Serinyayla, Altınyayla
| Serinyayla | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Sivas |
| İlçe | Altınyayla |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 183 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0346 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 58470 |
| İnternet sitesi: | |
Serinyayla, Sivas ilinin Altınyayla ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Köyün eski adı Beydiğin olup sonradan Serinyayla olarak değiştirilmiştir. Köyde yaşayan nüfusun % 70 göç etmiş olup, göç edenler Adana, Mersin, Ankara gibi illerde yaşamaktadırlar.
Dikkate değer diğer bir özellik ise bu bölgenin sanki tepelik bir alanın bir çöküntüye uğramış hissi vermesidir. Tepede bulunan bir mağarada özellikle girişi toprakla dolmuş ilerlenmeyecek durumdadır. Yaklaşık birkaç bin yıl geçmişte varlığından söz edebileceğimiz tepe halen aynı durumunu korumaktadır. Birkaç inceleme ekibi gelmiş olmasına rağmen tepe kaderine terkedilmiş bir durum da bulunmaktadır. Köy halkı duruma titizlikle yaklaşmalarına rağmen ellerinden pek bir şey gelmemektedir.
Eski adı Beydiğin olan Serinyayla Köyü annem ve babamın (Gülbeyaz ve Haydar özer'in) verdiği bilgilere göre en azından 1800 senesinden beri var olmaktadır. İnsanların Serinyayla ya nereden göç ettiği de bilinmemektedir. Bir Alevi ve Türkmen köyüdür. Duyduklarıma göre köye ilk 'Kürt Hasan' adında bir kişi yerleşmiş. Bu kişinin diğer kardeşleri de Yassıpınar ve çekem Köyüne yerleşmişler. İlginç olanı da köyümüzde Türkçede 'hala' anlamına gelen Farsça'bibi' kelimesi kullanılmaktadır. Genelde Aleviler Osmanlı Devrinde baskı altında kaldığından köylü halkı gizlenmek amacı ile kayaların etrafına evlerini kurmuşlardır. Bu Serinyayla Köyü için de geçerli olmuşdur. Bu yüzden eski köy evleri kayaların dibine inşaa edilmiştir. Şu an evler kayadan tarlalara doğru yayılmaktardır. Eskiden köyü eşkiyalar basıp insanlardan haraç alırlarmış.
Boz Dede
Boz dede yatiri, diye bilinen ziyaret yeri Serinyayla köyünün, hemen yani basindaki boz renkli bir tepedir. Serinyayla köyü bu tepenin dibinde kurulmustur. Boz dede, denilen yerde su an asfalt çalismalari için mucir tasi çikarilmaktadir. Saniyorum Boz dede Türk kültüründeki dag kültüne bagli bir adak yeridir. Eski Türler, daglarin Tanri makami olduguna inanirlardi.
Dikkate değer diğer bir özellik ise bu bölgenin sanki tepelik bir alanın bir çöküntüye uğramış hissi vermesidir. Tepede bulunan bir mağarada özellikle girişi toprakla dolmuş ilerlenmeyecek durumdadır. Yaklaşık birkaç bin yıl geçmişte varlığından söz edebileceğimiz tepe halen aynı durumunu korumaktadır. Birkaç inceleme ekibi gelmiş olmasına rağmen tepe kaderine terkedilmiş bir durum da bulunmaktadır. Köy halkı duruma titizlikle yaklaşmalarına rağmen ellerinden pek bir şey gelmemektedir.
Eski adı Beydiğin olan Serinyayla Köyü annem ve babamın (Gülbeyaz ve Haydar özer'in) verdiği bilgilere göre en azından 1800 senesinden beri var olmaktadır. İnsanların Serinyayla ya nereden göç ettiği de bilinmemektedir. Bir Alevi ve Türkmen köyüdür. Duyduklarıma göre köye ilk 'Kürt Hasan' adında bir kişi yerleşmiş. Bu kişinin diğer kardeşleri de Yassıpınar ve çekem Köyüne yerleşmişler. İlginç olanı da köyümüzde Türkçede 'hala' anlamına gelen Farsça'bibi' kelimesi kullanılmaktadır. Genelde Aleviler Osmanlı Devrinde baskı altında kaldığından köylü halkı gizlenmek amacı ile kayaların etrafına evlerini kurmuşlardır. Bu Serinyayla Köyü için de geçerli olmuşdur. Bu yüzden eski köy evleri kayaların dibine inşaa edilmiştir. Şu an evler kayadan tarlalara doğru yayılmaktardır. Eskiden köyü eşkiyalar basıp insanlardan haraç alırlarmış.
Daglara mübarek, mukaddes, büyük ata, büyük hakan.....anlamlarina gelen sifatlar verirlerdi. Her boyun ve her oymagin kendisine mahsus mukaddes (iduk) dagi bulundugu gibi, boylardan kurulan büyük birliklerin de müsterek mukaddes daglari vardir. Boz dede Arap dedenin kardesi olarak kabul edilir. Boz dede yatirina genellikle gelecekle ilgili idealleri olanlar gider ve horoz cinsinden seyler kurban edilir. Çevredeki bütün evliyalarin Persembe günü aksami buraya toplandigina inanilir. Boz tepenin taslarinin ugurlu olduguna inaniliyor. Ve ugur olarak kullaniliyor.
Davullu Dede
Davullu Dede Serinyayla köyünün eteklerine oturdugu Yalçi kayaliklarinin üstünde daha içerilerde bir yerdedir. Davullu dede, davul seklindeki kaya parçalarinin üst üste yigilmasiyla olusmus bir tas yigini seklindedir. Davullu dedenin de Arap dede ve Boz dedenin kardesi olduguna inaniliyor. Bu yatirlarda yatan evliyalarin olduguna inaniliyor. Hatta bunlarin Horasan Erenleri yetmis evliyadan birkaçi olduguna inaniliyor. Inanisa göre Davullu dede Müslümanlar ile ecnebiler savasirken askeri galeyana getirmek için Osmanli'daki mehteran bölügünün yaptigi gibi davul çalar ve tekbir sesleri getirirmis.Yani askerleri savasa motive etmeye çalisirmis. Davullu dede yatiri Eski Türklerde ki Tas kültüne bagli bir inanç olmasi gerekir. Yoksa davullu dede ve Boz dede gibi yatir olarak kabul edilen yerlerde herhangi bir mezar ya da ev yoktur. Davullu dede'yi de Altinyayla'da ki Topakkaya gibi çocugu olmayanlar ziyaret ederek horoz kurban ediyorlar. Çocugu olmayan kadinin boynuna bir yular geçirerek sekiz- on sefer kayanin etrafini dolandiriyorlar. Bir açidan çocugu olmayan kadini evliyaya emanet etmis oluyorlar. Bu ziyaretten sonra çocuk olursa adini oglan ise 'Kaya' kiz ise 'Sati' koyuyorlar. Davullu dede köye uzak ve yollari da bozuk oldugu için çogunlukla yaz aylarinda ziyaretediliyor.
Taş Kesen
Tas kesen olarak bilinen kutsal ziyaret yeri Serinyayla köyünün Kuzey-Dogusunda Karalar köyüne yakin bir mevkide bulunmaktadir. Ulasim imkâninin zorluklarindan dolayi birkaç sefer gitmek istediysek te maalesef gidip görme imkânimiz olmadi. Zaten oraya gidip çiplak gözle gören insan sayisi da çok fazla degil ama yine de özellikle yaz aylarinda gidip ziyaret edenler ve orada adadigi kurbani kesenler varmis. Tas kesen, ziyareti de kanaatimizce Eski Türklerdeki, kaya kültüne bagli kutsal bir mekandir. Anadolu'daki birçok kayalar ve taslar Anadolu Türk efsanelerinin kaynagini teskil eder. Kayalarin üzerindeki çesitli izler ve çukurlar efsaneleriyle birlikte birtakim yatirlara ve kahramanlara mal edilmektedir. Tas Kesen yatirinin da herhangi bir kabir yoktur. Davullu de ve Topakkaya gibi kutsal bir tas yiginidir. Tas kesen'in çok ünlü bir efsanesi vardir. Efsaneye göre çok eski zamanlarda bu mevkide bir çoban koyun güdüyormus. Koyunlari susuz kalmis bu mevkide su yokmus. Çoban Allah'a söyle dua etmis 'Allah'im koyunlarim susuzluktan kirilacak(ölecek) eger burada bir su verir de, koyunlarimi kurtarirsan sana bir kara, bir de ak koç kurban edecegim' der. Bu duadan az bir süre sonra oraciktan bir su fiskirmis. Çobanin koyunlari sulanarak ölmekten kurtulmus. Çoban hemen oturmus. Paltosunu çikararak iç giysilerinden bir siyah bir de beyaz Bit çikarmis ve Allah'im sana vaat ettigim kurbani kesiyorum diyerek öldürmüs. Rivayete göre çoban ve koyunlari hemen oracikta tas kesmis. Halen uzaktan bakildigi zaman çoban yaninda köpek ve koyun sürüsü tas kesmis olarak durmaktadir. Bu tas kesen çoban ve sürüsü etraf Sünni köylerde de sürekli anlatilmaktadir. Sünni köylerden de burayi ziyaret edenler vardir. Bunun yaninda bu mevkide küçük tas yiginlarindan ibaret birçok düsek mevcuttur.
Bu tas yiginlarinin bulundugu yerlerden Haci Bektâsi Veli gibi büyük evliyalarin geçerken ugradigi buralarda konakladigina inaniliyor. Hizir (a.s)'in da bu düsekleri sürekli ziyaret ettigine inaniliyor. Tas kesen ziyaretine gelenler çok çesitli dilek ve istekleri için burayi ziyaret ediyorlar. Burada horoz kurbani kesip Allah'tan ne istiyorlarsa onu içlerinden geçiriyorlar. Özellikle sakatliklari olanlar, dogum sancisi çekenler ve çocugu olmayanlar burasini ziyaret ederler
Ekonomi
Köyde küçük ölçekte hayvancılık ve tarım yapılmaktadır.Koyun ve yerli sığır yetiştirilen hayvanlardır. Tarım ürünleri olarak Buğday ve Arpa yetiştirilmektedir. Köyde akar su olmadığından ve arazinin dağlık olması sebebiyle sebze ve meyvecilik yapılamamaktadır.
Coğrafya
Serinyayla Köyü Altınyayla'ya 9 km, Sivas'a 88 km, eski ilçemiz olan Şarkışla'ya 42 km dir. Beydiğin Köyü doğu ve kuzey tarafı dağlar ile çevrili batı ve güney tarafı hafif dalgalı düzlükten oluşur. Kuzey batısında Karalar Köyü, batısında Gazibey Köyü, Güneyinde Yassıpınar Köyü bulunmaktadır.
Serinyayla köyüne şu güzargahlardan ulaşılmaktadır.
- Şarkışla, Hanlı, Güney, çongar Serinyayla
- Sivas, Hanlı, Güney, çongar Serinyayla
- Sivas, Ulaş, Kurtlukaya, Boğazdere, Gazimağara, Dellilyas, Yassıpınar, Serinyayla
Eğitim
Köyün eğitim düzeyi, Köyümüze 80 yıllarda gelerek damgasını vuran İlhan Yanar öğretmenimizle en üst seviyeye çıkmış, onun gidişiyle tekrar dibe vurmuştur. Bu devreden çok sayıda öğretmen yetişmiştir.
Eskiye bakarak köyde öğrenci sayısı hayli azalmıştır. Şu an sadece 29 ögrenci bulunmaktadır. Orta eğitim için öğrenciler Deliilyas ve Altınyayla'ya gitmektedir.
Nüfus
Şu anda köyde 2.000 nüfus sayımına göre 269 kişi yaşamaktadır (göç edenler hariç). Köyün nüfusu en son sayıma göre 265 kişi hane sayısı ise 107 dir.
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 183 |
| 1997 | 243 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Altyapı bilgileri
Köyde ilköğretim okulu vardırama şuan kapalıdır taşımalı eğtime geçilmiştir. Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi vardır. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.
Köyümüzün en büyük problemlerinin başında şu anda Karayollarınca işletilmekte olan taş ocağıdır. Taş ocağı köyümüze çok yakın olması köyün arazileri ve köy halkı için büyük tehlike arz etmekte ocaktan çıkan toz direk köyün üzerine gelmekte ve araziye yayılmaktadır bundan dolayı köyde kanserli ölümler çoğalmakta ve araziler çoraklaşmakta, verimsizleşmektedir. Zaten köyümüzde yalakların sınırlı olması nedeniyle hayvancılıktan verim alınamamaktadır. Taş ocağının oluşturduğu diğer bir sorunda kamyonların köy içinden geçmesidir kamyonlarda köy halkı için büyük tehlike arz etmektedir. Su sıkıntısı çok önemli bir sorundur, köye gelen su tüm köye yetmemekte depoya gele su direk köyün aşağı kısmına inmekte yukarıya çıkana kadar su bitmekte ve sudan köyün bir bölümü yararlanmaktadır. Bunların bütününe ragmen gerek resmi kurumlar gerekse muhtarlıkça herhangi bir önlem alınmamıştır.
Sular birkaç zıldır evlere alındığından bu çeşmelerde malesef akmıyor, geçmişi sadece kuru oluk ve tekneler hatırlatmakta. Eskiden köy halkı kışın su çekmede haylı yorluklar çekiyordu. öte yandan köye bir kanalizasyon yaptırılmıştır ve tuvaletler artık kanalizasyona bağlanmıştır. Evlere su gelmesine rağmen köyün bazı mahallelerine su yeterli gelmemektedir. Bu yüzden bazı sorunlar meydana gelmektedir. Köyü şu an muhatar olarak Hüseyin Yanık yönetmektedir. Köyde okulun yanında birde sağlık ocağı bulunmaktadır. Ancak bu sağlık ocağı faliyette değildir. Köy halkı alış verişini genelde bağlı olduğu Altınyayla ilçesinden ve eski ilçesi olan Şarkışla'dan temin etmektedir. Ulaşım genelde köydeki Dolmuşlarla yapılmaktadır. Köyün arazisi şu ana kadar tapulu değildir, ancak yakında köye katastro geleceği söyleniyor.
Dış bağlantılar
| ||||||||||