Çeştiyye
| İslâm |
|---|
 |
|
|
|
Ayrıca bakınız
|
 İslam portali |
Çeştiyye, Hindistan ve Pakistan'da yaygın bir İslam tarikatı. Hindistan'da fakir tarikatı ya da kastı olarak bilinir. Adını kurucusu Suriyeli Ebu İshak'ın Horasan'da yerleştiği Çişt köyünden alır.[1]
Hindistan'a 12. yüzyılda Muineddin Çişti'nin getirdiği Çeştiyye, ülkenin en yaygın tarikatlarından biridir. Varlığın Birliği (Vahdet-i Vücut) ilkesine tarikatın özellikle kuruluş döneminde büyük önem veriliyordu. Çeştiyye mensupları bütün dünya nimetlerinden vazgeçerek kendilerini, yalnızca Tanrı'yı düşünmeye, onun için yaşamaya adarlardı. Devletle hiçbir ilişkiye izin verilmez, mal mülk edinme hoş görülmezdi. Tanrı'nın adlarının açık (cehri) ve gizli (hafi) zikri, Çeştiyye tarikatının temel kurallarından biriydi. Çeştiyye mensupları barışçıydılar. Kuruluş döneminin bu ilkelerine bugün de saygı gösterilmekle birlikte, günümüzde tarikat içinde mülk sahipliği gibi bazı sapmalara daha hoşgörüyle bakılmaktadır.
Çeştiyye tarihinde Büyük Şeyhler dönemi olarak bilinen 1200-1356 arasında Racputana, Pencap ve Uttar Pradesh'te merkezi bir dergahlar ağı kuruldu. 14. yüzyıldan sonra bu dergahlarda, tarikatın çeşitli kolları ortaya çıktı. Bunlardan en yaygın olanları 15. yüzyılda Rudevili'de kurulan Sabiriye kolu ile 18. yüzyılda Delhi'de Şah Kelimullah Cihanabadi tarafından canlandırılan Nizamiye koludur.