Güney Avustralya

Koordinatlar: 30°0′G 135°0′D / 30°G 135°D / -30; 135

Güney Avustralya


(Bayrak)	(Arma)

Amblemler:

Slogan: Festival Kenti

Avustralya'nın diğer eyalet ve bölgeleri

Başkent

Adelaide

Hükümet

Anayasal monarşi

Valisi

Mike Rann

Başkanı

Kevin Scarce (Avustralya İşçi Partisi)

Federal temsilciliği

- Meclis koltuk sayısı

- Senato koltuk sayısı

GSMH (SAGP) (2006-07)

- Toplam (milyon $)

65676$^[1] (5^.)

- Kişi başına

41820$ (7^.)

Nüfus
(Eylül 2008)

- Nüfus

1,598,000 (5^.)

- Yoğunluk

1.61/km² (6^.)

Yüzölçümü

- Toplam

1043514 km² (4^.)

- Toprak

983482 km²

- Su

60032 km² (%5.75)

Deniz seviyesine oranla yükseklik

- En yüksek

1,435 m

- En düşük

-16 m

Saat dilimi

UTC + 9:30

Kısaltmalar

- Posta kodu

- ISO 3166-2

AU-SA

Websitesi

www.sa.gov.au

Güney Avustralya, Avustralya'nın güneyinde yer alan bir eyalettir. Kıtanın en kurak topraklarını içine alan bu bölge 983482 km²'lik yüzölçümüyle Avustralya'nın dördüncü büyük eyaletidir. Bölge batıda Batı Avustralya, kuzeyde Kuzey Bölgesi ve Queensland, doğuda Queensland, Yeni Güney Galler ve Victoria, güneyde Büyük Avustralya Körfezi ve Güney Okyanusu'na uzanmaktadır.^[2] Eyalet, 1.6 milyon nüfusuyla Avustralya'nın en büyük beşinci nüfusa sahip bölgesidir. Halkın büyük bölümü başkent Adelaide'de ve eyaletin güneydoğu sınırında yer alan Murray Irmağı yakınlarındaki verimli topraklarda yaşamaktadır.

Eyaletin kökeni zorunlu yerleşimlerden çok planlı bir Birleşik Krallık bölgesine yapılan serbest yerleşimler olarak görülebilir. Eyaletteki resmi yerleşimler eyaletin Vali John Hindmarsh tarafından Yaşlı Sakız Ağacı'nın bulunduğu yerde kurulmasından kısa süre sonra 28 Aralık 1836 tarihinde başlamıştır. Eyalet bünyesinde kurulan ilk kent Kingscote'tur. Temel yerleşim ilkesi ilk kez Edward Gibbon Wakefield tarafından ortaya atılan sistemli sömürgeleştirmedir. Amaç, serbest göçmenlerin bölgede çağdaş insan hakları ve din özgürlüğü bağlamında yaşamalarını sağlamaktı. Tarihi her ne kadar ekonomik buhranlarla anılsa da, Güney Avustralya yenilikçi ve yaşam dolu bir yönetim örneği sergilemiştir. Eyalet günümüzde festival kenti olarak anılmakta ve kaliteli şarabıyla birçok turistin ilgisini çekmektedir.

Eyalet ekonomisi tarım, üretim ve maden endüstrilerine dayanmaktadır. Eyaletin finans sektörü ise küresel önemini gün geçtikçe artırmaktadır.

Tarih

Güney Avustralya kıyılarının Avrupalılarca ilk görüldüğü tarih Francois Thijssen adlı Hollandalı denizcinin yönetimindeki Gulden Zeepaert adlı geminin karaya çıktığı 1627 yılıdır. Thijssen bu bölgeyi güvertedeki en yüksek orunlu memura atfen "Pieter Nuyts Toprağı" olarak adlandırmıştır. Güney Avustralya kıyıları ilk kez Matthew Flinders ve Nicolas Baudin tarafından 1802 yılında eşlemlendirilmiştir. Baudin bu bölgeyi "Terre Napoléon" adıyla anmaktadır.

Britanya Parlamentosu 1834 yılında çıkardığı Güney Avustralya Yasası ile bu adla bir eyalet kurulmasını kararlaştırmıştır. Yasa, bölgenin 802511 km² büyüklüğünde olmasını ve bu bölgeye yapılacak yerleşimlerin tümüyle serbest bırakılmasını öngörür. Bu sömürge bölgesinin Britanya toplumu için ideal bir ortam olarak hazırlanması planlanıyordu.

Kingscote'a dokuz gemiyle getirilen 636 kişinin başlattığı yerleşim, sömürgenin bugünkü Adelaide'ye taşınmasıyla sürmüştür. Avustralya'ya gelen ilk göçmenler Holdfast Körfezi'ne Kasım 1836'da vardı ve sömürge bugün İlan Günü olarak kutlanan 28 Aralık tarihinde kuruldu. Güney Avustralya, yerleşimcilerinin tümüyle özgür insanlardan oluştuğu tek Avustralya eyaletidir.

Bugünkü Güney Avustralya bayrağı 13 Ocak 1904 tarihinde kabul edilmiştir. Bayrak, eyalet nişanıyla kaplanmış bir mavi Britanya işaretinden oluşur. Eyalet nişanının Adelaide Sanat Okulu eğitmenlerinden Robert Craig tarafından tasarlandığı düşünülmektedir.

Güney Avustralya 1861 yılında kadınlara kısıtlı oy hakkı tanımış ve 1894 yılında bu hakkı evrensel ölçütlere çıkaran iki ülkeden biri (Yeni Zelanda'dan sonra) olmuştur. Böylece kadınlar seçme ve seçilme hakkına sahip oldular.^[3]

Coğrafya

Bölge büyük çöl ve yarı kurak topraklardan oluşmaktadır. Aralarında Lofty Dağı-Flinders Sıradağları'nın da bıulunduğu birçok alçak sıradağı da içeren bölge kuzeye doğru yaklaşık 800 km genişler. Ne var ki, eyaletin en yüksek noktası bu sıradağlar üzerinde değil eyaletin kuzeybatı kesiminde yer alan Musgrave Sıradağları üzerindedir (1435 m'lik Woodroffe Dağı).^[4] Eyaletin batı yakası seyrek nüfuslu Nullarbor Ovası'nı barındırır.

Güney Avustralya'nın başlıca endüstri ürünleri buğday, şarap ve yündür. Avustralya'nın toplam şarap üretiminin yarısından fazlası bu bölgeye aittir.

Güney Avustralya, Avustralya Başkent Bölgesi ve Tazmanya dışındaki tüm eyaletlere komşudur. Bugün Kuzey Bölgesi olarak anılan bölge 1863 yılında Güney Avustralya toprakları içinde sayılmış ancak 1911 yılında merkezi yönetime bırakılarak ayrı bir eyalete dönüştürülmüştür. Güney Avustralya'nın güney kıyısı Güney Okyanusu'na dek uzanmaktadır.

İklim

Ortalama sıcaklık Ocak ayında 29 °C, Temmuz ayında 15 °C'dir. Eyalet çapında günlük sıcaklıklar Ocak ve Şubat aylarında 48 °C'ye dek yükselebilmektedir.

Avustralya'da kaydedilen en yüksek sıcaklık 2 Ocak 1960 tarihinde Oodnadatta'da gözlenmiştir (50.7 °C). En düşük sıcaklık ise 20 Temmuz 1976 tarihinde Yongala'da ölçülmüştür (-8.0 °C).^[5]

Ekonomi

Üretim endüstrisi Güney Avustralya ekonomisinin en önemli yapıtaşlarından biridir. Bu endüstri, toplam ihracatın %15'ini de karşılamaktadır. Üretim endüstrisi, otomotiv (tüm Avustralya üretiminin %44'ü, 2006) ve yedek parça üretimi, ilaç, savunma teknolojisi (GSYİH'nın %2.1'i, 2002-2003) ve elektronik sistemleri (GSYİH'nın %3'ü) içerir. Güney Avustralya ekonomisi diğer Avustralya eyaletlerinden daha fazla ölçüde ihracata dayanmaktadır. İhracat gelirleri yıllık 10 milyar Avustralya Doları düzeyindedir.

Güney Avustralya'nın yiyecek ve içecek üretimi (tarım, çiçekçilik, su ürünleri yetiştiriciliği ve balıkçılık) 10 milyar dolarlık bir endüstridir.

Güney Avustralya'da görülen ekonomik büyüme diğer eyaletlerin gerisinde kalmıştır ancak son zamanlardaki başarım ilerleme kaydetmektedir. Eyaletin kredi notu, Merkez Bankası'nın çökmesinin ardından yeniden AAA+'ya yükseltilmiştir. Güney Avustralya'nın 2004 yılı Ocak ayı itibariyle GSYİH'sı 48.9 milyar Avustralya Doları düzeyindeydi. Bu, kişi başına düşen milli geliri 32996$ yapıyordu. 2006 yılında ihracat 9 milyar dolar, ithalat 6.2 milyar dolar değerindeydi. Özel mülkiyet yatırımlarında 2006 yılında %80'lik bir artış gözlenmiştir.

Güney Avustralya ekonomisi şu temel endüstrileri içermektedir: Et ve et ürünleri, buğday, şarap, yün ve koyun postu, makine, maden ve maden ürünleri, balık ve kabuklu su ürünleri, yol araçları ve parçaları ve petrol ürünleri. Eğitim ve savunma teknolojisi gibi diğer endüstriler hazihazırda gelişim göstermektedirler.

Güney Avustralya kişi başına ve kilometre başına yerel ulaşım ağına ayrılan ödenekler bakımından ülkenin en şanssız eyaletidir.^[6]

Yönetim

Adelaide Parlamento Binası

Güney Avustralya, Avustralya Kraliçesi'nin yönettiği ve Güney Avustralya Valisi'nin onun temsilcisi olduğu bir anayasal monarşidir.^[7] Bölge, Avustralya ulusunun bir eyaletidir. İki meclisten oluşan parlamento, Genel Kurul ve Yasama Meclisi'ni barındırır. Yasama üyelerini belirleyen seçimler dört yılda bir düzenlenir. Güney Avustralya'nın bugünkü başkanı Avustralya İşçi Partisi üyelerinden Mike Rann'dır.

Güney Avustralya Valisi sömürgenin kurulmasının hemen ardından tüm yetkileri elinde bulundurmaktaydı. Valinin yalnızca Britanya Sömürge Birimi'ne karşı sorumlu olması demokrasinin sömürge içindeki gelişimini olumsuz etkilemiştir. Valiye Güney Avustralya yönetimi hakkında danışmanlık yapması için 1843 yılında Yasama Meclisi adında yeni bir yapı oluşturulmuştur.^[8] Bu kurul, Britanya Hükümeti'nden üç temsilci ve vali tarafından atanan dört sömürgeciden oluşmaktaydı. Gene de vali, elinde bulundurduğu gücü korumuştur.

Sömürge Parlamentosu her sömürgeye temsilci seçimlerine ve Güney Avustralya'da temsil edilebilir ve sorumluluk duygusuna sahip bir hükümet kurulmasını güvence altına alacak bir anayasanın hazırlanması çalışmalarına katılma hakkı tanıyan Avustralya Sömürge Hükümeti Yasasını 1851 yılında kabul etmiştir. Daha sonra varlıklı erkek sömürgeciler 24 sandalyeli Yasama Meclisi'nin 16 üyesini belirleme hakkına sahip oldular. Yasama Meclisi'nin diğer üyeleri vali tarafından atanacaktı.

Bu yapının temel amacı Güney Avustralya için bir anayasa hazırlamaktı. Sonunda Britanya İmparatorluğu'nda görülen en demokratik anayasa hazırlandı. Anayasa, tüm yurttaşlara oy hakkı tanıyor ve iki meclisli bir parlamento oluşturuyordu. Sömürge tarihinde ilk kez yetkili kişiler seçmenler tarafından belirleniyor ve Genel Kurul'da çoğunluğu elde eden partinin yönetimde söz sahibi olduğu Westminster sistemi uygulamaya konuyordu. Güney Avustralya 1894 yılında kadınlara oy hakkı tanıyan ilk Avustralya sömürgesi oldu. Ayrıca kadınlar meclis üyesi de olabiliyordu. Anayasa taslağını hazırlayan delegelerden biri olan Catherine Helen Spence Avustralya'da etkin politika yapmak için aday olan ilk kadındı. Güney Avustralya 1 Ocak 1901 tarihinde Avustralya ulusunun özgün bir eyaleti olmuştur.

Nüfusbilim

Nüfus

Eyalet nüfusunun büyük bir kısmı (2007 yılında 1.158.259 kişi (toplam nüfusun %70,3'ü)) Adelaide kent merkezinde yaşamaktadır. Diğer büyük nüfus bölgeleri Gambier Dağı (yaklaşık 23.494), Whyalla (21.122), Murray Bridge (18.364), Port Augusta (13.257), Port Pirie (13.206), Port Lincoln (13.044) ve Victor Limanı (10.380)'dır.^[9]

Eğitim

Adelaide Üniversitesi

Eğitim 16 yaşına dek zorunludur ancak öğrencilerin büyük bir kısmı Güney Avustralya Eğitim Sertifikası sahibi olmak için eğitimlerini birkaç yıl daha sürdürürler. Örgün eğitim Güney Avustralya Hükümeti'nin sorumluluğundadır ancak kamusal ve özel eğitim sistemleri Ulusal Hükümet tarafından desteklenmektedir. Güney Avustralya Hükümeti de bu sistemlere ödenek ayırmaktadır (öğrenci başına düşen harcama miktarının %89'u bu kurum tarafından karşılanır). Eyaletteki öğrencilerin %32'sinin eğitim gördüğü özel okullara ayrılan ödeneğin Ulusal Hükümet tarafından eğitim sistemine ayrılan miktarın %68'ine (2008 yılı itibariyle %75) karşılık gelmesi^[10] 1970'lerin başından bugüne dek hep bir tartışma konusu olmuştur.^[11]

1 Ocak 2009 tarihinden itibaren okulu terketme yaşı 17'ye yükseltilecektir.^[12]

Güney Avustralya'da üç üniversite bulunmaktadır: Adelaide Üniversitesi, Flinders Üniversitesi ve Güney Avustralya Üniversitesi. Bu üniversitelerin tümü Adelaide ve Gambier Dağı'nda bulunur.^[13] Carnegie Mellon Üniversitesi'nin Heinz Okulu ve "Eğlence Teknolojisi Merkezi"'nin Adelaide'de konuşlu yerleşkeleri vardır.^[14]

Mesleki eğitim ise eyalet çapında hizmet veren TAFE Güney Avustralya kolejleri tarafından verilmektedir.

Spor

Avustralya futbolu Güney Avustralya'da en çok beğeni toplayan spor dalıdır. Eyalette sporla ilgilenen 18 yaş ve üstü insanların %2.2'si Avustralya futbolu oynamaktadır.^[15] Güney Avustralya, Avustralya Futbol Ligi'nde Adelaide Crows ve Port Adelaide Power takımlarıyla temsil edilmektedir. Adelaide Crows 50000'i aşan^[16] üye sayısıyla ligin en büyük takımıdır. Güney Avustralya Ulusal Futbol Ligi köklü Avustralya futbolu stadyumlarından AAMI Stadyumu'nda gerçekleştirilir. Bu yerel ligde dokuz takım yarışır.

Güney Avustralya'nın yeni A-Ligi'ndeki futbol takımı Adelaide United'dır. Basketbol da beğeniyle izlenen bir spor dalıdır. Adelaide 36ers karşılaşmalarını 8070 kişilik bir salonda yapmaktadır. Bu takım, Ulusal Basketbol Ligi'nde son 20 yılda dört kez şampiyonluk yaşamıştır. Güney Avustralya'nın Southern Redbacks adında bir de kriket takımı vardır ancak bu takım 1996 yılından bu yana şampiyon olamamıştır.

Çocukların %59'u en az bir spor dalıyla ilgilenmektedir. Erkekler en çok futbolu (%22) ve yüzmeyi (%16) yeğlerken kızlar bayan basketbolu (%18) ve yüzmeyle (%16) ilgilenirler.^[17]

Görülecek yerler

Güney Avustralya'daki kent, kasaba ve yerleşim birimleri

Bölgeler:

Adelaide Tepeleri
Barossa Vadisi
Clare Vadisi
Eyre Yarımadası
Fleurieu Yarımadası
Flinders Sıradağları
Kanguru Adası
Limestone Kıyısı
Nullarbor Ovası
Riverland
Yorke Yarımadası

Irmaklar:

Cooper Çayı
Marne Irmağı
Murray Irmağı
Onkaparinga Irmağı
Port Irmağı
Torrens Irmağı

Göller:

Albert Gölü
Alexandrina Gölü
Eyre Gölü
Frome Gölü
Gairdner Gölü
Torrens Gölü
Mavi Göl

Adalar:

Granit Adası
Hindmarsh Adası
Kanguru Adası
Neptün Adası
Nuyts Archipelago
Flinders Adası
Pearson Adacıkları

Otoyollar:

Barrier Otoyolu
Barossa Vadisi Otoyolu
Dukes Otoyolu
Eyre Otoyolu
Flinders Otoyolu
Lincoln Otoyolu
Mallee Otoyolu
Princes Otoyolu
Riddoch Otoyolu
Stuart Otoyolu
Sturt Otoyolu
Güneydoğu Otoyolu
Güney Karayolu

Ayrıca bakınız

Adelaide
İlan Günü: 28 Aralık 1836
Adelaide Sanat Festivali
Güney Avustralya şarabı

Kaynakça

Dorothy Jauncey, Bardi Grubs ve Frog Cakes — Güney Avustralya Sözcükleri, Oxford University Press (2004) ISBN 0-19-551770-9

↑ Avustralya Ulusal Hesapları 2006-07
↑ Çoğu Avustralyalı, bölgenin güneyinde yer alan okyanusu Güney Okyanusu olarak adlandırmaktadırlar. Bu, Uluslararası Hidrografya Kurumu (IHO) tarafından kabul edilen Hint Okyanusu tanımına uymaz. Bir IHO üyesinin 2000 yılında yaptığı bir açıklamada "Güney Okyanusu", Antartika ve 60 derece güney paraleli arasındaki sular olarak tanımlanmıştır.
↑ Güney Avustralya'da Kadın ve Politika Güney Avustralya Eyalet Kütüphanesi
↑ "En Yüksek Dağlar". Geoscience Australia. 24 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20080824114821/https://www.ga.gov.au/education/facts/landforms/highmtns.htm. Erişim tarihi: 28.05.2006.
↑ "Dünya üzerinde kaydedilen uç sıcaklık değerleri". 17.10.2005. 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151122042814/http://members.iinet.net.au/~jacob/worldtp.html. Erişim tarihi: 28.05.2006.
↑ "Yerel Yönetim ve Tutar Değişikliklerine İlişkin Bir Soru". Avustralya Temsilciler Meclisi. 2003. 7 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120207001809/http://www.aph.gov.au/house/committee/efpa/localgovt/submissions/sub308.pdf. Erişim tarihi: 11.06.2007.
↑ "Güney Avustralya Valisi". Avustralasya Yasal Bilgi Enstitüsü. 2008. http://www.austlii.edu.au/au/cases/cth/HCA/1907/31.html. Erişim tarihi: 19.07.2008.
↑ "Yasama Meclisi 1843-1856". Güney Avustralya Parlamentosu. 2005. 3 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20061003170049/http://www.parliament.sa.gov.au/about/1_1_1_legcouncil.shtm. Erişim tarihi: 28.05.2006.
↑ "Tahmini Nüfus (GA)". ABS. 31 Mart 2008. 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151121173909/http://www.abs.gov.au/AUSSTATS/[email protected]/DetailsPage/3218.02006-07?OpenDocument. Erişim tarihi: 16.09.2008.
↑ Kamusal Eğitimin Yeniden Tanımlanması
↑ Bakanlar Kurulu'nun Avustralya'daki Eğitim Hakkındaki Ulusal Raporu
↑ Owen, Michael (22.05.2006). "Okulu terketme yaşı yükseltiliyor". The Advertiser (News Corp). http://www.news.com.au/story/0,10117,19215505-1246,00.html. Erişim tarihi: 28.05.2006.
↑ "Yerleşkeler ve eşlemler". Güney Avustralya Üniversitesi. 15.03.2006. 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120425120802/http://www.unisa.edu.au:80/about/campuses/default.asp. Erişim tarihi: 28.05.2006.
↑ "ETC'ye Hoşgeldiniz: Avustralya". Carnegie Mellon Üniversitesi. 7 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20100607155011/http://www.etc.cmu.edu/australia/. Erişim tarihi: 28.05.2006.
↑ Kaynak: AuSport 2000
↑ "50,000 üyeye doğru". Adelaide Crows. 23.05.2006. http://afc.com.au/default.asp?pg=news&spg=display&articleid=267980. Erişim tarihi: 28.05.2006.
↑ Avustralya İstatistik Kurumu'nun Çocukların Kültürel ve Boş Zaman Etkinliklerine Katılımına Dair Raporu

Dış bağlantılar

Avustralya'nın en üst düzey idari birimleri

Eyaletler	Batı Avustralya Güney Avustralya Queensland Tasmanya Yeni Güney Galler Victoria

İç bölgeler	Avustralya Başkent Bölgesi Kuzey Toprakları Jervis Bay Bölgesi

Dış bölgeler	Ashmore ve Cartier Adaları Avustralya Antarktika Bölgesi Christmas Adası Cocos (Keeling) Adaları Mercan Denizi Adaları Heard Adası ve McDonald Adaları Norfolk Adası

Özel statülü dış bölgeler	Lord Howe Adası Macquarie Adası

Britanya İmparatorluğu'nun ve Birleşik Krallık'ın bağlı bölgeleri

Günümüzde bağlı bölge

Eski bölge

* Günümüzde İngiliz Milletler Topluluğu bölgesi

Günümüzde İngiliz Milletler Topluluğu üyesi

Avrupa

1708–1757 Minorka 1713'ten beri Cebelitarık 1763–1782 Minorka 1798–1802 Minorka 1800–1813 Malta (protektora) 1813–1964 Malta (sömürge) 1807–1890 Helgoland 1809–1864 İyonya Adaları 1878–1960 Kıbrıs 1921–1937 Özgür İrlanda Devleti

Kuzey Amerika

17. yüzyıl ve öncesi			18. yüzyıl	19. ve 20. yüzyıllar
	1579 New Albion 1583–1907 Newfoundland 1605–1979 *Saint Lucia 1607–1776 Virginia 1619'dan beri Bermuda 1620–1691 Plymouth 1623–1883 Saint Kitts *(Saint Kitts ve Nevis) 1624–1966 *Barbados 1625–1650 Saint Croix 1627–1979 *Saint Vincent ve Grenadinler 1628–1883 Nevis *(Saint Kitts ve Nevis) 1629–1691 Massachusetts Koyu 1632–1776 Maryland 1632'den beri Montserrat 1632–1860 Antigua *(Antigua ve Barbuda) 1636–1776 Connecticut 1636–1776 Rhode Island 1637–1662 New Haven	1643–1860 Bay Islands 1650'den beri Anguilla 1655–1850 Mosquito Kıyısı(protektora) 1655–1962 *Jamaica 1663–1712 Carolina 1664–1776 New York 1665–1674 ve 1702–1776 New Jersey 1666'dan beri Britanya Virjin Adaları 1670'ten beri Cayman Adaları 1670–1973 *Bahamalar 1670–1870 Rupert's Land 1671–1816 Leeward Adaları 1674–1702 Doğu Jersey 1674–1702 Batı Jersey 1680–1776 New Hampshire 1681–1776 Pennsylvania 1686–1689 New England 1691–1776 Massachusetts	1701–1776 Delaware 1712–1776 Kuzey Carolina 1712–1776 Güney Carolina 1713–1867 Yeni İskoçya 1733–1776 Georgia 1754–1820 Cape Breton Adası 1762–1974 *Grenada 1763–1978 Dominika 1763–1873 Prens Edward Adası 1763–1791 Quebec 1763–1783 Doğu Florida 1763–1783 West Florida 1784–1867 New Brunswick 1791–1841 Aşağı Kanada 1791–1841 Yukarı Kanada 1799'dan beri Turks ve Caicos Adaları	1818–1846 Columbia Bölgesi/Oregon Country¹ 1833–1960 Windward Adaları 1833–1960 Leeward Adaları 1841–1867 Kanada Eyaleti 1849–1866 Vancouver Adası 1853–1863 Kraliçe Charlotte Adaları 1858–1866 Britanya Kolumbiyası 1859–1870 Kuzeybatı Toprakları 1860–1981 *Britanya Antigua ve Barbudası 1862–1863 Stickine Bölgesi 1866–1871 Britanya Kolumbiyası 1867–1931 *Kanada Dominyonu² 1871–1964 Britanya Hondurası (*Belize) 1882–1983 *Saint Kitts ve Nevis 1889–1962 Trinidad ve Tobago 1907–1949 Newfoundland³ 1958–1962 Batı Hint Adaları Federasyonu

¹Amerika Birleşik Devletleri ile birlikte hak iddiası mevcut.
²1931'de Kanada ve diğer İngiliz dominyonları, Westminster Statüsü aracılığıyla özyönetim kurdular.
³1934'te özerklik kazansa da 1949'da Kanada'ya katılana kadar hukuken dominyon olarak kaldı.

Güney Amerika

1631–1641 Providence Adası 1651–1667 Willoughbyland (Surinam) 1670–1688 Saint Andrew ve Providence Adaları⁴ 1831–1966 Britanya Guyanası (Guyana) 1833'ten beri Falkland Adaları⁵ 1908'den beri Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları⁵

⁴Günümüzde Kolombiya'nın departmanlarından biri. ⁵Nisan-Haziran 1982'deki Falkland Savaşı sırasında Arjantin tarafından işgal edildi.

Afrika

17. ve 18. yüzyıllar		19. yüzyıl		20. yüzyıl
	1658'den beri Saint Helena¹⁴ 1792–1961 Sierra Leone 1795–1803 Cape	1815'den beri Ascension Adası¹⁴ 1816'dan beri Tristan da Cunha¹⁴ 1806–1910 Cape 1807–1808 Madeira 1810–1968 Mauritius 1816–1965 Gambiya 1856–1910 Natal 1862–1906 Lagos 1868–1966 Basutoland (Lesotho) 1874–1957 Altın Sahili (Gana) 1882–1922 Mısır	1884–1900 Petrol Nehri/Nijer Koyu 1884–1966 Bechuanaland (Botsvana) 1884–1960 Britanya Somalisi 1887–1897 Zululand 1890–1962 Uganda 1890–1963 Zanzibar (Tanzanya) 1891–1964 Nyasaland (Malavi) 1891–1907 Orta Afrika 1893–1968 Svaziland 1895–1920 Doğu Afrika 1899–1956 İngiliz-Mısır Sudanı	1900–1914 Kuzey Nijerya 1900–1914 Güney Nijerya 1900–1910 Oranj Nehri Kolonisi 1900–1910 Transvaal Kolonisi 1903–1976 Seyşeller 1910–1931 Güney Afrika 1914–1960 Nijerya Kolonisi ve Protektorası (Nijerya) 1915–1931 Güneybatı Afrika (Namibya) 1919–1961 Britanya Kamerunu (Kamerun)⁶ 1920–1963 Kenya 1922–1961 Tanganika (Tanzanya)⁶ 1923–1965 Güney Rodezya (Zimbabve)⁷ 1924–1964 Kuzey Rodezya (Zambiya) 1979–1980 Güney Rodezya (Zimbabve)⁷

⁶Manda.
⁷Güney Rodezya 1965 yılında tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti (Rodezya olarak) ve 1979'daki Lancaster House Anlaşmasına dek tanınmadı. Zimbabve, 1980'deki bağımsızlık ilanından 2003'teki ayrılışına dek İngiliz Milletler Topluluğu üyesiydi.

Asya

17. ve 18. yüzyıllar		19. yüzyıl		20. yüzyıl
	1685–1824 Bencoolen 1702–1705 Pulo Condore 1757–1947 Bengal (Batı Bengal [Hindistan] ve Bangladeş) 1762–1764 Manila ve Cavite 1781-1784 Padang (Endonezya) 1786–1946 Penang (Malezya) 1795–1948 Seylan (Sri Lanka) 1795-1819 Padang (Endonezya) 1796–1965 Maldivler	1812–1824 Banka (Sumatra) ve Billiton (Sumatra) 1819–1826 Britanya Malezyası (Batı Malezya ve Singapur) 1826–1946 Boğazlar Yerleşimleri (Malezya ve Singapur) 1839–1967 Aden Kolonisi 1839–1842 Afganistan 1841–1997 Hong Kong 1841–1946 Saravak Krallığı (Malezya) 1848–1946 Labuan (Malezya) 1858–1947 Britanya Hindistanı (Hindistan, Pakistan ve Bangladeş, Burma) 1874–1963 Britanya Borneosu (Doğu Malezya ve Brunei)	1879–1919 Afganistan (protektora) 1882–1963 Britanya Kuzey Borneosu (Malezya) 1885–1946 Federasyonlaşamamış Malay Devletleri 1888–1984 Brunei Sultanlığı 1891–1971 Maskat ve Umman 1892–1971 Ateşkes Devletleri 1895–1946 Malay Federe Devletleri 1898–1930 Veihai Garnizonu 1878–1960 Kıbrıs	1907–1949 Bhutan (protektora) 1918–1961 Kuveyt 1920–1932 Irak⁸ 1921–1946 Mavera-i Ürdün⁸ 1923–1948 Filistin⁸ 1945–1946 Güney Vietnam 1946–1963 Kuzey Borneo (Malezya) 1946–1963 Saravak (Malezya) 1946–1963 Singapur 1946–1948 Malay Birliği 1948–1957 Malay Federasyonu (Malezya) 1960'tan beri Ağrotur ve Dikelya (öncesinde Kıbrıs'ın parçasıydı) 1965'ten beri Britanya Hint Okyanusu Toprakları (öncesinde Mauritius ve Seyşellerin parçasıydı)

⁸Manda. Irak için kararlaştırılan manda yönetimi kurulmadı, İngiltere-Irak Antlaşması yürürlüğe girdi.

Okyanusya

18. ve 19. yüzyıllar			20. yüzyıl
	1788–1901 Yeni Güney Galler 1803–1901 Van Diemen's Land/Tazmanya 1807–1863 Auckland Adaları⁹ 1824–1980 Yeni Hebridler (Vanuatu) 1824–1901 Queensland 1829–1901 Swan River Kolonisi/Batı Avustralya 1836–1901 Güney Avustralya 1838'den beri Pitcairn Adaları	1841–1907 Yeni Zelanda Kolonisi 1851–1901 Victoria 1874–1970 Fiji¹⁰ 1877–1976 Britanya Batı Pasifik Bölgeleri 1884–1949 Papua Bölgesi 1888–1901 Rarotonga Krallığı/Cook Adaları Federasyonu⁹ 1889–1948 Birlik Adaları (Tokelau)⁹ 1892–1979 Gilbert ve Ellice Adaları¹¹ 1893–1978 Britanya Solomon Adaları¹²	1900–1970 Tonga (korunan devlet) 1900–1974 Niue⁹ 1901–1942 *İngiliz Milletler Topluluğu üyesi Avustralya 1907–1953 *Yeni Zelanda Dominyonu 1919–1942 ve 1945–1968 Nauru 1919–1949 Yeni Gine Bölgesi 1949–1975 Papua Yeni Gine Bölgesi¹³

⁹Günümüzde *Yeni Zelanda Bölgesi'nin bir parçası.
¹⁰Üyeliği askıya alındı.
¹¹Günümüzde Kiribati ve *Tuvalu.
¹²Günümüzde *Solomon Adaları.
¹³Günümüzde *Papua Yeni Gine.

Antarktika ve Güney Atlantik

1658'den beri Saint Helena¹⁴ 1815'ten beri Ascension Adası¹⁴ 1816'dan beri Tristan da Cunha¹⁴ 1908'den beri Britanya Antarktik Bölgesi 1841–1933 Avustralya Antarktik Bölgesi (Avustralya'ya bağlandı) 1841–1947 Ross Bölgesi (Yeni Zelanda Bölgesi'ne bağlandı)

¹⁴2009'dan bu yana Saint Helena, Ascension ve Tristan da Cunha bölgesinin bir parçası olan Ascension Adası (1922-) ve Tristan da Cunha (1938-) daha öncesinde Saint Helena bölgesine bağlı birer sömürgeydiler.

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/12/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.