Ihlamur

Vikipedi:Taksokutu
Ihlamur

Tilia tometosa
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Plantae (Bitkiler)
Klad Angiosperms (Kapalı tohumlular)
Klad Eudicots (İki çenekliler)
Takım: Malvales
Familya: Malvaceae (ebegümecigiller)
Cins: Tilia
L.
Türler

30 tür; metne bakınız

Ihlamur, ebegümecigiller (Malvaceae) familyasından Tilia cinsini oluşturan Kuzey yarıkürenin ılıman ve yarı tropik bölgelerinde yetişen ağaç türlerine verilen ad.

Morfolojik özellikleri

Çoğunlukla ağaç, ağaççık ya da çalı durumunda bulunurlar. Kışın yapraklarını dökerler. Kökler derinlere gider. Sürgünler çıplak ya da tüylüdür.

Yaprak çoğunlukla yürek biçiminde, çarpık, uzun saplı, kenarları dişli ya da hemen hemen dilimli görünüşte, pek az olarak düzdür. Yapraklarda sade ya da yıldız tüyler bulunur. Yaprak dizilişi almaşıktır. Kulakçıklar bulunur ve erken dökülür.

Çiçekler sarkık ve çoğunlukla küçük yalancı şemsiye kuruluşunda, beyazımsı ya da sarımsı renktedir. Kurullarda en 3 çiçek bulunur. Çiçek sayısının 35'e kadar çıktığı görülür. Kurul sapı uzunca kanat görünüşünde solgun yeşil renkte, bir brakte ile yarısına kadar kaynaşmış durumdadır. Çiçekler ışınsı ve erdişidir. Örtü yaprakları çanak ve taç durumunda olup beşer parçalıdır. Çanaklar sonradan dökülür. Ercikler çok sayıdadır. Taçların önünde 5 demet durumunda toplanmıştır. Yumurtalık 5 meyve yapraklı ve 5 gözlüdür. Dişicik borusu bir tane olup tüylü ya da çıplaktır. Tepecik 5 parçalıdır.

Meyve nus meyve oluşumunda olup, yuvarlak, elips, yumurta ya da ters yumurta veya armut biçimindedir. Meyve kabuğu odunsu ya da derimsi, az ya da çok tüylüdür. 1-2 tohum vardır.

Odunları hafif ve yumuşaktır. Yapıları sık ve düzenlidir. Yarılmaları kolaydır.

Ekolojik özellikleri

Serin, verimli, kireçli toprakları severler. Tabansuyu yüksek, bol humuslu kumlu topraklarda yetiştiği gibi az derin ve kireçli topraklarda da yetişir. Genellikle kayınların toprak isteklerinin andırırlar. Hızlı büyürler. Sürgün verme özellikleri vardır. Gölgeye dayanırlar.

Tarihçe

Orta Avrupa'da eskiden birçok köyde ıhlamur vardı. Merkezde bulunur buluşma noktası olarak kullanılırdı. Ayrıca burada haber alış verişinde bulunulur, gelinler kendilerini gösterirlerdi. Mayıs başında dans festivalleri bu ağacın altında düzenlenirdi. Bunlarla beraber köy mahkemeleri genelde yine burada kurulurdu. Bu yüzden ıhlamur, mahkeme ağacı ya da mahkeme ıhlamuru olarak da bilinir. Germen ve Slav halklarında ıhlamur kutsal bir ağaçtır.

Kullanımı

Güzel kokulu çiçeklerinden dolayı ve bir gölge ağacı olarak yetiştirilir. Doğramacılıkta kıymetli olan beyaz ve hafif bir odun verir. Ihlamur kabuğundaki lifler ip ve kaba dokumalarda kullanılır. Arıcılıkta da önemli bir nektar kaynağıdır. Çiçekleri çay olarak içilir. Çiçek durumları tıbbi olarak kullanılır. Ihlamur çiçeği yatıştırıcı, idrar verici ve balgam söktürücü olarak çay halinde kullanılır. Ihlamur çiçeği banyosunun da yatıştırıcı bir özelliği vardır. Oymacılık ve mobilyacılıkta, oyuncak sanayinde, müzik aletleri yapımında, kağıt ve kibrit üretiminde kullanılırlar.

Taksonlar ve ayrımı

Melezler

Kaynakça

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/16/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.