Türkiye Kupası finalleri listesi
Türkiye Kupası şampiyonları listesi, TFF'nin kupa organizasyonu olan Türkiye Kupası'nın sezonlara göre ve şampiyon olan takımlara göre yapılmış listesidir. 1962-63 sezonundan bu yana aralıksız olarak düzenlenen turnuvanın statüsü zaman içinde değişmişse de son statüye göre kupaya bir önceki sezon Süper Lig, 1. Lig, 2. Lig ve 3. Lig Yükselme gruplarında mücadele etmiş olan bütün takımlar ile 2. Lig klasman gruplarını ilk üç sırada, 3. Lig klasman gruplarını ilk sırada tamamlamış olan toplam yetmiş iki takım katılmaktadır.[1]
Elli dört sezonda on dokuz farklı takımın final oynadığı turnuvada on üç farklı takım bu kupayı kazanma başarısını göstermiştir.[2] Organizasyonun ilk şampiyonu olan Galatasaray, aynı zamanda bu kupayı on yedi kezle en çok kazanan takımdır.[3] Galatasaray'ı dokuz şampiyonluğu bulunan Beşiktaş ve sekiz şampiyonluğu bulunan Trabzonspor takip etmektedir.[3] 1962-1966 arasında dört sezon üst üste şampiyon olan Galatasaray bu alandaki rekorun da sahibidir. 2013-2016 arasında üç kez üst üste şampiyon olan takım yine Galatasaray'dır. Turnuvada Galatasaray, Beşiktaş ve Trabzonspor ikişer, Göztepe ve Fenerbahçe ise birer kez üst üste şampiyon olma başarısını göstermiştir.
Kupa tarihinde şampiyonun hükmen mağlubiyetle ve kurayla belirlendiği birer final vardır. 1963-64 sezonunda Altay ile Galatasaray arasında oynanan finalin ilk maçı 0-0 bitmiş, rövanş maçı öncesindeyse bu maçın tarihinin değiştirilmesine tepki gösteren Altay maça çıkmamıştır. Bunun üzerine Altay hükmen mağlup ilan edilmiş ve kupa Galatasaray'ın olmuştur.[4] 1966-67 sezonunda ise Altay ile Göztepe arasında oynanan final maçının 2-2 berabere bitmesi nedeniyle kura atışı yapılmış ve kazanan Altay kupanın sahibi olmuştur. Kupa tarihinde kura ile şampiyonluk belirleme başka bir sezonda uygulanmamıştır.[3]
Tarihçe
1962-63 sezonundan bu yana aralıksız olarak düzenlenen organizasyonun ilk adı Türkiye Kupası'ydı. 1980-81 sezonundan 1992-93 sezonuna kadar Federasyon Kupası adını almış ancak 1992-93 sezonundan 2005-06 sezonuna kadar eski ismi olan Türkiye Kupası adıyla devam etmiştir. 2005-06 sezonundan itibaren ise Türkiye Kupası isminin önünde sponsor isimleri yer almaya başlamıştır. Kupa, 2005-06 sezonundan 2008-09 sezonu sonuna kadar Fortis Türkiye Kupası, 2009-10 sezonundan itibarense Ziraat Türkiye Kupası adını almıştır.[3]
Eski statüye çeyrek final maçlarına kadar tek maçlı eliminasyon sistemi, çeyrek ve yarı finallerde çift maçlı eliminasyon sistemi, finalde ise o sezon uygulanan sisteme göre tek ya da çift maç üzerinden oynanan final maçıyla şampiyon belirleniyordu. 2005-06 sezonu öncesi değiştirilen sistemle çeyrek finalden önce beşer takımlı dört grup oluşturuldu. Gruplardan önceki eleme aşaması yine tek maç üzerinden oynandı. Bu gruplarda ilk iki sırayı alan takımlar çeyrek finale yükselmeyi başarırlarken çeyrek ve yarı finalde çift maç üzerinden, finalde ise tarafsız sahada tek maç üzerinden oynanan maçla şampiyon belirlenmeye başlandı. 2011-12 sezonununda yapılan statü değişiklikliğiyle grup sistemi kaldırılarak eskiye dönülmüş oldu.[5] Buna göre kupanın tümü tek maç üzerinden oynanarak, dört eleme turundan oluşan eleme aşaması ve çeyrek final, yarı final ile finalden oluşan final aşaması mücadeleleri sonucu sahibini bulması kararlaştırılmıştı.[6].Ancak 2012-13 sezonunda statü tekrar değiştirildi ve ülke genelindeki bütün liglerde bulunan takımların katılımıyla öncelikle tek elemeli maçlar oynanacak ve 5.turun sonunda dört takımlı iki grup oluşturulup bu grup maçları sonucunda ilk iki sırayı alan takımlar yarı finale yükselecek ve A Grubu'nda 1. sırayı alan takımla, B Grubu'nda 2. sırayı alan takım arasında, B Grubu'nda 1. sırayı alan takımla, A Grubu'nda 2. sırayı alan takım arasında çift maç eleme usulüne göre oynanacaktır. Final müsabakası, yarı finalde tur atlayan iki takım arasında TFF tarafından belirlenecek olan tarafsız sahada, tek maç eleme usulüyle oynanacaktır.
Finaller
1962-63 sezonu ile 1964-65 sezonları arasında çift maç usulü yapılan finaller, 1965-66 ve 1966-67 sezonlarında tek maç usulü oynanmış ancak daha sonra bu uygulamadan vazgeçilmiş ve şampiyon 1967-68 ile 1982-83 sezonları arasında tekrar çift maç ile belirlenmiştir. Finaller 1983'ten 1999-00 sezonuna kadar 1983-84, 1985-86, 1989-90 ve 1990-91 sezonlarında tek maç üzerinden oynanmış bu sezonlar dışındaki diğer sezonlarda ise çift maç üzerinden oynanmıştır. 1999-00 sezonundan itibaren ise final tarafsız sahada tek maç üzerinden oynanmakta ve şampiyon bu şekilde belli olmaktadır. Kupa tarihinde şampiyonun uzatmalar sonucu belli olduğu yedi, penaltılarla belli olduğu beş maç vardır.[7]
Sonuçlar
| * | Maç uzatmaya gitti |
 |
Maç penaltılara gitti |
 |
Türkiye Kupası'nı kazanan takım aynı sezon Süper Lig'i de kazandı |
A. ↑ TFF, asker olan Galatasaraylı futbolcular için alınan özel izne rağmen maça yetişememelerini neden göstererek final tarihini değiştirme kararına tepki gösteren Altay maça çıkmadı; Galatasaray hükmen kazandı.
B. ↑ 90 dakikası 2-2 biten maçın sonucunda çekilen kurayı kazanan Altay şampiyon oldu.
Şampiyon ve finalistler
| Takım | Şampiyon | İlk Şampiyonluk | Son Şampiyonluk | İkinci | Son Final Kaybedişi | Toplam Final Sayısı |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Galatasaray | 17 | 1963 | 2016 | 5 | 1998 | 22 |
| Beşiktaş | 9 | 1975 | 2011 | 6 | 2002 | 15 |
| Trabzonspor | 8 | 1977 | 2010 | 5 | 2013 | 13 |
| Fenerbahçe | 6 | 1968 | 2013 | 10 | 2016 | 16 |
| Altay | 2 | 1967 | 1980 | 5 | 1986 | 7 |
| MKE Ankaragücü | 2 | 1972 | 1981 | 3 | 1991 | 5 |
| Gençlerbirliği | 2 | 1987 | 2001 | 3 | 2008 | 5 |
| Göztepe | 2 | 1969 | 1970 | 1 | 1967 | 3 |
| Kocaelispor | 2 | 1997 | 2002 | 0 | 2 | |
| Bursaspor | 1 | 1986 | 1986 | 5 | 2015 | 6 |
| Eskişehirspor | 1 | 1971 | 1971 | 3 | 2014 | 4 |
| Sakaryaspor | 1 | 1988 | 1988 | 0 | 1 | |
| Kayserispor | 1 | 2008 | 2008 | 0 | 1 | |
| Adana Demirspor | 0 | 1 | 1978 | 1 | ||
| Boluspor | 0 | 1 | 1981 | 1 | ||
| Mersin İdman Yurdu | 0 | 1 | 1983 | 1 | ||
| Samsunspor | 0 | 1 | 1988 | 1 | ||
| Antalyaspor | 0 | 1 | 2000 | 1 | ||
| Kayseri Erciyesspor | 0 | 1 | 2007 | 1 | ||
| İstanbul BB | 0 | 1 | 2011 | 1 |
Kaynakça
- ↑ "Türkiye Kupası Müsabakaları Statüsü". TFF. 27 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20111027080638/http://www.tff.org:80/Resources/TFF/Documents/002011/TFF/Statuler/Turkiye-Kupasi-Statu.pdf. Erişim tarihi: 8 Eylül 2011.
- ↑ "Kupa 49. Sahibini Arıyor". sahadan.com. 1 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160301215047/http://www.sahadan.com/haberler/115825. Erişim tarihi: 8 Eylül 2011.
- 1 2 3 4 "Ziraat Türkiye Kupası Tarihçe ve Arşiv". TFF. 28 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160128123920/http://www.tff.org/default.aspx?pageID=411. Erişim tarihi: 7 Eylül 2011.
- ↑ "Kupa tarihinden ilginç notlar". sabah.com.tr. http://www.sabah.com.tr/SabahSpor/Spor/2011/05/11/kupa-tarihinden-ilginc-notlar?paging=1. Erişim tarihi: 7 Eylül 2011.
- ↑ "Türkiye Kupası 1.tur kuraları çekildi". TFF. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305105924/http://www.tff.org/default.aspx?pageID=267&ftxtID=13954. Erişim tarihi: 3 Aralık 2011.
- ↑ "Türkiye Kupası'nda statü değişikliği". Ntvspor.com. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303132144/http://www.ntvspor.net/haber/futbol/52148/turkiye-kupasinda-statu-degisikligi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2011.
- ↑ "Kupa tarihinden ilginç notlar-2". sabah.com.tr. http://www.sabah.com.tr/SabahSpor/Spor/2011/05/11/kupa-tarihinden-ilginc-notlar?paging=2. Erişim tarihi: 8 Eylül 2011.
- ↑ "Antalyaspor-Galatasaray". TFF. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304191342/http://www.tff.org.tr/Default.aspx?pageID=29&macId=31834. Erişim tarihi: 8 Eylül 2011.
- ↑ "Fenerbahçe-Gençlerbirliği". TFF. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303202547/http://www.tff.org.tr/Default.aspx?pageID=29&macId=24519. Erişim tarihi: 8 Eylül 2011.
- ↑ "Kocaelispor-Beşiktaş". TFF. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305014407/http://www.tff.org.tr/Default.aspx?pageId=29&macId=19987. Erişim tarihi: 8 Eylül 2011.
- ↑ "Gençlerbirliği-Trabzonspor". TFF. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304083907/http://www.tff.org/Default.aspx?pageId=29&macId=16646. Erişim tarihi: 8 Eylül 2011.
- ↑ "Türkiye Kupası Trabzonspor’un: 4-0". ntvspor.net. http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/268574.asp. Erişim tarihi: 8 Eylül 2011.
- ↑ "Olimpiyat Şampiyonu: 5-1". milliyet.com.tr. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160306135056/http://www.milliyet.com.tr/2005/05/12/spor/aspo.html. Erişim tarihi: 8 Eylül 2011.
- ↑ "Kupa finali İzmir'de". sabah.com.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305075230/http://arsiv.sabah.com.tr/2006/04/25/spo94.html. Erişim tarihi: 8 Eylül 2011.
- ↑ "Kupa Kartal'ı". milliyet.com.tr. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160306112348/http://www.milliyet.com.tr/2007/05/10/spor/aspo.html. Erişim tarihi: 8 Eylül 2011.
- ↑ "Kupa Kayseri'nin!". ajansspor.com. 15 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20080915133721/http://www.ajansspor.com:80/futbol/turkiyekupasi/h/20080507/kupa_kayserinin.html. Erişim tarihi: 8 Eylül 2011.
- ↑ "Beşiktaş:4 - Fenerbahçe:2". milliyet.com.tr. http://www.milliyet.com.tr/Spor/SonDakika.aspx?aType=SonDakika&ArticleID=1094365&Date=13.05.2009&b=Iste%20kupa%20finali%20oncesi%20son%20gelismeler&KategoriID=14&ver=39. Erişim tarihi: 8 Eylül 2011.
- ↑ "Türkiye Kupası Trabzon'un". hurriyet.com.tr. 20 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120720030733/http://www.hurriyet.com.tr:80/spor/futbol/14625766.asp. Erişim tarihi: 8 Eylül 2011.
- ↑ "Ziraat Türkiye Kupası Beşiktaş'ın". ntvspor.net. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160308082305/http://www.ntvspor.net/haber/futbol/40486/ziraat-turkiye-kupasi-besiktasin. Erişim tarihi: 8 Eylül 2011.
- ↑ "50. Ziraat Türkiye Kupası Fenerbahçe'nin". tff.org. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304093340/http://www.tff.org/default.aspx?pageID=267&ftxtID=15173. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2012.
- ↑ "51. ZİRAAT TÜRKİYE KUPASI FENERBAHÇE'NİN". tff.org. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305101647/http://www.tff.org/default.aspx?pageID=267&ftxtID=18094. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2013.
- ↑ "Ziraat Türkiye Kupası'nda şampiyon Galatasaray". tff.org. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304220524/http://www.tff.org/default.aspx?pageID=267&ftxtID=20520. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2014.
- ↑ "53. Ziraat Türkiye Kupası'nda Şampiyon Galatasaray". tff.org. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304195937/http://www.tff.org/default.aspx?pageID=267&ftxtID=23119. Erişim tarihi: 3 Haziran 2015.
- ↑ "54. Ziraat Türkiye Kupası'nda Şampiyon Galatasaray". tff.org. 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160625065708/http://www.tff.org/Default.aspx?pageID=29&macId=156859. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2016.
| ||||||||||||||||||