Tatlar
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
 Azerbaycan | 862.270[1] |
 Rusya | 47.576[2] |
| Diller | |
| Tatca | |
| Din | |
| İslam, Zerdüştlük, Ateizm | |
| İlgili etnik gruplar | |
| İran halkları, Dağ Yahudileri, Farslar, Talişler, Osetler, Paştunlar, Zazalar | |
Tatlar, (Tatca: Tati veya Tatho) Azerbaycan'ın kuzeydoğusu ve Dağıstan'ın güneyi arasında yaşayan bir İran halkıdır.
Bir kısmı Dağ Yahudileri diye anılmaktadırlar, İlk Asur işgal ve kolonizasyonu sırasında İsrail'den çıkartılan Yahudi göçmenlerin, müttefikleri İran tarafından Dağıstan'a yerleştirilmeleri ve daha sonra da Mitraizm, Zerdüştizm gibi inanışların etkisi ve Dağıstan'ı elinde tutan İranlı asker-soylularla karışmaları sonucunda oluştukları bilinmektedir. Dağıstan'la ilgili MÖ.yüzyıllarda bazı kayıtlarda Dağıstan Yahudiler'ine rastlanmaktadır. Örneğin Mahaçkala(Dağıstan başkenti) civarlarında Yahudiler'in işlettiği bazı han ve ticaret yerlerinin bulunduğu bir yerleşim olduğu bilinmektedir. Ancak Yahudiler'in Dağıstan'daki varlıkları İran varlığıyla ilgilidir, ve daima bu iki varlık tarih boyunca birbiriyle içiçe geçerek gelişimini sürdürelmiştir.
Çoğunluğu İslâm inancını benimsemişlerdir. Ancak Yahudi inancını koruyanlar Dağıstan'da ve Azerbaycan'da hala yaşamaktalar. Dağıstan'ın Derbent ve Mahaçkala kentlerinde sinagogları açık bulunmaktadır. Dünyadaki Tat nüfusunun neredeyse %10'a yakını Azerbaycan'da yaşamaktaysa da Şiî-İslâm inancında olmaları sebebiyle hızla Azerileştikleri bilinmektedir. Türkiye'deki Tatlar'ın da çoğunlukla Azerî olarak adlandırıldıkları bilinmektedir.
Yahudi olan Tatlarin 1990'lı yıllardan itibaren yaşadıkları bölgelerden İsrail'e önemli bir göç dalgası yaşanmıştır.
Konuştukları dil Orta Farsça olan Pehleviceye çok yakındır. Müslüman ve Yahudi Tatların dilleri arasında da fark bulunmaktadır.
Dağıstan'da 1200, İsrail'de 5 bin, Azerbaycan'da 25.200 bin, Rusya Federasyonu'nda 1585, Türkiye'nin Doğu Anadolu ve Marmara bölgelerinde ise 20 bin kadar Tat'ın yaşadığı tahmin edilmektedir. Ancak Türkiye'de bu dilin konuşanı kalmamış ve çoğunluğu özellikle Azerice içerisinde kaybolmuştur.
Kaynaklar
- ↑ "azerbaijan-ethnic2009". pop-stat.mashke.org. 2009. 29 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141229023536/http://pop-stat.mashke.org:80/azerbaijan-ethnic2009.htm. Erişim tarihi: 22 Haziran 2012.
- ↑ "Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года". gks.ru. 2010. 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160605223320/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/perepis_itogi1612.htm. Erişim tarihi: 22 Haziran 2012.
- (İngilizce) Gilles Authier. Azerice'de ve Apşeron Tatçası'nda ilgileme cümlelerine dair yeni gengüdümler.
- (İngilizce) Gilles Authier. Tat dilinde söz oluşumu.