Yalova Katliamı

Yalova katliamı Nisan-Mayıs 1921'de Yunan, yerli Rum ve Ermeniler tarafından Yalova bölgesinde Müslümanlara uygulanan mezalimdir. Bölgedeki Müslüman Türk köylerinin neredeyse tamamı yakıldı, binlerce insan öldürüldü veya mülteci durumuna düştü.^[1]

Yakılan Müslüman köyleri.

İnceleme heyeti

Olaylar Kızıl Haç temsilcilerinin de içinde bulunduğu uluslararası bir heyet tarafından incelendi. Heyet başkanı Maurice Gehri'ye göre, yaklaşık 6.000 insan öldürüldü.^[2] Osmanlı kaynakları ise daha geniş bir bölgeyi içine alarak toplam 9.100 ölüden bahsediyor.^[3] Başka kaynaklara göre sadece Yalova çevresinde 5.500 Müslüman öldürüldü.^[4] Bir kaynağa göre Gemlik ve Yalova kazalarında 27 köy yok edildi, Orhangazi kasabası kısmen yakıldı.^[5] Armutlu'da kadınlar sistematik bir biçimde tecavüz edildi.^[5] Birkaç bin Müslüman mülteci gemilerle İstanbula taşındı.^[4] İnceleme heyetinin içinde The Manchester Guardian muhabiri Arnold Toynbee'de yer alıyordu ve o zamana kadar Yunan sempatizanı olan Toynbee gördüklerinden sonra kendisinde Yunan işgali karşıtlığı başladı.^[4]

Rapor

İnceleme heyetinin raporunda vardığı sonuç şöyledir:^[1]

"Belirgin ve düzenli bir yöntemle köylerin imhası takip edilmiş görünüyor, grup ardından grup, son iki aylık sürede ... Türk köylerini ve Müslüman nüfusu imha etmek için sistematik bir plan var. Bu plan Yunan talimatları altında, Rum ve Ermeni çeteleri tarafından yürütülmektedir ve hatta bazen düzenli (Yunan) birliklerinin yardımı ile."

Popüler kültürde Yalova Katliamı

Kocadere'de bir anıt bulunuyor.^[6] Olaylar hakkında Mehmet Ballı tarafından Engere adlı bir roman yazılmıştır.^[7]

İnceleme Heyetinin çektiği resimler

• 
  İstanbul'da resimleri çekilen mülteci kadın ve çocuklar.
• 
  Uluslararası araştırma heyeti.
• 
  Olayların yaşandığı bölgeyi gsteren harita.
• 
  Kapaklı köyünün yanarken heyet tarafından çekilen resmi.
• 
  Mültecileri taşıyan gemilerden birtanesi.
• 
  Müslüman katliamını teşvik eden papaz Georges Meneksopoulos.
• 
  Sağ kalan iki küçük öksüz.
• 
  Katliamı organize eden Yunan komutan Papa Grigoriou.
• 
  Narlı köyünde öldürülmüş bir ihtiyarın cesedi.
• 
  Çenesinden yaralanan 13 yaşındaki bir çocuk.
• 
  Eli kesilmiş bir çocuk.
• 
  Gemide mültecilerin yolculuğu.
• 
  Yakıldıktan sonra Karamürselin harabeleri.
• 
  Kapaklı köyünden yaralarından dolayı ölen çocuk.
• 
  Hayatta kalan Müslümanlar.
• 
  Armutlu'lu mülteciler.
• 
  Tecavüzden dolayı aklını kaybetmiş bir kadın.
• 
  Yaralanan müslüman bir kadın (Safinaz Hanım), Gürcü köyü.
• 
  Karamürsel'de bulunan öksüzler.
• 
  Süngü ile başından yaralanan bir adam.

Yakılan köylerin listeleri

Osmanlı belgelerine göre yakılan köyler.[3] sayfa 234-235
Köyler	Nüfus	Not
Teşvîkiye	430
Kocadere-i Bâlâ	350
Kocadere-i Zîr	550
Çınarcık	550
Çalıca	120
Kurdköy	400
Ortaburun	150
Günlük[Güllük]	200
Gökçedere	100
Üvezpınar	150
Paşaköy	350
Solucak [Soğucak]	200
Kirazlı	250
Yortan	250
Dereköy	250
Akköy	550
Samanlı	150
Reşadiye	1250
Esediye	250
Çakırlı	550
Üreğil	700
Cihanköy	250
Dutluca	850
Fıstıklı	550
Karacaali	650
Mecidiye	200
Selimiye	700
Lütfiye	100
Hayriye	250
Haydariye	250
Ihsâniye	100
Küçükkumla	150
Sultaniye	100
Büyükkumla	620
Toplam:	12,430	Öldürülen: 9,143

Arnold Toynbee'nin yakılan Yalova köyleri listesi
Köy	Ev	Yakılan ev sayısı
Çalıca	40–50	tamamen
Kurdköy	100	tamamen
Ortaburun	40	tamamen
Güllük	50–60	tamamen
Gökçedere	30–40	tamamen
Üvezpınar	50–60	tamamen
Paşaköy	80–90	tamamen
Sığırcık	80	tamamen
Kirazlı	60	tamamen
Yortan	40–60	tamamen
Dereköy	40–60	tamamen
Resadiye	400	tamamen
Sultaniye	10–40	tamamen
Gacık	100	yarısı
Toplam	1,160–1,300	14½

Kaynakça

Notlar

1. Toynbee, Arnold Joseph (1970). The Western Question in Greece and Turkey:A Study in the Contact of Civilizations. H. Fertig, originally: University of California. s. 283–284. http://louisville.edu/a-s/history/turks/WesternQuestion.pdf. "‘The members of the Commission consider that, in the part of the kazas of Yalova and Guemlek occupied by the Greek army, there is a systematic plan of destruction of Turkish villages and extinction of the Moslem population. This plan is being carried out by Greek and Armenian bands, which appear to operate under Greek instructions and sometimes even with the assistance of detachments of regular troops" 
2. Oran Arslan, Nebahat (2003). Yalova, Gemlik, Orhangazi ve İzmit(Samandağlı) Bölgesinde Yaşanan Yunan Mezalimi ve Bölgeye Gönderilen Uluslar arası Tahkik Heyetinin Çalışmaları. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı:22, Erzurum. s. 295–303. http://e-dergi.atauni.edu.tr/index.php/taed/article/view/1438/1434. 
3. "Arşiv Belgelerine Göre Balkanlar’da ve Anadolu’da Yunan Mezâlimi 2". Scribd.com. 2011-01-03. 2 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131202233856/http://www.scribd.com/doc/46207420/Ar%C5%9Fiv-Belgelerine-Gore-Balkanlar%E2%80%99da-ve-Anadolu%E2%80%99da-Yunan-Mezalimi-2. Erişim tarihi: 2013-09-07. 
4. H. McNeill, William (1989). Arnold J. Toynbee: A Life. Oxford University Press. ISBN 9780199923397. http://books.google.com/books?id=-Q4POZH7C1AC&pg=PT225&dq=only+1500+survivors+from+the+7000+moslems+who+had+been+living+in+these+communities.&hl=nl&sa=X&ei=SzkoU86wCuWw0AWPsoGYCQ&ved=0CDMQ6AEwAA#v=onepage&q=only%201500%20survivors%20from%20the%207000%20moslems%20who%20had%20been%20living%20in%20these%20communities.&f=false. 
5. Gingeras, Ryan (2009). Sorrowful Shores: Violence, Ethnicity, and the End of the Ottoman Empire 1912-1923. Oxford University Press. s. 111. ISBN 9780191609794. http://books.google.com/books?id=6DF4dNEjenIC&pg=PA111&dq=yalova+twenty+seven+villages+were+razed&hl=nl&sa=X&ei=DT0oU4_ZFcqO0AWP6ICYBw&ved=0CDMQ6AEwAA#v=onepage&q=yalova%20twenty%20seven%20villages%20were%20razed&f=false. 
6. Türk Yunan İlişkileri

Kaynaklar

• Toynbee, Arnold (6 April 1922) [9 March 1922], "Letter", The Times (Turkey)