Torul

Koordinatlar: 40°33′26.00″K 39°17′31.00″D / 40.55722°K 39.29194°D

Torul
—  İlçe  —
Türkiye'de yeri
Koordinatlar: 40°33′26.00″K 39°17′31.00″D / 40.55722°K 39.29194°D
Ülke	Türkiye
İl	Gümüşhane
Coğrafi bölge	Karadeniz Bölgesi
Yönetim
- Kaymakam	Hakan Kafkas [1]
- Belediye başkanı	Nidai Köroğlu (AK Parti)
Yüzölçümü
- Toplam	1.049 km^2 (405 mi^2)
Rakım	950 - 1.000 m (-2.331 ft)
Nüfus (2015)[2]
- Toplam	10,998
- Kır	5,238
- Şehir	5,760
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
İnternet sitesi: Torul Belediyesi

Torul, Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz Bölümü'nde, Gümüşhane iline bağlı ilçe ve ilçe merkezi.

Tarihçe

Torul ve çevresinin tarihi kaynaklarda ilk kez geçtiği belge MÖ. 400'lerde kaleme alınan Ksenofon'un Anabasis (Sefer/Onbinlerin Dönüşü) isimli eseridir.Ksenofon Torul-Tonya bölgesinde Dril adlı savaşçı bir kabilenin yaşadığını ve bu kabilenin kolonici Yunanlar'ın amansız düşmanı olduğunu belirtmektedir.^[3] Dril kabilesi erkekleri sorgun ağacından kalkanlar, mızraklar ve baldır zırhlarıyla bastan ayağa silahlanmış Karadeniz'in en savaşçı kabilesi olarak aktarılmaktadır.MS.130'larda Roma İmparatorluğu'nun Kapadokya Valisi Arrianus Karadeniz Bölgesi'ne gelmiş, İmparator Hadrianus'a bölgeyle ilgili bir rapor hazırlamıştır. Hazırladığı raporda yine Torul bölgesinde Dril kabilesinden bahseden Arrianus, Dril kabilesinin bölgede yaşayan diğer Tzan/Tzani topluluklarıyla aynı olduğunu belirtmiştir.İlçemizin Torul(Dorila) adı da büyük bir ihtimalle bu toplulukla ilişkilidir.^[4]

4. Haçlı Seferi sırasında Trabzon'u ele geçiren Cenevizliler, Torul'u da alarak ilçenin birçok yerinde kaleler ve haberleşmede kullanılan ateş kaleleri inşa etmişlerdir.

Yoğun olarak Türk Kayı ve Çepni Boylarından gelen Türk nüfusa sahip bir ilçedir.Çepniler Anadolu'ya, Kürtün ve Torul civarlarından dağılmıştır. Selçuklu Sultanı'nın kuzeydoğu seferi sırasında, otağını Torul'da kurmasına izafeten, daha önce Ardasa diye anılan ilçeye Torul denmeye başlanmıştır.

Türkmenler Torul'a 1040'lardan itibaren Akkoyunlular ve Safaviler döneminde yerleşmeye başlamışlardır. Torul 1461'de Fatih Sultan Mehmet'in Trabzon İmparatorluğu'na son vermesinden 1828'e kadar Sancak Beyliği olarak kalmıştır. Yeniçeri ve Bektaşi ocaklarının kapatılmasıyla birlikte, Bektaş-i Güvenç Abdal'ın ocağı kapatılmış ve yoğun Bektaşi nüfusun yaşadığı Torul'un sancak beyliği kaldırılmıştır.

1828'den Cumhuriyete kadar Trabzon vilayetinin Gümüşhane sancağına bağlı bir kasaba, Cumhuriyetin kuruluşuyla birlikte Gümüşhane'ye bağlı bir İlçe olmuştur.

İlçe nüfusu, 1877-1878 Osmanlı-Rus harbinde (93 Harbi) bir miktar göç vermiştir.

I. Dünya Savaşı sırasında (Ağustos 1916) Rus ordusu yöreyi ele geçirmiş, 1917 Sovyet Devrimi'nden sonra Rusların geri çekilmesiyle onların yerini Rumlar almıştır. Torul, 14 Şubat 1918'de düşman işgalinden kurtarılmıştır.

İlçe nüfusu içerisinde Kayı ve Çepni nüfusu yoğundur.Ancak diğer Oğuz Türk boyları da Torul'da yaşamaktadır.

Coğrafya

Konumu

Harşit Çayı kenarında Trabzon-İran transit yolu üzerinde kurulmuş, dağlık bir araziye sahip bir ilçedir. Doğuda, Gümüşhane Merkez; kuzeyde, Trabzon ili, Maçka ve Tonya ilçesiyle, batıda Kürtün ve Giresun Alucra ilçesi ve güneyde Şiran ilçesi ile çevrilidir. Doğu Karadeniz Türkmen Çepnileri, Horasan üzerinden gelirken burada konaklamışlerdır. İlçenin yüz ölçümü 969 km² olup, ilçe merkezinin yüksekliği 950 metredir.

Bitki örtüsü

Arazi orman toprağı karakterindedir. Yağış orman bitkilerinin yetişmesine elverişlidir. Bu nedenle İlçenin bitki örtüsünü ormanlar teşkil eder.

Akarsuları

Nivene, Çitderesi ve Köstere dereleri ile beslenen Tirebolu'dan denize dökülen Harşit Çayı İlçenin önemli akarsuyudur.

Yaylaları

Koli,İstemdam vs.

İklim

Doğu Karadeniz iklim zonu içinde bulunan Kuzey Karadeniz dağlarının iç kısmından itibaren az yağışlı kışları ise sert ve yazları ılık bir iklim manzarası arz etmektedir.

Kültür

Pestil,köme ve siron gibi yöresel yemeklere sahiptirler.Halk oyunları ise kemençe ve horondur.

Günlük konuşma dili kendine özgü olsa da diğer illerle kısmen etkileşimleri vardır. (Erzurum, Bayburt, Trabzon)

Nüfus

İlçede bulunan Şehit Tamer Özdemir Anadolu Lisesi.

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1965[5]	32.077	2.261	29.816
1970[6]	34.276	3.117	31.159
1975[7]	37.866	3.221	34.645
1980[8]	35.867	2.996	32.871
1985[9]	35.420	4.217	31.203
1990[10]	17.087	4.057	13.030
2000[11]	15.416	4.592	10.824
2007[12]	13.118	5.823	7.295
2008[13]	13.829	4.880	8.949
2009[14]	12.971	4.629	8.342
2010[15]	12.385	4.421	7.964
2011[16]	12.043	4.366	7.677
2012[17]	12.379	4.374	8.005
2013[18]	12.052	4.644	7.408
2014[19]	11.495	6.253	5.242
2015[20]	10.998	5.760	5.238

Kaynakça

1. http://www.torul.gov.tr/
2. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCwh9Pj. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
3. Ksenophon, Anabasis, 5.2.1-2
4. Ahmet Mican Zehiroğlu, Antik Çağlarda Doğu Karadeniz
5. "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BspjsaU7. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
6. "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtnGsapL. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
7. "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtpokbAH. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
8. "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtuZz6cm. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
9. "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwbVmPT. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
10. "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtyGBzm6. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
11. "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu0Kk8LA. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
12. "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu1uPH2k. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
13. "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3jirPR. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
14. "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCwsYAy. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
15. "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuFWmSvi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
16. "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGqT6tH. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
17. "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxZD0yD. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
18. "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPUrwSFq. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
19. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCwh9Pj. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
20. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 

Dış bağlantılar

• YerelNET
• Torul Kaymakamlığı