İzbarço bağı

İzbarço bağı

İpin ucunda sabit ve güvenilir bir halka oluşturan bir düğüm çeşididir. Denizcilik, arama-kurtarma, binicilik, vs.. gibi çok çeşitli kullanım alanları vardır. Bulin bağı da denir (İngilizcede "pole", iskele kazığı sözcüğünün eski ve kuzey dillerine ortak bir şeklinden gelmesi muhtemel).

En basit izbarço bağı ana ipte bir roda (ya da döngü/sarmal, ya da halka) yapıp, ipin ucunu rodadan başlangıç-uç yönünde geçirip, başlangıç etrafında dolayıp, tekrar rodadan geri geçirerek yapılır. İzbarço bağının düğümüne, başlangıçtaki bir rodanın uçta bir dirsekle olușturduğu bir sancak bağı da denilebilir. İki ip ucunu bağlayan her bağ ya da düğümle başlangıçla uç arasında bir çeşit halka yapılabilir. İzbarço bağı bu yüzden bir sancak bağı halkası diye de tanımlanabilir.

Ana ip rodası ile uç arasında böylece oluşan halka

• genişlemez,
• kolay boşalmaz, ve
• uzun süre çok yüksek ağırlık yüklendikten sonra bile gerektiğinde kolayca çözülebilir.
• İzbarço bağı yalın halinde tam güvenlik sağlamaz, az ihtimal de olsa, kullanılırken kendiliğinden çözülebilir, boştaki ucunun geriye kaymasını önlemek gerekir.

Başka bağ veya düğümlerle de balık ağı yapılabilse bile en bilinen balık ağı, izbarço bağları ya da sancak düğümleriyle örülür.

İzbarço bağı çok eski zamanlardan beri bilinir. Keops Piramidi'nde 1954 te bulunan nerdeyse 4600 yıllık güneş gemisinde böyle bir düğüm görülmüştür.^[1]

İzbarço bağının birçok pratik kullanım yöntemleri, ve geliştirilmiş bağlama çeşitleri vardır:

• Yıldırım hızıyla izbarço bağı ^[2]. Bağlama tekniği açısından daha doğru adı oltacı bağıdır. Oltacı bağı, izbarço bağında dirseğe yerine düğüme yapılmış bir sancak bağıdır. Daha güvenilir ve kolay bağlanan bir halkadır. Ana ipten tutup savurarak kurtarılacak kişiye atılabilir. Acele bağlanışı dogru tutuşla başlayınca çok kolay ve hızlıdır:
  • İp ucuna 1 metre kadar yakın bir dirsek, uzunca ip ucu dışa doğru sağ (baskın) elle, ip bedeni dışa doğru sol (öbür) elle tutulur,
  • sağ el, ucu sol el ve sol elin tuttuğu iki ip dışından alt içe ve yukarı dolayıp, üstten öne doğru sol el başparmak altına verir. Eğer ip ucu ağırca ise el dolandırmak yerine sol elden sarkan iki ip etrafına sağ eldeki ip ucu dıştan bir kırbaç darbesi gibi vurularak çok daha hızlı dolanabilir.
  • sonra da sağ el ucu geri takip ederek (böylece bakmadan bağlanabilir) sağ yanda oluşan halkayı tutar, sol elde oluşan halka içinden geçirip, sol orta ve yüzük parmakları arasına verir,
  • sağ el uçtan, ve daha kuvvetlice, ip bedeninden tutarak çekerek sol elde oluşan halkanın düğümünü sıkıştırır.
• Tek elle izbarço bağı ^[3]. Genellikle kurtarılacak kişi bir eliyle tutunuyordur, aceleyle ona atılan ipin ucunda genişce ve güvenilir bir halka çoğu zaman yoktur, bu tekniği bilmek insanın hayatını kurtarabilir.
• Esnek sarmalayan, dirsekte çok halkalı izbarço bağı ^[4].
• Dirsekte tekli izbarço bağı ^[5]
• Düğümünün her üç yönde de aynı kolaylıkta çözülebildiği Kazak bağı ya da onun foralısı Kalmuk bağı ^[6] Yapılışına ipin ucunu rodadan ters yönde, yani uç-başlangıç yönünde geçirip, ip bedeni etrafında değilde, halka başlangıcı etrafından döndürerek başlanır. foralı olanına kalmuk bağı denir. Kalmuk bağının çok pratik bağlama yöntemleri vardır.^[7][8] Bu iki bağ genelde izbarço bağı kadar bilinmezler ama Rusya'da izbarço bağından daha çok bilinir ve kullanılırlar.
• İkiz sarmallı izbarço bağı ^[9] Düğümü çift sancak bağı olan ve daha fazla sürtünmeli , kendiliğinden açılması daha zor bir izbarço bağı çeşidi. Bu da tek elle bağlanabilir.
• İzbarço bağı Tek sarmal yerine Adi düğüm ile yapılırsa Oltacı bağı olur, daha güvenilirdir.
• İkiz sarmal yerine Tam kazık bağı, yada Boğucu bağ, hatta Sıkıştırma bağı olan izbarço bağı çeşitleri de yapılabilir. Daha güvenilirler ama daha da zor çözülürler.
• Sugalı izbarço bağı ^[10].^[11] Çekince çevrelediğini sıkan, suga deliği izbarço bağı ile yapılmış halka. Sugalı izbarço bağı ya da leş bağı da denir.

• 
  İzbarço bağı
• 
  Sancak bağı
• 
  Ucu öbür yönde izbarço bağı
• 
  Ucun halka başlangıcı etrafını dolandığı kazak bağı
• 
  Ucun halka başlangıcı etrafını dolanıp foralandığı kalmuk bağı^[7][8]
• 
  Düğümü daha sıkı ikiz sarmallı izbarço bağı
• 
  Sugalı izbarço bağı Çekince çevrelediğini sıkan, izbarço bağı gözlü ilmek
• 
  Gerdikçe düğümü daha daha sıkışan sarmalları kazık bağlı izbarço bağı
• 
  Ucu halka sonunu dolanıp düğümde başlangıca eşlik eden izbarço bağı
• 
  Dirsekte doblin izbarço bağı ^[12]
• 
  Dirsekte kropi düğümlü doblin izbarço bağı
• 
  Dirsekte üçüz halkalı izbarço bağı
• 
  İkiz halkalı, halkaları tam esnek portekiz izbarço bağı
• 
  Dirsekte ikiz halkalı, halkaları az esnek ispanyol usulü izbarço bağı ^[13]
• 
  Çok halkalı, halkaları esnek sarmalayan (fransız?) izbarço bağı
• 
  Dirsekte tekli izbarço bağı
• 
  Başka bir dirsekte tekli izbarço çeşidi, Kelebek düğümü, 1. kolon 2. sırada (yalın izbarço 3.kolon 2.s.)
• 
  İzbarço bağında sarmala yerine, düğüme sancak bağıyla yapılan oltacı bağı
• 
  Halkaya izbarço bağını hızlı bağlama yöntemi ^[14]
• 
  Sancak bağı veya izbarço bağının ağ örmede kullanılışı

Kaynakça

1. Love, Kennett (1954-12-12), "Keops'un teknesi yukardan incelendiğinde bakir görünüyor", New York Times: sec. 1, pp. 1,3, "...ayrıca halatlardan birinde temelde bir izbarço bağı olan karmaşık ve ilginç bir düğüm vardı." 
2. http://www.youtube.com/watch?v=CocXkMwxU6Y, Denize düşene ip ucuna can havliyle anında İzbarço halkası (daha doğrusu oltacı bağı) yapıp atma tekniğini gösteren video
3. http://www.youtube.com/watch?v=fJVU0R_YogPE, Kendisine ucu halkasız kurtarma ipi atılanın tek eliyle ipin ucuna gövde çevreleyen izbarço halkası bağlaması tekniğini gösteren video
4. http://www.youtube.com/watch?v=X2C3QM3Q_dE, Bir nesneyi esnek sarmalayan ip dirseğinde çok halkalı İzbarço bağını gösteren video
5. http://www.helsinki.fi/~galambos/knot/singlebowlineonthebight.gif, Dirsekte uçsuz, tekli izbarço bağı (kropi düğümü ve halkasının iplerinden birinin son halkadan önce aşağı sarkmasıyla oluşur)
6. https://en.wikipedia.org/wiki/Cossack_knot, Kazak bağı.
7. https://www.youtube.com/watch?v=wgJc1ymlYgg Kalmuk bağının bağlanışı
8. https://www.youtube.com/watch?v=3Bl31rAWTcI Kalmuk bağının bağlanışı
9. https://en.wikipedia.org/wiki/Double_bowline, İkiz sarmallı, düğümü daha sürtünmeli ya da tutan izbarço bağı.
10. https://en.wikipedia.org/wiki/Running_bowline Çekince çevrelediğini sıkan Sugalı izbarço bağı
11. https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B7%D1%8F%D1%89%D0%B8%D0%B9_%D0%B1%D1%83%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D1%8C Çekince çevrelediğini sıkan Sugalı izbarço bağı.
12. http://www.youtube.com/watch?v=hKzcggTu3Kk Dirsekte doblin izbarço bağlamayı gösteren video
13. http://www.youtube.com/watch?v=gqKC9UneFKQ Dirsekte ikiz halkalı, halkaları az esnek ispanyol usulü izbarço bağlamayı gösteren video
14. http://www.youtube.com/watch?v=3rL1EPhQOwE Halkaya izbarço bağını hızlı bağlama yöntemini gosteren video