Pasifik Adaları
Pasifik Adaları, Pasifik Okyanusundaki adaları kapsayan coğrafi bölge. Etnik yapı ve coğrafya temelinde Melanezya, Mikronezya ve Polinezya adını taşıyan üç gruba ayrılır. Avustralya ve çevresindeki adalar geleneksel olarak Pasifik Adaları tanımının dışında tutulur. Denizde milyonlarca kilometrekarelik bir alana yayılmış olan adaların toplam kara alanı yaklaşık 1.300.000 km²'dir. Bu alanın yaklaşık yüzde 90'ını Yeni Zelanda ve Yeni Gine oluşturur. Bölgede bir dizi bağımlı ya da bağımsız devletin yanı sıra Pasifik Adaları dışındaki ülkelerin bir parçasını oluşturan adalar da bulunur.
Okyanusya
Pasifik Adaları bazen Okyanusya adıyla tanımlansa da bu tartışmalı bir kavramdır. Okyanusya terimi bazen Pasifik Adalarıyla beraber Avustralya ve Malay Takımadalarını da kapsar.
- Melanezya - Avustralya'nın kuzeyi ve doğusu ile Ekvator çizgisinin güneyinde yer alan adalara, Melanezya adı verilir. Bu grubu oluşturan adaların en büyükleri Yeni Gine, Bismarck Takımadaları, Solomon Adaları, Vanuatu (Yeni Hebridler), Yeni Kaledonya ve Fiji'dir.
- Mikronezya - Ekvator çizgisinin kuzeyinde ve Filipinler'in doğusunda kalan adaları kapsayan grup Mikronezya olarak adlandırılır. Bu grup Kiribati (Gilbert Adaları), Guam ve Nauru'yla, Kuzey Mariana Adalarını, Mikronezya Federe Devletleri'ni (Caroline Adaları), Marshall Adalarını ve Palau (Belau) adalar grubunu kapsar.
- Polinezya - Pasifik Okyanusunun doğusunda, kabaca bir üçgen oluşturan grup ise Polinezya olarak adlandırılır. Bu grubu oluşturan adalar Yeni Zelanda, Hawaii Adaları, Paskalya Adası, Tuvalu, Wallis ve Futuna Adaları, Tokelau, Batı Samoa, Amerikan Samoası, Tonga, Niue, Cook Adaları ve Fransız Polinezyası'dır.
Pasifik Okyanusu içinde olup da Okyanusyaya dahil edilmeyen adalar da vardır. Bunlar Galapagos Adaları (Ekvador), Aleut Adaları (Alaska), Sahalin ve Kuril Adaları (Rusya), Tayvan, Filipinler, Güney Çin Denizi Adaları, Endonezya'nın çoğu adası ve Japonya ile çevresindeki adalar.
Doğal Yapı
Pasifik Adaları yüzey şekilleri bakımından okyanus ve kıta adaları olmak üzere iki gruba ayırır. Pasifik ya da Andezit Hattı denen jeolojik oluşumun güneybatısında yer alan kıta adaları, kuzeydoğudaki Pasifik Havzasında yer alan okyanus adalarından birçok bakımdan büyük farklılık gösterir. Yüksek oranda silis ve alümina içeren volkanik kayaçlardan oluşan kıta adaları (Yeni Gine, Vanuatu, Fiji, Yeni Kaledonya ve Yeni Zelanda'nın Kuzey ve Güney adaları ile Bismarck, Mariana ve Solomon adaları) genellikle okyanus adalarından daha büyüktür ve mineral bakımından daha zengin topraklarla kaplıdır. Okyanus adaları yüksek volkanik adalar (Hawaii) ve alçak mercan adaları (Marshall Adaları) olmak üzere iki gruba ayrılır.
Pasifik Adalarının iklimi genelde tropiktir. Sıcaklık, nem oranı ve yağış miktarı yıl boyunca büyük değişiklik göstermez Nauru ve Kiribati'de 28 °C dolaylarında olan yıllık ortalama sıcaklık, güneydeki Norfolk Adasında 19 °C'ye düşer. Yağış miktarı doğuya ve güneye doğru gittikçe azalır. Kuzeybatıdaki Yap Adasında (Mikronezya Federe Devletleri) 3.050 mm olan yağış miktarı, doğudaki Kanton Adasında 750 mm'ye iner.
Nüfus
Pasifik Adalarında Malezya-Polinezya dil ailesine bağlı yüzlerce farklı dil konuşulur. Nüfusu Papualılardan oluşan Papua Yeni Gine ile daha çok Avrupa kökenlilerin yaşadığı Yeni Zelanda'nın dışında Pasifik Adalarının nüfusu Hawaii, Fiji ve Solomon Adalarında yoğunlaşmıştır. Batı Samoa, Fransız Polinezyası, Yeni Kaledonya, Vanuatu ve Guam'ın nüfusu 100 bini aşar. Pasifik Adalarının çoğunda nüfus yoğunluğu oldukça yüksektir. Yerleşmeler daha çok kıyı bölgelerinde kurulmuştur. Eskiden yaygın olan Animizmin yerini günümüzde Hıristiyanlık almıştır.
Adalar listesi
Bu liste Pasifik Adalarının siyasi veya coğrafi olarak dağılımına göre yapılmıştır.
- Amerikan Samoası (ABD)
- Aunuʻu
- Ofu
- Olosega
- Rose Atoll
- Swains Adası (Olosenga, Olohega) (tartışmalı)
- Taʻu
- Tutuila
- Baker Adası (ABD)
- Caroline Adaları (Mikronezya Federe Devletleri; Palau)
- Mikronezya Federe Devletleri
- Pohnpei
- Yap
- Ulithi
- Chuuk
- Puluwat
- Kosrae
- Palau
- Mikronezya Federe Devletleri
- Clipperton Adası (Fransa)
- Cook Adaları
- Aitutaki
- Atiu
- Pamati (Palmerston)
- Mangaia
- Manihiki (Humphrey)
- Manuae (Hervey)
- Mauke (Parry)
- Mitiaro
- Nassau
- Pukapuka (Danger)
- Rakahanga (Reirson)
- Rarotonga
- Suwarrow (Anchorage)
- Takutea
- Tongareva (Penrhyn)
- Desventuradas Adaları (Şili)
- Doğu Timor
- Paskalya Adası/Rapa Nui (Şili)
- Fiji Islands
- Başlıca adalar:
- Viti Levu
- Vanua Levu
- Kenar adalar:
- Conway Reef
- Kadavu
- Taveuni
- Rotuma
- Takımadalar:
- Kadavu Group
- Lau Islands
- Lomaiviti Adaları
- Mamanuca Adaları
- Moala Adaları
- Ringgold Isles
- Rotuma Group
- Vanua Levu Group
- Viti Levu Group
- Yasawa Adaları
- Başlıca adalar:
- Fransız Polinezyası ("Tahiti", Fransa'nın Denizaşırı Özerk Bölgesi)
- Austral Adaları
- Tubuai Tubuai
- Sosyete Adaları
- Marquesas
- Fatu Hiva
- Hiva Oa
- Nuku Hiva
- Tahuata
- Ua Huka
- Ua Pou
- Tuamotus
- Rangiroa
- Fakarava
- Moruroa
- Fangataufa
- Gambier Adaları
- Mangareva
- Helena Adası
- Austral Adaları
- Galapagos Adaları (Ekvador)
- Gilbert Adaları (Kiribati)
- Hawaii (ABD); ayrıca Hawaii Adaları)
- Howland Adası (ABD)
- Endonezya
- Johnston Atolü (ABD)
- Juan Fernández Adaları (Şili)
- Kermadec Adaları (Yeni Zelanda)
- Macauley Adası
- Raoul Adası
- Line Islands
- Caroline Adası
- Flint Adası (Kiribati)
- Jarvis Adası (ABD)
- Kingman Reef (ABD)
- Kiritimati/Christmas Adası (Kiribati)
- Malden Adası (Kiribati)
- Palmyra Atoll (ABD)
- Starbuck Adası (Kiribati)
- Tabuaeran/Fanning Adası (Kiribati)
- Teraina/Washington Adası (Kiribati)
- Tongareva/Penhryn Adası (Cook Adaları)
- Vostok Adası (Kiribati)
- Lord Howe Adası (Avustralya)
- Marcus Adası (Japonya)
- Mariana Adaları (ABD)
- Guam
- Kuzey Mariana Adaları
- Saipan
- Rota
- Tinian
- Maug
- Pagan Adası
- Alamagan
- Farallon de Pajaros
- Marshall Adaları
- Bikini
- Enewetak
- Kwajalein
- Rongelap
- Majuro
- Norfolk Adası (Avustralya)
- Mikronezya Federe Devletleri (Caroline Adaları)
- Chuuk (Truk)
- Puluwat
- Pohnpei
- Kosrae
- Yap
- Ulithi
- Chuuk (Truk)
- Nauru
- Yeni Kaledonya ("Kanaky", Fransa)
- Chesterfield Adaları
- Ilots du Mouillage
- Yeni Kaledonya
- Isle of Pines
- Belep Adaları
- Yeni Kaledonya
- Loyalty Adaları
- Bagao
- Lifou Adası
- Maré Adası
- Ouvéa Adası
- Tiga Adası
- Yeni Zelanda ("Aotearoa")
- Chatham Adası
- Chatham Adası
- Pitt Adası
- D'Urville Adası
- Great Barrier Adası
- Kapiti Adası
- North Adası
- South Adası
- Stewart Adası
- Waiheke Adası
- Chatham Adası
- Niue
- Papua Yeni Gine
- Bismarck Takımadaları
- Admiralty Adaları
- New Britain
- New Ireland
- Saint Matthias Group
- Bougainville
- D'Entrecasteaux Adaları
- Louisiade Takımadaları
- Trobriand Adaları
- Bismarck Takımadaları
- Phoenix Adaları (Kiribati)
- Pitcairn Adaları (Birleşik Krallık)
- Revillagigedo Adaları (Meksika)
- Samoa
- Savai'i
- Upolu
- Apolima
- Manono
- Nuutele
- Solomon Adaları
- Bellona
- Choiseul
- Florida Adası
- Guadalcanal
- Malaita
- Maramasike
- New Georgia Adaları
- Rennell
- Russell Adaları
- San Cristobal
- Santa Cruz Adaları
- Santa Isabel
- Shortland Adaları
- Sikaiana (Stewart Adaları)
- Tulagi
- Ulawa
- Uki
- Tokelau
- Atafu (Duke of York Adası)
- Fakaofo (Bowditch Adası)
- Nukunonu (Duke of Clarence Adası)
- Olohega
- Tonga (yalnızca kuzey-güney doğrultusunda uzanan ana adalar veya ada grupları.)
- Niuafo'ou
- Niuatoputapu
- Vava'u
- Kao
- Tofua
- Ha'apai
- Tongatapu
- Eua
- Torres Strait Islands (Avustralya)
- Tuvalu
- Funafuti
- Nanumanga (veya Nanumaga)
- Nanumea
- Niulakita
- Niutao
- Nui
- Nukufetau
- Nukulaelae
- Vaitupu
- Vanuatu (Yeni Hebridler)
- Ambrym
- Anatom
- Aoba
- Éfaté
- Erromango
- Espiritu Santo
- Futuna
- Hunter (Fransa ve Vanuatu tarafından hak iddia ediliyor)
- Îles Banks
- Îles Torres
- Maéwo
- Matthew (Fransa ve Vanuatu tarafından hak iddia ediliyor)
- Malakula
- Pentecóte
- Tanna
- Wake Adası (ABD)
- Wallis ve Futuna (Fransa)
- Alofi
- Futuna
- Wallis (ʻUvea)
- Willis Adası (Avustralya)
Kaynaklar
- İngilizce Vikipedi, Pacific Islands maddesinden tercüme edilmiştir.
- Bu maddenini yazılmasında Encyclopædia Britannica Fifteenth Editiondaki Pasifik Adaları maddelerinden yararlanılmıştır.