Spatharios

Spatharii ya da Spatharioi (tekil: Latince: spatharius; Yunanca: σπαθάριος, kelime anlamıyla "spatha-taşıyan") 5.ve 6. yüzyılda İmparatorluğu'nda Konstantinopolis'te sarayda Geç Roma imparatorlarının yakın korumaları. Daha sonra Bizans İmparatorluğu'nda sadece onursal bir unvan haline gelmiştir.

Tarihçe

Aslen terim hem özel hem de imparatorluk yakın korumaları için kullanılmaktaydı.^[1] Sacrum cubiculum (imparatorluk "saklı odası") üyeleri arasında hadım cubicularii (Yunanca: koubikoularioi) olmayan askeri görevi yüklenmiş olanlar asıl imparatorluk spatharioi'siydi. II. Theodosius (408–450 arası hükümdar) hükümdarlığında Krisafius bu göreve geldiği kaydedilmiştir.^[1] 532 yılında hadımlar için özel spatharokoubikoularios unvanının varlığı muhtemelen hadım olmayan spatharioi'nin imparatorluk hizmetinde olduğunu gösterir. Birçok general ve vilayet valisi de spatharioi ismi verilen askeri görevliler kullanmıştır tek fark imparator için çalışanlar basilikoi ("Emperyal olanlar") ön eki ile adlandırılırlardı.^[2] İmparatorluk spatharioi grubuna liderlik eden subay prōtospatharios ("ilk spatharios") ünvanı kullanırdı ve muhtemelen geç 7. yüzyıl ayrı bir rütbe oldu.^[3]

Erken 8. yüzyıl, bu unvanlar asıl askeri çağrışımlarını kaybederek onursal unvanlar oldular. Spatharios ünvanı başlangıçta oldukça yüksek bir dereceydi. Örneğin İmparator II. Justinianos (685–695 arası hükümdar) arkadaşı ve geleceğin imparatoru III. Leo İsauryalı'yı (717–741 arası hükümdar) bu unvanla ödüllendirmişti.^[1] Bu değer zaman içerisinde azaldı ve hypatos üstünde ve spatharokandidatos altında bir yere geldi.^[4]

Klētorologion'a göre, bu unvanın alameti kılıcın kabzasının altın kaplama olmasıydı.^[5] Aynı zamanda, basilikoi spatharioi ünvanını onursal taşıyanlardan belirgin bir farkla oikeiakos spatharios terimi hala imparatorun oikos ("hane") yakın korumalığını işaret ediyordu.^[1] Yaklaşık 1075 yılından sonra terim metinlerden kaybolmuştur ve 12. yüzyılın başlarında Anna Komnini, Aleksiad'ı yazmış, spatharios unvanı tutmanın tamamen önemsizdi.^[1]

Diğer kullanımları

• Lex Alemannorum (79.7), spatharius, nalbanttır.
• Ortaçağ Moldova, Spătar kraliyet kılıç ve sopasının koruyucusu, süvarilerin komutanı ve Voyvodadan sonra ikinci komutandı.^[6]
• Ælfric of Eynsham spatharius'u kılıç taşıyan olarak anlatır: "swyrd-bora. Id est, Ensifer."
• 12. yüzyılday Milites Ordinis Militaris S. Jacobi de la Spatha, Portekiz chivalric nişanı, Spatharii olarak bilinirdi.

Kaynakça

1. Kazhdan 1991, ss. 1935–1936.
2. Bury 1911, s. 112.
3. Bury 1911, s. 27.
4. Bury 1911, ss. 22, 26.
5. Bury 1911, s. 22.
6. Şablon:DEX

Kaynaklar

• Bury, John Bagnell (1911). The Imperial Administrative System of the Ninth Century - With a Revised Text of the Kletorologion of Philotheos. London: Published for the British Academy by Henry Frowde, Oxford University Press. http://archive.org/details/imperialadminist00buryrich. 
• Kazhdan, Alexander (1991). "Spatharios". Kazhdan, Alexander. The Oxford Dictionary of Byzantium. New York and Oxford: Oxford University Press. ss. 1935–1936. ISBN 978-0-19-504652-6. 

İleri okuma

• du Fresne, Carolo (1883–1887). "Spatharius (t. 7, col. 545a)" (French). Glossarium Mediae et Infimae Latinitatis. Niort: L. Favre. http://ducange.enc.sorbonne.fr/Spatharius.