Yusuf İzzeddin Efendi

Yusuf İzzeddin Efendi
Osmanlı Ordusu Müşiri
Veliaht-ı Saltanat

Yusuf İzzeddin Efendi'nin portresi, Windsor 1911
Hanedan Osmanlı Hanedanı
Babası Abdülaziz
Annesi Dürrinev Başkadınefendi
Doğum 10 Ekim 1857
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 1 Şubat 1916 (58 yaşında)
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Dini Sünni İslam
Meslek Asker, siyasetçi, diplomat

Yusuf İzzeddin Efendi (d. 10 Ekim 1857 - ö. 1 Şubat 1916) Türk asker ve Osmanlı Hanedanı mensubu. Osmanlı padişahı Abdülaziz'in henüz şehzade iken doğan oğludur. Beklenmedik bir şekilde öldüğünde Osmanlı Hanedanı'nın en büyük erkek çocuğu olarak veliaht sıfatını taşıyordu.[1]

Yaşamı

10 Ekim 1857 tarihinde Dolmabahçe Sarayı'nda doğdu. Babası Abdülaziz, annesi ise Dürrinev Başkadınefendi'ydi.[2] Doğduğunda amcası Abdülmecid padişah olarak hüküm sürmekteydi. Babası Abdülaziz gibi şehzadelerin tahta çıkana kadar çocuk sahibi olmamaları kuralı geçerliydi. Yusuf İzzeddin Efendi bu kurala aykırı olarak doğmuştu. Bu nedenle babasının tahta çıktığı 1861 yılına kadar dört yıl boyunca varlığı gizlendi. 10 yaşındayken babasıyla birlikte Avrupa gezisine katıldı.[3] 14 yaşındayken 1 Eylül 1871 tarihinde babası Sultan Abdülaziz tarafından Müşir rütbesiyle Hassa Ordusu komutanlığına atandı ve bu görevini Ocak 1873'e kadar sürdürdü. 19 yaşındayken babası Abdülaziz tahttan indirildi ve kısa bir süre sonra makasla bilekleri kesilmiş olarak ölü bulundu. İntihar mı katl mi olduğu tartışmalı bu ölümden sonra, genç yaşta babasız kaldı.

Babasının ölümünden sonra tahta çıkacak padişahı belirlemek için, o dönemde geçerli olan hanedanın en yaşlı erkeğinin tahta çıkması kuralı kullanıldı. Bu kural uyarınca Abdülaziz'in ölümünden sonra, önce amcasının oğulları V. Murad ve II. Abdülhamid sırasıyla tahta çıktılar. Daha sonra da V. Mehmed 27 Nisan 1909 tarihinde tahta çıktığı zaman hanedanın padişahtan sonraki en yaşlı erkeği olarak veliaht durumuna yükseldi. Osmanlı Devleti'ni yurt dışında çeşitli törenlerde veliaht sıfatıyla temsil etti. 1910 yılında Birleşik Krallık kralı VII. Edward'ın cenaze, 1911 yılında da V. George'un taç giyme törenlerinde bulundu.

I. Dünya Savaşı yılları sırasında Enver Paşa'nın izlediği siyasete ayrı düştü ve onu sertçe eleştirdi.[4] Hükümet işleriyle yakından ilgilendi. Çanakkale Savaşları sırasında bizzat cepheleri ziyaret etti. Bu ziyaretler sırasında Enver Paşa ile herkesin içinde münakaşa etti. Hükümetten ayrı olarak barış görüşmeleri yaptı. Ancak tahta çıkamadan 1 Şubat 1916 tarihinde beklenmedik biçimde Zincirlikuyu'daki köşkünde ölü olarak bulundu. Ölüm nedeni intihara bağlı kan kaybı olarak kabul edilse de, İttihatçıların onu öldürttüğü de teoriler arasındadır. Fakat sıradaki veliaht İttihatçılarla hiç anlaşamayan VI. Mehmet Vahidettin idi. Tarihçi İlber Ortaylı ise müttefik Almanya'nın da şüpheliler arasında olduğunu iddia eder. Çünkü veliaht savaştan çekilmek ve İtilaf Devletleri ile müstakil bir anlaşma yapmaktan bahsetmekteydi. Ortaylı, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun son imparatoru VI. Karl'ın bu gibi bir talebi sonrasında Almanya tarafından özür dilemek zorunda bırakılmasını örnek gösterir.[5]

II. Mahmut Türbesi'ne, babası Abdülaziz'in yanına defnedildi.

Eşleri ve çocukları

Eşleri

Çocukları

Kaynaklar

  1. ↑ Veliaht Yusuf İzzeddin, Tahsin Yıldırım, ISBN 9758845293.
  2. ↑ Ancestry.com Kraliyet ailelerinin soyağaçları sitesi.
  3. ↑ Yusuf İzzeddin Efendi'nin biyografisi.
  4. ↑ Veliaht cinayete kurban gitti, Mehmet Ali Eren, Aksiyon Dergisi, 2 Ocak 1999.
  5. ↑ İlber Ortaylı, Atlas Tarih, s.57, no.6, 2011.
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/25/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.