Solomon Tshekisho Plaatje
Solomon Tshekisho Plaatje, Sol Plaatje olarak da bilinir (1877-19 Haziran 1932), Güney Afrikalı dilbilimci, gazeteci, çevirmen, entelektüel, devlet adamı ve yazar.
Anadili Sisvana (Tsvana dili) idi. Ayrıca Sotho, Zulu ve Zosa dilleriyle İngilizce, Afrikaner dili, Felemenkçe, Almanca ve Fransızca öğrendi. Güney Afrika Savaşı (1899-1902) sırasında savaş muhabirliği yaptı. 1901-08 arasında Koranta ea Becoana 'nın ve 1912'den sonra Isala ea Batho 'nun yayın yönetmenliğini üstlendi. Güney Afrika Ulusal Yerli Kongresi'nin (SANNC) genel sekreterliğini yürüterek bu örgütün Avrupa'ya gönderdiği çeşitli heyetlerde yer aldı. İngilizce yayımlanan çeşitli Güney Afrika gazetelerinde ve İngiliz dergilerinde yazıları yayımlandı. Güney Afrika'da Siyahların yaşadığı koşulları anlatmak amacıyla Avrupa, Kanada ve ABD'yi dolaştı.
Geleneksel Bantu dilleri, öyküleri ve şiirlerinin yok olmasını önlemek amacıyla Sechuna Proverbs and Their European Equivalents (1916; Sisvana Atasözleri ve Avrupa Dillerindeki Karşılıkları) ve Daniel Jones'la birlikte Sechuana Phonetic Reader (1916; Sisvana Sesbilgisi Rehberi) adlı yapıtlarla Bantu Folk-Tales and Poems (Bantu Halk Öyküleri ve Şiirleri) adlı derlemeyi yayımladı. Ayrıca Shakespeare'in bir dizi oyununu Sisvana diline çevirdi. Siyasal içerikli Native Life in South Africa'yı (1915; Güney Afrika'da Yerli Yaşam) yazdı. Bir aşk ve savaş öyküsü olan Mhudi (1930; Şair) adlı romanı 19. yüzyılda Oranj Bağımsız Devleti'yle Transvaal'ın güneyinde geçer. Plaatje geleneksel Bantu masal anlatıcılarının üslubuyla kaleme aldığı romanda, kahramanlarını oldukça canlı biçimde betimler.
Apartheid rejiminin sona ermesinden sonra Kuzey Kap Bölgesi'nde bir belediyeye adı verilmiş, ayrıca fahri doktora almıştır. 2010 yılında Afrika Ulusal Kongresi'nin kuruluşunun 98. yılında Kimberley'de yapılan heykeli devlet başkanı Jacob Zuma tarafından açıldı.
Eserleri
- Boer War Diary, (y. 1900; Boer Savaşı Günlüğü)
- The Essential Interpreter, (y. 1909)
- Mhudi, (1913; Şair)
- Native Life in South Africa, (1914; Güney Afrika'da Yerli Yaşam)
- Sechuana Proverbs with Literal Translations and their European Equivalents (1916; Sisvana Atasözleri ve Avrupa Dillerindeki Karşılıkları)
- A Sechuana Reader in International Phonetic Orthography (1916; Sisvana Sesbilgisi Rehberi)
- Bantu Folk-Tales and Poems (Bantu Halk Öyküleri ve Şiirleri)
Kaynaklar
- İngilizce Vikipedi, Sol Plaatje maddesinden tercüme edilmiştir.