Çatak

Bu maddenin veya sayfanın tarafsızlığı konusunda kuşkular bulunmaktadır.
Ayrıntılar için lütfen ilgili tartışma sayfasına bakınız.
Şablonu çıkarmadan önce lütfen şablonun yardım sayfasını inceleyiniz. (Şubat 2013‎)

Koordinatlar: 38°0′31″K 43°3′35″D / 38.00861°K 43.05972°D / 38.00861; 43.05972

Çatak
  İlçe  
Türkiye'de yeri
İlin siyasi haritası
Koordinatlar: 38°0′31″K 43°3′35″D / 38.00861°K 43.05972°D / 38.00861; 43.05972
Ülke Türkiye
İl Van
Coğrafi bölge Doğu Anadolu Bölgesi
Yönetim
 - Kaymakam Hacı Asım Akgül [1]
 - Belediye başkanı Evin Keve, Celalettin Bartu (BDP) [2]
Yüzölçümü
 - Toplam 2.173 km2 (839 mi2)
Rakım 1.512 m (4.961 ft)
Nüfus (2015)[3]
 - Toplam 21,780
 - Kır -
 - Şehir 21,780
Zaman dilimi UDAZD (+3)
İnternet sitesi: http://www.catak.bel.tr/

Çatak (Kürtçe: Şax), Van ilinin bir ilçesidir.

Tarihçe

İlçenin esas adı olan Şatak veya Şatakh 1960 yılına dek kullanılmış, daha sonra Türkçe anlam yüklenerek Çatak adı verilmiştir. Eski bir Ermeni yerleşimi olan yörenin adı en erken 870 yılı civarında yazılmış olan Ermenice vekayinamelerde geçer. 7. yüzyıl ortalarından itibaren bir müddet Arap egemenliği altında kalmış, 10. ve 11. yüzyılda Van'da bulunan Vaspuragan Ermeni krallığı/beyliği döneminde gelişerek çok sayıda kilise ve kale ile donatılmıştır. Herhangi bir tarihte Bizans egemenliğine girmemiştir.

Çeşitli Türk ve Moğol istilalarından çok etkilenmeyen bölge, 1350 yılı dolayında güçlenen Hakkari Beyliği’nin kontrolüne girmiştir. 1548 yılındaki Osmanlı-İran savaşından sonra teorik olarak Osmanlı Devleti’nin hakimiyeti altına girmiş ise de Osmanlı merkezi idari sistemi 19. yüzyıl ortalarına dek kurulamamış, dolayısıyla Osmanlı egemenliği daha çok kâğıt üzerinde kalmıştır.

İlçe merkezinin eski adı Tağ veya Tağı Hakkari olup, 1865 yılında kaza (ilçe) teşkilatı kurulduğunda merkez olarak seçilmiştir.

Osmanlı Devleti bu dağlık bölgede egemenliğini kurarken bölgedeki çeşitli Kürt unsurlardan faydalanmıştır. Kürt ve Ermeni halk arasında gitgide artan gerginlik, 1895'te çok sayıda Ermeni'nin öldürülmesi ve Çatak'taki Ermeni köylerinden çoğunun boşalarak Kürt aşiretlerin eline geçmesiyle sonuçlanmıştır. İlçede az sayıda kalan Ermeniler 1915'te temizlenmiştir.1915 olayları sırasında bazı Çataklılar şimdiki Karşıyaka ile Alaçam Mahallelerini ele geçirerek Ermenilerin İlçeyi terk etmeleri için zemin hazırlamışlardır.

1915-1916 ve tekrar 1916-1918 döneminde Çatak ilçesi Rus işgaline uğramıştır. İşgal sırasında Rus ordusuna bağlı bazı Ermeni milis kuvvetleri Çatak'ta terör yaratmış, Müslüman halktan bazı kişileri şehit etmişlerdir. 1917 yılında Rusyada çıkan ihtilal ile Çarlık idaresi devrilip yerine Bolşevik idaresi kurulunca, Rusya yurdumuzdaki askeri birliklerini çektiği sırada Ermenilerin bir kısmı İran’a bir kısmı Rusya’ya, bir kısmı da Irak’a olmak üzere İlçeyi terk etmişlerdir.

İlçenin sınırlarında tarihi eser olarak Ermeni yapımı olan üç kemer köprü vardır. Bu köprülerden birisi ilçenin içerisinde olup Sortikin Çayı üzerinde geçit vermekte ve halen kullanılmaktadır. Diğer iki köprü “Holkan ve Zırıl” Norduz Deresi üzerinde olup, dere üzerinde halen geçit veren yerlerdir.

Tırşın’de büyük taşlar üzerine yapılmış ağaç resimlerine ilaveten bu ağacın dalına ön ayağını uzatmış keçi resmi ile taş üzerindeki keçinin arkasında kurt resmi bulunan birkaç taş eser bulunmaktadır.

Nüfus

Yıl Toplam Şehir Kır
1965[4] 14.268 1.603 12.665
1970[5] 16.415 1.868 14.547
1975[6] 20.126 2.366 17.760
1980[7] 22.225 2.442 19.783
1985[8] 24.869 2.931 21.938
1990[9] 21.755 4.270 17.485
2000[10] 23.816 5.892 17.924
2007[11] 24.152 6.402 17.750
2008[12] 25.716 6.163 19.553
2009[13] 24.875 6.333 18.542
2010[14] 25.127 6.978 18.149
2011[15] 24.398 6.630 17.768
2012[16] 23.750 6.542 17.208
2013[17] 23.440 23.440 veri yok
2014[18] 22.465 22.465 veri yok
2015[19] 21.780 21.780 veri yok

Kaynakça

  1. http://www.catak.gov.tr/
  2. http://www.catak.bel.tr/
  3. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFDfgUVa. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  4. "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtmYRvVo. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  5. "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtoCJm6B. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  6. "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtrHLkrR. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  7. "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btv4NFGH. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  8. "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtxBurs0. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  9. "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btytdl6V. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  10. "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu15334S. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  11. "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3BIDr4. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  12. "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCKlLzv. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  13. "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEPIvya. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  14. "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuG2pdiz. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  15. "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuHGLE4o. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  16. "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZyVCnzM. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  17. "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPVTuMKb. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  18. "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFDfgUVa. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  19. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
This article is issued from Vikipedi - version of the 6/5/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.