Torba bağı

Torba bağı

Kategori	Kavrama düğümleri
Kategori #2	[[|]]
Etkinlik	%50
Akrabaları	Ağırlık bağı, Sıkıştırma bağı, Boğucu bağ, Tam kazık bağı,
Çözülürlüğü	Çok kolay çözülür
Kullanımı	Torba ağzını çözülmeden tutmak için
ABoK	#388, #389, #390, #1241, #1242, #1243, #1244
Bağlanışı	, ,

Torba bağı torba, çuval gibi şeylerin ağzını bağlamak için kullanılan birçok bağa verilen ortak isimdir.

Bu genellikle torbanın burulmuş boynu etrafında, birbirine çapraz iki döngü, ve kesişme noktası yakınında birer döngü altına kıstırılmış uçlardan oluşan, şu bağlardan biridir:

• 
  ABOK #1674, ucu ilmekli ise #1244
• 
  ABoK #1242 Marsipet cevizinin başlangıcı
• 
  ABoK #1243 ağ altına ağırlık asmaya yarar
• 
  ABoK #1241
• 
  Tam kazık bağı
• 
  Sıkıştırma bağı
• 
  Boğucu bağ
• 
  Şişe bağı

Bağlanışı

Sıkıştırma bağının torba ağzına bağlanışı

Sıkıştırma bağı çok güvenilir bir torba bağıdır fakat ilmeksiz hali çözülmeyebilir, kesmek gerekebilir.

Sıkıştırma
bağının
bağlanışı

1. Sol elle torbanın ağzı büzüştürülüp kavranır,
2. İpin bir ucu sol işaret parmağı altına sıkıştılır, uç orta parmak üzerinden sallanır (İstenirse ucu ikiye katlayıp dirseği sıkıştırarak ilmekli başlangıç hazırlanabilir)
3. Torbanın ağzı etrafına birbirine çapraz iki döngü yapılır; Etraflıca tarifi:
   1. İp el üzerinden alt yana, sonra elin alt yanında torbanın ağzı etrafına, önce önden içe doğru, sonra arkadan dışa doğru, sıkıca bir kere sarılır.
   2. İp el üzerinden yukarı ve sabitleştirilmiş öbür uç üzerinden elin üst yanına (torbanın ağzı tarafına) geçirilir,
   3. İp elin üst yanında (torbanın ağzı tarafında), gene önce önden içe doğru, sonra arkadan dışa doğru, sıkıca bir kez daha sarılır,
4. İp el üzerinden ve sabitleştirilmiş öbür uç üzerinden aşağı aşırılır, sonra da el üzerindeki ip kesişme noktasının altından geçirip sıkıştırılır.(İstenirse ucu ikiye katlayıp basit uç yerine, oluşan dirseği alttan geçirip sıkıştırarak, bağ ilmekli bitirilebilir)

Diğer çeşitlerin torba ağzına bağlanışı

• 
  ABOK #1674, ucu ilmekli ise #1244
• 
  ABoK #1242 Marsipet cevizinin başlangıcı
• 
  ABoK #1243 ağ altına ağırlık asmaya yarar
• 
  ABoK #1241
• 
  Tam kazık bağı

1. Eğer Sıkıştırma bağının son hamlesinde sabitleştirilmiş öbür uç üzerinden aşılmaz, ipin ucu sadece iki döngü arasındaki köprü altından geçirilirse Torba bağının altta resmi görülen Tam kazık bağı çeşidi oluşturulmuş olur.
2. Eğer Sıkıştırma bağının son hamlesinde sabitleştirilmiş öbür uç üzerinden aşılır, ama ipin ucu sadece iki döngü arasındaki köprü altından ilk uca paralel geçirilirse Torba bağının altta resmi görülen ABOK #1243^[1] çeşidi oluşturulmuş olur. Balık ağlarının alt kenar halatına ağırlık bağlamak için kullanılan bu bağı önce ucu, sonra ip bedenini çekerek sıkıştırmak gerekir.
3. Eğer Sıkıştırma bağının son hamlesinde sabitleştirilmiş öbür uç üzerinden aşılır, ama ipin ucu ilk döngü altından dışa doğru geçirilip sıkıştırılırsa Torba bağının altta resmi görülen ABOK #1241 çeşidi oluşturulmuş olur.
4. Eğer Sıkıştırma bağının son hamlesinde ip ucu el üzerindeki ip kesişme noktasının üstünden aşırılıp ilk döngü altından içe doğru geçirilip sıkıştırılırsa Torba bağının altta resmi görülen ABOK #1674 çeşidi oluşturulmuş olur. ABOK Kitabinda bu bağı ilmekli haliyle #1244, ilmeksizini #1674 diye gösteren Clifford Ashley, benzerlerinden daha iyi tutar diye yazmıştır.

Boğucu bağın torba ağzına bağlanışı

• 
  Boğucu bağ

Boğucu bağ öncekilerin aksine kesişmeyen döngülerle, ve her iki ucun da döngülerin tümü altında birbirleriyle kesişecek şekilde sıkıştırılmasıyla yapılır:

1. Sol elle torbanın ağzı büzüştürülüp kavranır,
2. İpin bir ucu sol işaret parmağı altına sıkıştılır, uçlar orta parmak üzerinden sallanır (İstenirse ucu ikiye katlayıp dirseği sıkıştırarak ilmekli başlangıç hazırlanabilir)
3. torbanın ağzı etrafına sabitleştirilmiş öbür uç üzerinden aşan ve birbirine paralel iki (ya da daha fazla sayıda) döngü yapılır;
4. İp el üzerinden aşağı ve sabitleştirilmiş öbür uç üzerinden son kez aşırılır, sonra da el üzerindeki döngülerin hepsinin altından ilk uca ters yönde geçirilip sıkıştırılır.(İstenirse uç ikiye katlanıp basit uç yerine oluşan dirseği alttan geçirip sıkıştırarak bağ ilmekli bitirilebilir)

Bazı hayvanlar ipin ucundan ısırıp çekiştirerek ilmekli düğümleri çözmeyi öğrenmiş olabilirler. Böyle bir olasılığa karşı tedbir karşı ucu (yani ilmek halkası tarafındaki ucu) ilmek halkası içinden geçirip sıkıştırmadan uzunca bırakmak olabilir.

Şişe bağının torba ağzına bağlanışı

• 
  İlmek halkası üstten çıkan Adi ilmek ile başlanır
• 
  Halkanın ip bedeni tarafına beden yanı üstte döngü atılır
• 
  Döngü Adi ilmek altına katlanır, düğümün ilmek tarafı içinden geçirilir
• 
  İlmek halkası döngünün üstünden, düğümün ilmek tarafının altından geçirilir
• 
  Torbanın bükülüp ikiye katlanmış boynu için hazır orta deliğin sıkıştırmadan önceki hali

Hırsız düğümü

Acelesi olanlar ve fazla düğüm / bağ bilmeyenler genellikle torbanın ağzını az güvenilir, ama atması kolay olan üst üste iki Adi düğüm (yani Kocakarı düğümü ile, biraz bilenler, az ihtimal biraz daha iyi olan Camadan düğümü) ile bağlarlar. Bir zamanlar gemici tayfalarının tüm kişisel eşyaları bir torbada olurmuş, o torbanın ağzı da genellikle bir Camadan düğümü ile bağlanırmıș. Kendisi yokken torbanın açılıp açılmadığını merak eden tayfalar torbayı Camadan düğümüne çok benzer görünümlü, ama daha dikkat gerektiren Hırsız düğümü ile bağlarlarmış. Torbayı izinsiz açan, ya düğümü Camadan düğümü zannettiğinden, ya da yakalanmamak için aceleyle kapatırken Camadan düğümü kullanacağı için torbanın, sahibi yokken izinsiz açıldığı belli olurmuş.

• 
  Hırsız düğümü ip bedenlerinin düğüme girişi çapraz, çıkış kendi girişiyle aynı yandan
• 
  Camadan düğümü ip bedenlerinin düğüme girişi alttan aynı yandan, çıkışlar kendi girişiyle aynı yandan
• 
  Cerrah düğümü, Camadan düğümü gibi ama ilk etapa bir yerine iki sarmallı
• 
  Kocakarı düğümü ip bedenlerinin düğüme girişi alttan aynı yandan, çıkışlar kendi girişiyle değişik yanlardan
• 
  Çapraz çift düğüm ip bedenlerinin düğüme girişi çapraz, çıkışlar kendi girişiyle değişik yanlardan

Kese kaytanı

Kese sık açılıp kapatılan, genellikle madeni para taşımakta kullanılan, bir küçük torbadır. Kaytan ise keseyi açıp kapamaya yarayan pamuk ya da ipekten örme şerit iptir. Genellikle kesenin ağız kenarında ip kanalı dikilmiştir ya da kese ağzı kenarındaki bir sıra delik ters-yüz-ters-yüz yanayana katlanınca bir ip yolu oluştururlar. Kanalda ip ucu için bir ya da karşılıklı iki çıkış noktası vardır/belirlenir. Uç ya da uçlar çekildiğinde kesenin ağzı daralıp kapanır, kesenin ağzının iki yanından kumaş ya da ip ortası tutulup çekilirse, ya da parmaklarla kese ağzı içinde genişletici itelemeler yapılırsa kesenin ağzı genişleyip açılır.

Bağlanışı :

• Basit halka : bu yöntemde keseyi kapalı tutan sadece iplerin ve kese kumaşının sürtünme direncidir. Ayrıca ip uçları ayakkabı bağı gibi, ya da kapalı kese ağzı etrafına da bir yarım kazık bağı ile düğümlenerek kese ağzı kilitlenebilir.
  • Tek delikli kese: İpin bir ucu kanala delikten sokulur, bir kez kese ağzını kanal içinden dolandırıp ayni delikten çıkartılır, uçlar delikten uzakta birbirlerine bağlanır.
  • İki delikli kese: En basit yöntem iki ayrı iple yapılanıdır. İlk ipin bir ucu kanala deliklerin birinden sokulur, bir kez kanal içinden kese ağzını tam dolandırıp (ikinci deliği dışarı çıkmadan geçip) girdiği delikten çıkartılır, uçlar delikten uzakta birbirlerine bağlanır. Başka bir ip deliklerden öbürüne sokulur, onu da bir kez kanal içinden kese ağzını tam dolandırıp girdiği delikten çıkartılır, uçları delikten uzakta birbirlerine bağlanır.
    • Uçlar birlike karşı ipin çıkmadan geçtiği delikten görünen orta noktasına da bağlanabilir; Böylece iplerin karşılıklı dışarda kalan çifte uçları bir yanından çekilince kese kapanır, öbür yanından çekilince kese açılır. Alternatif olarak uçlara kırmızı püskül, ip ortalarına yeşil püskül bağlanabilir; Böylece karşılıklı kırmızı püsküller çekilince kese kapanır, karşılıklı yeşil püsküller çekilince kese açılır.
• Düğümlü halka : Bu yöntemde keseyi kapalı tutan iplerin içinden geçtiği ve sürtünme direncini arttıran düğümü olur. Bu Çifte düğüm bağının Çifte balıkçı bağının bir yarısını oluşturan şekli gibi olabilir.

Kaynaklar

1. Ashley, Clifford W. (1993) [1944], The Ashley Book of Knots, New York: Doubleday, ISBN 0-385-04025-3