Telmih

Telmih, bir edebi sanat türüdür. Hatırlatma sanatı olarak da geçer. Halk edebiyatında sıklıkla kullanılmakla birlikte daha çok divan edebiyatı şair ve yazarları tarafından tercih edilmiştir. Günümüzde de kullanılmaktadır.

Bilinen bir hadise, kişi, nükte, fıkra, atasözünü dolaylı biçimde anlatma sanatıdır. Telmihin başarılı olması için okuyucunun dolaylı anlatıma konu olan düşünceyi kolayca anlayabilmesi gerekir. Divan edebiyatında özellikle dini hikayeler, din büyükleri ile kahramanları, Kur’anı Kerim ayetleri ve mesnevi kahramanları telmih konusu olmuştur.

Söz arasında, bilinen bir olaya, tarihten veya mitolojiden bir kahramana, bir atasözüne işaret edip onu hatırlatma sanatıdır.

Örnekler

Leyla gelin oldu, Mecnun mezarda

Bir susuz yolcu yok, şimdi dağlarda.

Birinci dizede geçen "Leyla" ve "Mecnun" herkesin bildiği "Leyla ile Mecnun" hikâyesinin kahramanlarıdır.

Seyretti hava üzre denir taht-ı Süleyman

O saltanatın yeller eser şimdi yerinde.

Birinci dizede geçen "taht-ı Süleyman", Süleyman Peygamber'in havada uçtuğuna inanılan tahtıdır.

Afrodit olmadan ilah,

Dağdan inerdi her sabah;

Elde gümüş hamam tası.

İlk dizede geçen "Afrodit", Yunan mitolojisinde aşk ve güzellik tanrıçasıdır.