. Çiftleşme zamanı erkek pampa geyikleri dişiler için dövüşürler. Yedi aylık gebeliğin ardından dişi pampa geyikleri, doğduğunda lekeli tek bir yavru dünyaya getirirler.
Tehdit ve koruma
Pampa geyikleri vaktiyle Arjantin ve Uruguay'ın otluk steplerinin ve Pampa'nın en sık bulunan hayvanlarından biriydi. Güney Amerika'nın güneyindeki kızılderili halkları için oynadığı rol, bizonların Kuzey Amerika'nın kızılderililerinin yaşamında oynadığı rolle karşılaştırılabilir. Beyazların Arjantin'e yerleşmesiyle pampa geyiği yaşam alanını kaybeder. Koyun sürülerine mera alanı yaratmak için pampa geyikleri yerleşimciler tarafından bolca vurulmışlardır. Buna rağmen pampa geyiği IUCN Kırmızı Listesi'nde yakın tehdit altında (near threatened) olarak sınıflandırılır. Önceleri Arjantin Pampası'nda dağılmış olan alt tür Ozotoceros bezoarticus celer tehdit altında kabul edilirken, diğer alt türler Ozotoceros bezoarticus leucogaster (Paraguay) ve Ozotoceros bezoarticus bezoarticus (Brezilya, Uruguay) daha sık bulunurlar.
Literatür
- Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. The Johns Hopkins University Press, Baltimore 1999, ISBN 0-8018-5789-9.
Dış bağlantılar
IUCN Kırmızı Listesi'nde Ozotoceros bezoarticus