Proteobakteriler
 | ||
|---|---|---|
 | ||
| Bilimsel sınıflandırma | ||
| ||
| | ||
|
Alpha Proteobacteria Beta Proteobacteria Gamma Proteobacteria Delta Proteobacteria Epsilon Proteobacteria | ||
Proteobakteriler (Proteobacteria) bakterilerin ana gruplarından birini meydana getirirler. Çeşitli hastalık etmenleri (Escherichia, Salmonella, Vibrio, Helicobacter gibi) ve pek çok başka ünlü cinsler bu gruba dahildir. Bazıları kendi başlarına yaşar, aralarında azot fiksasyonundan sorumlu pek çok bakteri türü vardır. Bu grup ribozomal RNA (rRNA) dizinlerine göre tanımlanmıştır. Bakteri biçimlerinin çeşitliliğinden dolayı grup, ismini Yunan mitolojisinde yer alan, her şekle girebilen tanrı Proteus'tan almıştır. (Proteus aynı zamanda Proteobakterilerde yer alan bir cinsin de adıdır.)
Proteobakteriler Gram-negatif özelliklidir, dış zarları başlıca lipopolisakkaritlerden oluşur. Çoğu flagella ile hareket eder ama bazıları hareketsizdir veya bakteriyel kayma kullanırlar. Bu sonuncu yöntemi kullananlar arasında bulunan Miksobakteriler, kümeleşerek çok hücreli "meyve gövdeleri" oluştururlar. Metabolizma tipleri bakımından da bu grupta büyük bir çeşitlilik vardır. Çoğu seçmeli veya zorunlu anaerobik ve heterotrofiktir ama pek çok istisna da mevcuttur. Birbiriyle yakın ilişkisi olmayan bazı cinsler fotosentez yoluyla ışığı enerjiye dönüştürürler. Bunlar kırmızımsı pigmentlerini kullanan mor bakterilerdir.
Bölüm veya sınıflar
Ribozomal RNA dizinleri arasındaki benzerliklere bağlı olarak proteobakteriler beş bölüme ayrılmışlardır, bunlar Yunan alfabesindeki alfa ile epsilon arasındaki harflerle adlandırılır. Bu bölümler genelde taksonomik sınıflar olarak değerlendirilir. Beta proteobakteriler gamma proteobakterilerden türemiş oldukları için gamma proteobakterilerin parafiletik bir grup olduğu söylenir.
Alfaproteobakteriler
Alfaproteobakteriler ışıkla beslenen (fototrof) çoğu cinsi içerir, ama bunlara ek olarak C1-bileşikleri metabolize edebilen cinsler, hayvan ve bitki simbiontları (örn. Rhizobia) ve tehlikeli bir patojen grubu olan Rickettsiaceae 'yı da kapsar. Ökaryotik hücrelerdeki mitokondrinin atasının da bu bakteri grubundan kaynaklandığı düşünülmektedir (bkz. endosimbiont teorisi)
Betaproteobakteriler
-->
Betaproteobakteriler, yıkım yetenekleri bakımından zengin olan aerobik veya seçmeli anaerobik bakteri gruplarından oluşur, ama kemolitotrofik cinsler (örn. amonyak yükseltgeyen Nitrosomonas) ve bazı fototroflar (Rhodocyclus ve Rubrivivax) de içerir. Çoğu doğada, örneğin atık sularda veya toprakta bulunur. Bu sınıfta yer alan patojen türler Neisseriaceae familyasındaki (frengi ve meningoensefalit etmenleri) ve Burkholderia cinsindeki türlerdir.
Gammaproteobakteriler
Gammaproteobakteriler arasında, Enterobacteriaceae, Vibrionaceae ve Pseudomonadaceae gibi tıbben ve bilimsel olarak önemli sayılan gruplar bulunur. Çok büyük sayıda patojen bu gruba aittir, örneğin Salmonella (enterit and tifo etmeni), Yersinia (veba), Vibrio (kolera), Pseudomonas aeruginosa (hastanede yatan veya kistik fibroz hastalarında görülen akciğer enfeksiyonu).
Deltaproteobakteriler
Deltaproteobakteriler büyük oranda aerobik cinslerden, meyve gövdesi oluşturan miksobakteriler ve zorunlu anaerobik cinslerin bir dalından oluşur. Bu gruba ait zorunlu anaeroblar arasında sülfat indirgeyici (Desulfovibrio, Desulfobacter, Desulfococcus, Desulfonema, v.s.) ve kükürt indirgeyici (örn., Desulfuromonas) bakteriler ve farklı fizyolojileri olan bazı başka anaerobik bakteriler (örn., demir-III indirgeyici Geobacter ve sintrofik Pelobacter ve Syntrophus türleri) bulunur.
Epsilonproteobakteriler
Epsilonproteobakteriler yalnızca birkaç cinsten oluşurlar bunlar başlıca burgulu Wolinella, Helicobacter ve Campylobacter 'dir. Bunlarin hepsi insan ve hayvan sindirim sisteminde ya simbiont olarak (ineklerde Wollinella) ya da patojen olarak (midede Helicobacter, duodenumda Campilobacter) yaşarlar.
Kaynakça
- Madigan, Michael; Martinko, John (editors) (2005). Brock Biology of Microorganisms, 11th ed., Prentice Hall ISBN 0-13-144329-1