Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica
 | |
| Yazarı | Isaac Newton |
|---|---|
| Orijinal ismi | Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica[1][2] |
| Ülke | İngiltere |
| Özgün dili | Latince |
| Türü | Bilim |
| Anadilinde basım tarihi | 5 temmuz 1987 |
Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica (Türkçe: Doğa Felsefesinin Matematiksel İlkeleri, sık sık kısaca Principia[3] veya Principia Mathematica olarak da geçer) Sir Isaac Newton tarafından 5 Temmuz 1687'de yayımlanan 3 ciltlik çalışmadır. Kitabın basım masraflarını Edmond Halley(gökbilimci, Halley kuyrukluyıldızına adı verilen bilim adamı) kendi cebinden karşılamıştır. Kitap deri ciltli olup kitaba 9 şilin fiyat biçilmişti. Ancak piyasaya daha ucuz bir baskısı da sunulmuştu. Kitabın dili Latince olduğundan geniş kitlelere ulaşamamıştır. Klasik mekanik'in temellerini oluşturan Newton'un hareket kanunlarını ve kütleçekim kanunu da içerir. Newton bu kitapta diferansiyel hesapla değil, geometrik ispatlarla çalışmıştır.[4][5] Kitapta ispatlar geometri ile yapılmış, evrensel kütle çekimi açıklanmış ve cisimlerin kütleleri ile doğru orantılı, mesafeleri ile ters orantılı birbirlerini çektiklerini açıklamıştır.[5]
Kitap Newton tarafından üç ana bölüme ayrılmıştır.[6] Birinci bölümde Galileo'nun deneylerinden övgü ile söz eder ve Kepler kanunlarını matematiksel olarak ispatlar.[6] Bu bölümde kendi ismi ile anılan Newton hareket yasalarını açıkladı.[6] İkinci bölümde akışkan içindeki hareketleri incelemiştir ve en iyi gemi tasarımı için öneriler koymuştur.[6] Bu bölümde dalga hareketlerini matematiksel incelemesi ilgi çekmiştir.[6]
Dış bağlantılar
Latince versiyonları
- Cambridge University, Cambridge Digital Library High resolution digitised version of Newton's own copy of the first edition, interleaved with blank pages for his annotations and corrections.
- 1687: Newton's 'Principia', first edition (1687, in Latin). High-resolution presentation of the Gunnerus Library's copy.
- 1687: Newton's 'Principia', first edition (1687, in Latin).
- Principia (in Latin, annotated). 1833 Glasgow reprint (volume 1) with Books 1 & 2 of the Latin edition annotated by Leseur, Jacquier and Calandrini 1739–42 (described above).
- Project Gutenberg
- Archive.org
İngilizce çeviriler
- Andrew Motte, 1729, first English translation of third edition (1726)
- WikiSource, Partial
- Google books, vol.1 with Book 1.
- Google books, vol.2 with Books 2 and 3. (Book 3 starts at p.200.) (Google's metadata wrongly labels this vol.1).
- Partial HTML
- Robert Thorpe 1802 translation
- N. W. Chittenden, ed., 1846 "American Edition" a partly modernized English version, largely the Motte translation of 1729.
- Percival Frost 1863 translation with interpolations Archive.org
- Florian Cajori 1934 modernization of 1729 Motte and 1802 Thorpe translations
- , Ian Bruce has made a complete translation of the third edition, with notes, on his website.
Diğer bağlantılar
- In Search of Principia, regarding online editions
- David R. Wilkins of the School of Mathematics at Trinity College, Dublin has transcribed a few sections into TeX and METAPOST and made the source, as well as a formatted .pdf available at Extracts from the Works of Isaac Newton
Kaynakça
- ↑ [In Latin] Isaac Newton's Philosophiae Naturalis Principia Mathematica: the Third edition (1726) with variant readings, assembled and ed. by Alexandre Koyré and I Bernard Cohen with the assistance of Anne Whitman (Cambridge, MA, 1972, Harvard UP)
- ↑ "Isaac Newton: The Principia, Mathematical principles of natural philosophy, a new translation" by I Bernard Cohen and Anne Whitman, preceded by "A Guide to Newton's Principia" by I Bernard Cohen, University of California Press, 1999, ISBN 978-0-520-08816-0, ISBN 978-0-520-08817-7.
- 1 2 Dana Densmore and William H. Donahue, Newton's Principia: The Central Argument: Translation, Notes, and Expanded Proofs (Green Lion Press; 3rd edition, 2003) ISBN 978-1-888009-23-1, ISBN 978-1-888009-23-1
- ↑ Newton, Isaac. "Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica (Newton's personally annotated 1st edition)". University of Cambridge
- 1 2 Bulu, Atıl. "Evrim Tümevarım Bilim Yaratımcılık Tümdengelim Metafizik" (PDF). İstanbul: Okan Üniversitesi. ss. 12. 30 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/5z3jqtEyr. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2011.
- 1 2 3 4 5 İnan, Demir (Mart 1973). "330. Doğum Yıldönümünde Bir Isaac Newton ve Bilime Getirdiği (Üyelik Gerekiyor)". Bilim ve Teknik 64: 19-22. https://services.tubitak.gov.tr/edergi/user/yaziForm1.pdf?cilt=6&sayi=64&sayfa=19&yaziid=988. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2011.