İtalya Yahudileri

        
Yahudilik
Yahudi felsefesi
Dinî metinler
Kutsal Şehirler
Yahudi bayramları
Önemli şahsiyetler
Yahudi hayatı
Okullar
Dinî roller
Dinî yapılar
Yahudi ayin sistemi
Yahudi dilleri
Etnik bölünmeler
Yahudi mezhepleri
Dinî objeler
Yahudi duaları
Diğer dinler ve Yahudilik
 Yahudilik Portali

İtalya Yahudileri (veya İtalki, İtalkim) genel anlamda İtalya'da yaşayan Yahudilere daha özele inildiğinde ise Roma İmparatorluğu'ndan bu yana bölgede varlığını sürdüren Sefarad ve Aşkenaz olmayan Yahudilere denir.

İtalya'daki Yahudiler

İtalya Yahudileri tarihsel açıdan 4 kola ayrılırlar.

  1. İtalkim denen, kendilerine has ayin sistemi olan, Roma İmparatorluğu'ndan bu yana İtalya'da yaşayan Yahudiler.
  2. Sefaradlar, yani 15.yy'da İspanya ve Portekiz'den kovulan Yahudiler.
  3. Genellikle ülkenin kuzeyinde yaşayan Aşkenazlar.
  4. İtalya'nın Asti, Fossano ve Moncalvo şehirlerinde yaşayan, Orta Çağ'da Fransa'dan kovulmuş Yahudiler.

Bu cemaatler birbirlerinden bağımsız olarak yaşamış ve cemaatin türüne göre kendi İtalyan Sinagog'u, İspanyol Sinagog'u veya Alman Sinagog'unu kurmuştur. Bugün ise bu sinagoglar her tür Yahudi'ye açıktır.

Yukarıda bahsedilen tarihsel bölünmenin yanı sıra modern çağda yeni cemaatler katılmıştır.

Tarih

Ana madde: İtalyan Yahudileri'nin Tarihi

M.Ö. 2.yy'dan kalma mezar taşlarında ve yazıtlarda Yahudiler'in varlığıyla ilgili bilgiler bulunur. Güney İtalya'da yaşayan bu Yahudiler Yunanca konuşurlardı. Adolescenti gibi bazı İtalyan ailelerin 70 yılında Titus tarafından Yahudiye'den kovulup bugünün İtalya'sına sürüldüğü düşünülür. Orta Çağ'ın başlarında Bari ve Otranto'da büyük Yahudi cemaatleri bulunmaktaydı. Önemli bir halaha çalışması olan Shibbole ha-Leket yine bu dönemde ortaya çıkmıştır. Yahudilerin Napoli Krallığı'ndan 1533 yılında kovulmasıyla bölgedeki Yahudi nüfusu ağırlıklı olarak Roma'ya ve kuzeye kaydı.

En ünlü İtalyan Yahudilerinden bir tanesi 1707 ile 1746 yıllarında yaşamış, bugün bile dini ve ahlaki çalışmaları kullanılan haham Moshe Chaim Luzzatto'dur.

Bugün sayıları 50.000'i geçmeyen İtalyan Yahudileri 1904 ile 1914 yılları arasında Filistin toprakları'na göç etmiştir. Kudüs'te bir İtalyan sinagogu ve kültür merkezi bulunur. Ayrıca İstanbul'da da 1800'lerde inşa edilmiş (1931'de yıkılıp tekrar inşa edilmiş) bir İtalyan Sinagogu bulunur.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/8/2013. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.