Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği (film)
| Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği | |
|---|---|
|
The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring | |
 | |
| Yönetmen | Peter Jackson |
| Yapımcı |
Peter Jackson Barrie M. Osborne Tim Sanders Fran Walsh |
| Hikâye | J. R. R. Tolkien |
| Uyarlama |
Frances Walsh Philippa Boyens Peter Jackson |
| Oyuncular |
Elijah Wood Ian McKellen Viggo Mortensen Liv Tyler Sean Astin Sean Bean Orlando Bloom John Ryans-Davies Billy Body |
| Müzik | Howard Shore |
| Görüntü yönetmeni | Andrew Lesnie |
| Kurgu | John Gilbert |
| Dağıtıcı |
New Line Cinema (ABD) Warner Bros. (ABD dışı) |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Renk | Renkli |
| Yapım yılı | 2001 |
| Süre |
178 dakika 208 dakika (özel) |
| Ülke |
Yeni Zelanda ABD |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | 93.000.000 $ |
| Hasılat | 871,530,324 $[1] |
| Devam filmi | İki Kule |
Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği (İngilizce: The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring), Peter Jackson'un yönettiği Yüzüklerin Efendisi üçlemesinin birinci filmidir ve 2001 yılında gösterime girmiştir. J. R. R. Tolkien'in aynı adlı fantezi roman üçlemesinin birinci kitabından uyarlanmış olan film, üçlemenin sırasıyla diğer iki filmi olan İki Kule ve Kralın Dönüşü filmleri ile eş zamanlı olarak, Yeni Zelanda'da çekilmiştir. Birleşik bütçeleri yaklaşık 270 milyon $ olan filmlerin çekimleri 15 ay, çekim sonrası aşamaları da yaklaşık bir yıl sürmüştür. Kitapta çok sevilen Tom Bombadil karakterinin Yüzük Kardeşliği filmine aktarılmayışı Yüzüklerin Efendisi hayranlarını üzmüştür.
Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği ABD'de 313.364.114 $, uluslararası olarak 556.592.194 $ hasılat ile toplam kazancı 871.368.364 $'a ulaşmıştır. Film ABD'de gösterime girdiği ilk hafta 47.211.490 $ gelir elde etmiştir[2].
Yapım
Geliştirme
Peter Jackson'ın J.R.R. Tolkien'in Yüzüklerin Efendisi serisi ile ilk tanışması Ralph Bakshi'nin 1978 tarihli animasyon filmi ile oldu. Jackson filmden çok hoşlandı ve Yüzüklerin Efendisi ile ilgili daha fazla şey öğrenmek istedi. Daha sonra 17 yaşındayken Wellington'dan Auckland'a gittiği 12 saatlik bir tren yolculuğu sırasında kitap için hazırlanmış bir edisyonu okudu. 1995 yılında Sevimli Hayaletler filminin çekimlerini bitirdi ve sonraki projesinin Yüzüklerin Efendisi kitaplarını filme uyarlamak olmasını kararlaştırdı. Jackson ayrıca o sıralarda "neden kimsenin bu proje ile ilgilenmediğini" merak ediyordu. Eşi Fran Walsh ile birlikte, Miramax Films'in patronu Harvey Weinstein'la işbirliğine gitti ve kitapların telif haklarını 1970'li yıllardan beri elinde tutan Saul Zaentz ile görüşmeye başladı. Universal Pictures'ın Jackson'a King Kong'un yeniden çevrimi yönetmesini teklif etmesi görüşmeler geciktirdi. Weinstein bu duruma çok kızdı ve Saul Zaentz'in de The Hobbit'in film uyarlamasının dağıtım haklarını elinde bulundurmadığını, bu hakların United Artist şirketinde olduğunu öğrendi. 1996'nın Nisan ayında telif hakları sorunu hala çözülmüş değildi. Universal Pictures, 1997 yılında King Kong projesini iptal ettiğinde, Weinstein'dan destek alan Peter Jackson ve Fran Walsh, altı hafta boyunca telif haklarını satın almaya çalıştılar. Jackson ve Walsh, Costa Botes ile birlikte kitapları tekrar okuyup öykünün özetini çıkardılar. Üç ay sonra bir taslak yazdılar. Üç kitabın iki filme uyarlanması kararlaştırıldı. İlk filmin Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği, Yüzüklerin Efendisi: İki Kule'nin tümünden ve Yüzüklerin Efendisi: Kralın Dönüşü'nün başlangıcından uyarlanması planlanıyordu. Kitapları okuyan Bob ve Harvey Weinstein, senaryoya hayran kaldılar. İki filmin bütçesinin 75 milyon dolar olması konusunda anlaşıldı. Jackson ve Walsh, 1997 yılının ortalarında Stephen Sinclair ile birlikte senaryoyu yazmaya başladılar. Sinclair'in eşi Philippa Boyens, kitapların büyük bir hayranıydı ve tretmanı okuduktan sonra senaryo yazım ekibine katılmaya karar verdi. Birincisi 147 ve ikinicisi 144 sayfa olan iki senaryonun yazımı 13 ile 14 ay kadar bir zaman sürdü. Sinclair, tiyatro çalışmaları nedeniyle projeden ayrılmak zorunda kaldı. Marty Katz, Yeni Zelanda'ya geldiğinde sorunlar başladı. Yeni Zelanda'da dört ay harcayan Katz, projenin maliyetinin 150 milyon dolar olması tahmin ettiğini söylediğinde, zaten 15 milyon dolar harcamış olan Miramax Films, iki film olarak gerçekleştirilmesi planlanan projeyi bir filme indirmeye karar verdi. 17 Haziran 1998 tarihinde Bob Weinstein, kitaplardan uyarlanmış iki saat süreli bir film tretmanı sundu. Jackson buna şaşırdı ve Miramax, Weta Workshop tarafından herhangi bir metnin veya işin tamamlandığını bildirdi. Jackson dört hafta boyunca Hollywood semalarından dolaştı. New Line Cinema'dan Mark Odesky ile görüşmeden önce 35 dakikalık bir video gösterdi.
New Line Cinema'dan Robert Shaye videoyu izledi ve Yüzüklerin Efendisi kitaplarının iki filme uyarlanması gerekmediği ve bir üçleme olarak çekilmesini önerdi. Bu yüzden Jackson, Walsh ve Boyens üç yeni film senaryosu yazmaya başladılar. Film sayısının üçe çıkarılması yaratıcı özgürlük sağlasa da Jackson, Walsh ve Boyens metni yeniden yapılandırmak zorundaydı. Frodo Baggins'in yüzüğü taşıması hikâyenin odak noktası haline gelirken, Aragorn'un öyküsü de senaryonun en fazla odaklandığı yan öykü durumuna geldi. Hikayeye fazla katkıda bulunmayan bazı öğeler (Tom Bombadil gibi) atıldı. Yeni eklenen sekanslar arasında, savaşlar ve canavarlar gibi Tolkien'in muğlak tuttuğu öğeler genişletildi. Senaryo yazım ekibinin yaptığı en büyük değişkliklerin başında çoğu karakterin dramasının genişletilmesi geliyordu. Galadriel, Elrond, ve Faramir'in kişilikleri daha karanlık hale getirildi. Boromir ve Gollum semapatikleştirilirken Legolas, Gimli, Saruman, ve Denethor gibi karakterler daha basite indirgendi. Karakterlerin kişiliklerinde daha fazla detaya inilmesi için yeni sahneler eklendi. Arwen ve Eomer gibi bazı karakterler, Glorfindel ve Erkenbrand gibi bazı karakterler ile birleştirildi. En başta Arwen'in savaşçı ruha sahip bir prenses olması planlanıyordu. Ama kısa bir süre sonra bundan vazgeçildi ve Arwen'in, kitaptaki özüne geri dönmesine karar verildi. Arwen'in kitaplarda filmlerdekine göre daha küçük bir rolü vardı. Ama ondan ağır bir hava yaratılabilmesi için ve Aragorn ile olan aşk öyküsü yüzünden karaktere daha fazla ağırlık verildi. Çekimlere başlanmadan önce film ekibi, yaklaşık 8 hafta kadar tekrar yaptı. Senaryoyu hep birlikte okudular ve önemli sahneleri tekrarladılar.
Çekimler
Yüzüklerin Efendisi serisinin çekimleri 11 Ekim 1999'dan 22 Aralık 2000 tarihine kadar 274 gün boyunca sürdü. Bütün çekimler Yeni Zelanda'da gerçekleşti, çünkü Peter Jackson bu ülkenin fantastik bir kaliteye ve Eski Avrupa kırsalının özüne sahip olduğuna inanıyordu. Ayrıca Yeni Zelanda'da çekim yapmak, ABD'nde çekim yapmaktan daha ucuzdu. Üç filmin de aynı anda çekilmesinin sebebi ise Jackson'ın insanlara öykünün sonun görebileceklerini garanti etmek ve filmlerin devam etmesinin ilk filmin başarısına bağlı olmayacağını göstermek istemesiydi. Bazı sahneler yapıcılar ve senaristler tarafından çekildi. Hobbitlerin, Ringwraith'ten gelen bit atlıdan korunmak için bir ağaç altına saklandıkları sahne, Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği'nin çekilen ilk sahnesi oldu. Çekimler başladıktan bir ay sonra Stuart Townsend, Aragorn rolü için çok genç bulunduğundan, Viggo Mortensen ile değiştirildi. Bir aylık süreç içerisinde Townsend ile sadece Weathertop sekansı çekilmişti. Sean Bean, kendi sahnelerinin çoğunun çekimi için işe Kasım ayında başladı. O sahnelerin çoğu Amon Hen'deki mücadeleye odaklıydı. Filmin doruk sahneleri olan Amon Hen mücadelesi çekimleri 1999 yılının sonlarında gerçekleştirildi. Yüzük Kardeşliği'nin çekimleri devam ederken, film ekibi Yüzüklerin Efendisi: Kralın Dönüşü'nde yer alan bir sahne için Queenstown'a hareket etti.
Yılbaşı için verilen aradan sonra çekimlere 17 Ocak 2000'de başlandı. Bu tarihte Shire'da geçen sahnelerin çekimleri yapıldı. Bu sahneler, Yeni Zelanda'nun kuzey adasındaki Matamata tepelerinde çekildi. Bu tepelerin boyu genellikle 1.2 metre ve civarında olması Hobbitlere oldukça uygundu. X-Men (2000) filminin çekimlerinden kısa bir süre sonra Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği filminin çekimlerine başlayan Ian McKellen, Hobbit evleri için konuda "Gerçek yosun, çim ağaçlar ve inanılmaz tasarım grubunun sağladığı neredeyse tamamen gerçek olan çiftlik evleriyle Hobbitlerin o pastoral kırsal yaşantısını tam olarak hayata geçirebildik. Yeni Zelanda bunu tamamen sihirli bir yer haline getirdi. Yani burada benim hayalgücümü kullanmama gerek kalmıyordu, çünkü zaten Hobbbiton, Gandalf'ın kendini evinde hissetmesi için orada duruyordu" diyerek açıkladı. Film ekibi Hobbitleri oynayan oyuncuların boy sorununu çözmek için birçok teknikten faydalandı. Örneğin oyuncular ilk olarak mavi bir fonun önünde oynadılar, sonra da fon dijital olarak dolduruldu. Genellikle zorlama açılar kullanıldı. Bazen iki kişi konuşurken uzun boylu olan kameranın yakınına, kısa boylu olan da kameranın uzağına yerleştiriliyordu. Böylece birinin omuzundan öteki görünüyordu ama aralarındaki mesafe gerçekten olduğundan daha farklı algılanıyordu. Her oyuncu için üç Dublör kullanıldı. Bunlardan biri oyuncuyla aynı boydayken, biri daha uzun ve diğeri de daha kısaydı. Bazı pyunculaın altına kasa konulurken, bazıları da dizlerinin üzerinde oynamak zorunda kalıyordu. Şubat ayında da Christopher Lee'nin Isengard dışındaki sahneleri çekildi. Ian McKellen genellikle çalıştığı aktörler ile fazla samimi olmazdı ama Christopher Lee ile arkadaş oldu. Orthanc içindeki dövüş sekansında, gerekli atmosfer sağlanması için kurulan klima sistemi, ağır cübbe ve peruklar aktörleri oldukça zorladı. Ian McKellen ve Christopher Lee bu sahnenin çekimlerini "cinayet" olarak tanımladılar.
Tasarım
 |
 | |
| Bir Sauron (solda) ve bir Uruk-hai (sağda) replikası | ||
1997 yılının Ağustos ayında Peter Jackson, Christian Rivers ile birlikte storyboard çizimlerine başladı. Kasım ayında da ünlü Tolkien illüstratörleri Alan Lee ve John Howe ana tasarımcılar olarak projeye katıldılar. Filmdeki imgelerin çoğu onların betimlemelerinden uyarlandı. Randy Cook, yönetmen Peter Jackson'ın Orta Dünya vizyonunu "David Lean ile Ray Harryhausen karışımı" olarak tanımlıyordu. Jackson, mantıklı ve inanılabilir bir dünya yaratmak istiyordu. Yaratıklar, örneğin uçmalarına yardım edecek kanatlara sahip olmaları gibi, biyolojik açılardan inanılabilir bir şekilde tasarlandı.
Üçlemenin tasarımcıları üzerinde en çok Zindanlar ve Ejderhalar'ın etkisi oldu. Daha tarihsel bir izi amaçlayan Jackson bu yüksek fantazi filminin estetiğini reddetti. Alan Lee, Elves'in tasarımı art nouveau akımından yararlandı. Birçok geometrik şekil Dwarves için birleştirildi. Jackson, işin makyaj, zırh, silah, yaratık tasarımı ve minyatür kısmı için uzuzn süreli ortağı olan Weta Workshop'ın başı Richard Taylor ile anlaştı. İyi ve kötü kuvvetler yaratmaktan hoşlanan Daniel Falconer ve Warren Mahy, konsept sanatçılığı yaptılar. Jamie Beswarick ve Mike Asquith da maketlerin hazırlanmasına yardım ettiler. John Howe, üzerine eğitim aldığı zırhlar için idarecilik yaptı. Stu Johnson ve Warren Green yaklaşık 48,000 zırh parçası yaptı. Kılıçlar Peter Lyon tarafından işlendi. Ayrıca 10,000 gerçek ok ve 500 yay yarattı. Birçok ölü aktör ve at protezi yapıldı.
1 Nisan 1999'da çeşitli kostümleri elden geçirmesi için Ngila Dickson ile anlaşıldı. Dickson ve 40 kadın terzi 19,000'den fazla kostüm üzerinde çalıştı. Her tasarım için 40 farklı sürüm bulunuyordu. Dickson ve ekibinin amacı tüm kostümlerinin işlevsel olması ve karakteri yansıtan kıyafetler olmasıydı. Her farklı uygarlık için 150 kostüm tasarlandı. Jackson, Hobbitlerin kıyafetlerinin oldukça gerçekçi görünmesini arzuluyordu. Dickson da onların kostümlerini hazırlarken Eski Avrupa uygarlığından ilham alarak doğal kumaşlar ve güçlü örgüler kullandı.
Oyuncular
| Karakter | Oyuncu | Türkçe seslendiren |
|---|---|---|
| Boromir | Sean Bean | Uğur Polat |
| Frodo Baggins | Elijah Wood | Emrah Özertem |
| Gandalf | Ian McKellen | İstemi Betil |
| Samwise "Sam" Gamgee | Sean Astin | Engin Alkan |
| Aragorn | Viggo Mortensen | Boğaçhan Sözmen |
| Meriadoc "Merry" Brandybuck | Dominic Monaghan | Volkan Severcan |
| Peregrin "Pippin" Took | Billy Boyd | Yekta Kopan |
| Legolas | Orlando Bloom | Murat Şen |
| Gimli | John Rhys-Davies | Ender Yiğit |
| Saruman | Christopher Lee | Mazlum Kiper |
| Elrond | Hugo Weaving | Ali Düşenkalkar |
| Bilbo Baggins | Ian Holm | Erol Günaydın |
| Galadriel | Cate Blanchett | Özden Ayyıldız |
| Arwen | Liv Tyler | Ayça Bingöl |
| Lurtz | Lawrence Makoare | |
| Lord Celeborn | Marton Csokas | Ali Gül |
| Sauron | Sala Baker | |
| Gollum | Andy Serkis | Bahtiyar Engin |
| Haldir | Craig Parker | Ali Ekber Diribaş |
Ödülleri
- 2001 En İyi Sinematografi Akademi Ödülü
- 2001 En İyi Görsel Efekt Akademi Ödülü
- 2001 En İyi Film Müziği Akademi Ödülü (Howard Shore)
- 2001 En İyi Makyaj Akademi Ödülü
Kaynaklar
Dış bağlantılar
- Resmi Websitesi
- (Türkçe) Sinemalar.com profili ve fragman
- IMDb'de Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği
- AllMovie'de Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği
- Rotten Tomatoes'da Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği (film)
- Box Office Mojo'da Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği (film)
- Metacritic'te Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği (film)
| Ödüller ve başarılar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Gladiator |
BAFTA En İyi Film Ödülü 2002 |
Sonra gelen: Piyanist |
| |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||