Władysław Grabski
| Władysław Grabski | |
|---|---|
 | |
| Polonya Başbakanı | |
| Görev süresi 27 Haziran 1920 - 24 Temmuz 1920 | |
| Yerine geldiği | Leopold Skulski |
| Yerine gelen | Wincenty Witos |
| Görev süresi 19 Aralık 1923 - 14 Kasım 1925 | |
| Yerine geldiği | Wincenty Witos |
| Yerine gelen | Aleksander Skrzyński |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 7 Temmuz 1874 Borowo, Lowicz yakınları, Polonya, Rusya İmparatorluğu |
| Ölüm | 1 Mart 1938 (63 yaşında) Varşova, Polonya |
| Partisi | Ulusal Demokrasi Partisi Ulusal Halk Birliği |
Władysław Grabski (d. 7 Temmuz 1874, Borowo, Łowicz yakınları, Polonya, Rusya İmparatorluğu - ö. 1 Mart 1938, Varşova, Polonya), Polonya başbakanı (1920, 1923-25) olarak ülkenin para ve maliye sistemini yeniden düzenleyen devlet adamı ve iktisatçı.
Yaşamı
Zengin bir toprak sahibinin oğlu olarak 1874 yılında dünyaya geldi, Stanisław Grabski'nin kardeşidir. Grabski iyi bir eğitim aldı; önce Varşova, sonra Paris Sorbonne Üniversitesi’nde eğitim gördü. Babadan kalma çiftliğe geri dönerek, tarımla uğraştı ve ülkesinin ekonomik, siyasi ve sosyal sorunlarıyla ilgilenmeye başladı.[1] Gençliğinde sosyalist olan Grabski daha sonra Ulusal Demokrasi Partisi'ne katıldı. O tarihte Polonya Rusya İmparatorluğu'nun parçasıydı; Grabski imparatorluğun Devlet Meclisi'nde (Duma) art arda üç dönem (1906-12) görev yaptı. Polonya'nın Rusya'dan ayrılmasından sonra Polonya kurucu meclisine seçildi (Ocak 1919), ama kısa süre sonra barış konferansındaki Polonya heyetine katılmak üzere Paris'e gönderildi. Varşova'ya dönünce Aralık 1919'da tarım bakanlığına getirildi.
23 Haziran-24 Temmuz 1920 arasında başbakanlık görevinde bulundu. Bu sırada, Polonya'nın Sovyetler'e karşı kendini savunabilmesi için Müttefikler Yüksek Konseyi'nden ivedi silah ve cephane yardımı istemek amacıyla Belçika'daki Spa'ya gitti. Ulusal Savunma Hükümeti'nde Kasım 1920'ye değin maliye bakanı olarak görev yaptı. Ocak-Eylül 1923 arasında da aynı görevi üstlendi. 19 Aralık 1923'te yeniden başbakan oldu. 1923-25 arasında başbakanlıkla maliye bakanlığını birlikte yürüttü; Enflasyonun durdurulması amacıyla, o dönemde Polonya'da dolaşımda olan Alman Markı toplanıp altına dayalı zloty adlı yeni bir para birimi oluşturularak dolaşıma çıkarıldı (1 Şubat 1924). Maliye reformunun bir parçası olarak devletten ve Maliye Bakanlığı’ndan tamamen bağımsız, bir anonim şirket statüsünde Polonya Merkez Bankası’nı (Narodowy Bank Polski) kurdu (15 Nisan 1924). Yeni sanayi alanları açtı, pazarlar bulmaya çalıştı ve Gdynia limanını yaptırdı.[2]
Ama 1925 yazından yeni bir bunalımla karşılaştı. Almanya, Polonya'ya "gümrük savaşı" ilan etti; Deutsche Bank, Berlin ve Viyana para piyasalarında çok miktarda zloty sattı. Bunun üzerine zloty başlangıçtaki altın değerinin yaklaşık yüzde 50'sini yitirdi, fiyatlar yükseldi, işsizlik arttı. Bu gelişmeler Grabski'yi 13 Kasım 1925'te istifa etmek zorunda bıraktı.
General Józef Piłsudski'nin Mayıs 1926'daki darbesinin ardından Grabski etkin siyasetten çekildi ve Varşova Tarım Okulu'nda profesör oldu.
Çok sayıda kitabı yayımlanan Grabski'nin Dwa lata pracy u podstaw państwowości naszej, 1924-25 (1927; Devletimizin Kuruluşundaki İki Yıllık Emek,1924-25) adlı yapıtı hükümet dönemindeki başarılı çalışmalarının bir öyküsüdür. Idea Polski'de (1935; Polonya'nın Misyonu) Grabski demokratik siyaset felsefesini özetler.[3]
Polonya Hükümeti 2004 yılını Władysław Grabski Yılı ilan etti.
Kaynakça
- ↑ Wladyslaw Grabski, Hürriyet.com.tr, 20.05.2004
- ↑ Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi
- ↑ Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Leopold Skulski |
Polonya Başbakanı 1920 |
Sonra gelen: Wincenty Witos |
| Önce gelen: Wincenty Witos |
Polonya Başbakanı 1923-1925 |
Sonra gelen: Aleksander Skrzyński |
| ||||||||||||||||||||