Kamu malı
Kamu malı (İngilizce: Public Domain) kavramının herkes tarafından kabul edilmiş veya hukuksal olarak garanti altına alınmış bir tanımı olmamasına rağmen, bu kavramın yaygın kullanım biçimi hukuksal hakları belirli bir kişiye veya kuruma ait olmayan ve bu yüzden kamuya ait olduğuna inanılan, fikir ve sanat eserlerini ifade eder.
Günlük hayatta genellikle bilgisayar programları için kullanılan kamu malı deyiminin içeriği hızlı bir biçimde yazı, haber, şiir, fotoğraf, resim, müzik gibi alanları da içine alacak şekilde genişlemektedir.
Bir fikir veya sanat eserinin kamu malı olması:
- Yaratıcısının bilinçli olarak tüm haklarından vazgeçtiği ve bu sayede eserini kamuya bağışladığı durumlarda, ki bu en yaygın olarak görülen durumdur. Bazı ülkelerin telif hakları ile ilgili kanunlarında böyle bir vazgeçme mümkün değildir. (Örneğin Federal Alman Cumhuriyeti). Bu durumda eser sahibi haklarından vazgeçemez ancak dileyen herkese eserini dilediği şekilde ve ücretsiz olarak kullanma hakkı tanır.
- Yaratıcısının ölümünün üzerinden en az 70 yıl geçtiği ve bu sayede telif haklarının hukuksal olarak sona erdiği durumlarda. Örneğin Ömer Hayyam'ın şiirleri gibi. Dikkat edilmesi gereken konu eserin aslının dışındaki dillerde çevirmenin hakları yüzünden kamu malı olmayabileceğidir.
- Yaratıcısının gerçek kimliğinin belli olmadığı durumlarda. Örneğin yaratıcısı tarafından bir bilgisayar grubuna anonim olarak ya da yalnızca bir rumuz ile gönderilmiş başka hiçbir telif hakkı bilgisi içermeyen bilgisayar programı olması durumunda geçerlidir.
Kavramların görece yeni ve hukuksal olarak tam tanımlanmamış olması kamu malı, ücretsiz yazılım, adware, shareware, özgür yazılım, açık kaynak ve benzeri tanımlamaların çoğu zaman yanlış olarak birbirlerinin yerine ya da sanki içerik olarak aynı şeyi ifade ediyorlarmışcasına kullanılmasına yol açsa da bu kavramlar arasında ciddi hukuki, etik, sosyolojik ve ücretlendirme ile ilgili farklar bulunmaktadır ve bu yüzden dikkatle kullanılmalıdırlar.
İç bağlantılar
Dış bağlantılar
- Union for the Public Domain (İngilizce)
- When U.S. works pass into the public domain (İngilizce)
- Public Knowledge (Kamusal bilgi, İngilizce)
- Kamu malı filmlerin indirilip izlenebileceği bir site
- Kamu malı çizgi filmlerin toplandığı bir Türkçe site
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
