Uygur Latin Yazısı

Uygur Latin Yazısı, (ULY) (Yeni Uygur Türkçesi: Uygur Latin Yëziqi) Uygur dilinin latin harfleri yardımıyla yazımıdır.

Oluşum

ULY tasarımı Şincan Üniversitesi (XJU) (Çince: basit: 新疆大学; geleneksel: 新疆大學) tarafından Urumçi'de 2000 yılının Kasım ayında başlatılmış, bu amaçla beş toplantı en sonuncusu 2001 yılının Temmuz ayında yapılmış, böylece Uygur Latin Alfabesi oluşturulmuştur.

Uygur Latin Yëziqi

A a, B b, Ch ch, D d, E e, Ë ë, F f, G g, Gh gh, H h, I i, J j, K k, L l, M m, N n, Ng ng, O o, Ö ö, P p, Q q, R r, S s, Sh sh, T t, U u, Ü ü, W w, X x, Y y, Z z, (Zh zh)

İmlâ Karşılaştırması

sıra Ereb Yëziqi (UEY) Latin Yëziqi (ULY) Siril Yëziqi (USY) Pinyin Yëziqi (UPNY) IPA
01 ا/ئا A a А а A a /a/
02 ە/ئە E e Ә ә Ə ə /æ/
03 ب B b Б б B b /b/
04 پ P p П п P p /p/
05 ت T t Т т T t /t/
06 ج J j Җ җ J j /ʤ/
07 چ Ch ch Ч ч Q q /ʧ/
08 خ X x Х х H h /x/
09 د D d Д д D d /d/
10 ر R r Р р R r /r/
11 ز Z z З з Z z /z/
12 ژ Zh zh Ж ж /ʒ/
13 س S s С с S s /s/
14 ش Sh sh Ш ш X x /ʃ/
15 غ Gh gh Ғ ғ Ƣ ƣ /ʁ/
16 ف F f Ф ф F f /f/
17 ق Q q Қ қ /q/
18 ك K k К к K k /k/
19 گ G g Г г G g /g/
20 ڭ Ng ng Ң ң Ng ng /ŋ/
21 ل L l Л л L l /l/
22 م M m М м M m /m/
23 ن N n Н н N n /n/
24 ھ H h Һ һ /h/
25 و/ئو O o О о O o /o/
26 ۇ/ئۇ U u У у U u /u/
27 ۆ/ئۆ Ö ö Ө ө Ɵ ɵ /ø/
28 ۈ/ئۈ Ü ü Ү ү Ü ü /y/
29 ۋ W w Вв W w/V v /w,v/
30 ې/ئې Ë ë Е е E e /e/
31 ى/ئى I i И и I i /i,ɨ/
32 ي Y y Й й Y y /j/

Alfabeler

Ereb Yëziqi Latin Yëziqi Örnekler Türkçe karşılığı
ئې Ë ë ëyiq, ëshek, ëkran, ëriq, ëghir, ëlipbe ayı, eşek, ekran, erik, ağır, alfabe
ې E e enjür, esker, eynek, endüwe, etirgül, ejdiha incir, asker, ayna, mala, güzel kokulu gül, ejderha
د D d dap, dutar, depterler, dolqun, derya, doxtur tef, dutar, defterler, dalga, nehir, doktor
چ Ch ch chapan, chaqpelek, chayan, chay, chöje, chashqanlar kaban, çarkıfelek (yel değirmeni), çayan, çay, dalga, civci, fareler
ب B b bëliq, bir, besh, böre, bowaq, bürküt balık, bir, beş, kurt, bebek, kartal
ئا A a alma, at, achquch, alte, arslan, ara elma, at, anahtar, altı, kedi, ara (mesafe)
ج J j jin, jurnallar, jiger, jadiger, jip, jeynek cin, dergiler, ciğer, cadı, jip, dirsek
ئې I i it, iger, iz, ikki, iskilit, ishik köpek (it), eğer (at), iz (ayak), iki, iskelet, eşik

Örnek Metin

İnsan Hakları Evrensel Bildirisi (1. maddesi) değişik alfabelerle Uygur yazım örnekleri
Kona Yëziq ھەممە ئادەم تۇغۇلۇشىدىنلا ئەركىن، ئىززەت-ھۆرمەت ۋە ھوقۇقتا بابباراۋەر بولۇپ تۇغۇلغان. ئۇلار ئەقىلگە ۋە ۋىجدانغا ئىگە ھەمدە بىر-بىرىگە قېرىنداشلىق مۇناسىۋىتىگە خاس روھ بىلەن مۇئامىلە قىلىشى كېرەك.
Yengi Yeziⱪ Ⱨəmmə adəm tuƣuluxidinla ərkin, izzət-ⱨɵrmət wə ⱨoⱪuⱪta babbarawər bolup tuƣulƣan. Ular əⱪilgə wə wijdanƣa igə ⱨəmdə bir-birigə ⱪerindaxliⱪ munasiwitigə has roⱨ bilən mu’amilə ⱪilixi kerək.
Siril Yëziqi Һәммә адәм туғулушидинла әркин, иззәт-һөрмәт вә һоқуқта баббаравәр болуп туғулған. Улар әқилгә вә виҗданға игә һәмдә бир-биригә қериндашлиқ мунасивитигә хас роһ билән муамилә қилиши керәк.
Latin Yëziqi Hemme adem tughulushidinla erkin, izzet-hörmet we hoquqta babbarawer bolup tughulghan. Ular eqilge we wijdan'gha ige hem de bir-birige qërindashliq munasiwitige xas roh bilen muamile qilishi kërek.
Türkçe Uygur Hemme adem tuğuluşidinla erkin, izzet-hörmet ve hoquqta babbaraver bolup tuğulğan. Ular eqilge ve vicdanğa ige hemde bir-birige qérindaşliq munasivitige xas roh bilen muamile qilişi kérek.

Notlar

    Kaynakça

      Ayrıca bakınız

      This article is issued from Vikipedi - version of the 4/9/2015. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.