-loji

Bu sayfanın veya bölümün Türkçeye çevrilmesi gerekmektedir. Eğer sayfanın Türkçeye çevrilmesi en fazla 2 hafta içinde gerçekleşmezse, bu sayfa veya bölüm silinme sürecine girecektir.

-loji son eki, İngilizcedeki -ology veya -logy den Türkçeye girmiştir. Bir çalışma alanını veya akademik bir disiplini tanımlar. Benzer şekilde -olojist son eki de, bu alan üzerinde çalışan kişiyi tanımlar.

Etimoloji

"-loji" en genel anlamda; "herhangi bir alanındaki çalışmalar" demektir. Bu tür sözcükler genellikle Yunanca veya Latince köke sahip olup, son ek -loji, Yunancadaki -λογια (-logia) dan gelir. Eski Yunanca, légō, log- λέγω, λογ- söz söylemek demektir. Bu ek buradan evrilmiştir.^[1]

-oloji son eki, bu anlamda yanıltıcı olabilir, zira buradaki 'o', -loji ekini alan asıl sözcükten de geliyor olabilir. Örneğin, biyoloji deki 'o' Yunanca βιος (bios), yaşam'ın sonunda zaten vardır. Bu nedenle, örneğin mineraloji gibi bazı sözcükler -oloji ile bitmez.

-loji'lerin listesi

Dizin:

İçindekiler
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

A

• Aerobiyoloji, havaya karışmış organik parçaları (bakteri, mantar sporları, çok küçük böcekler, polenleri) araştıran biyoloji dalı.
• Aeroloji, atmosferi ve havayı inceleyen bilim dalı. (Ayrıca bakınız Meteoroloji)
• Aeropalinoloji, atmosferdeki polen tanelerini ve sporları inceleyen bilim dalı.
• Agnoioloji, doğadaki bilinmeyen, açıklanamayan şeyleri inceleyen bilim dalı.
• Agrobiyoloji, (Tarım biyolojisi) bitkilerin beslenme ve toprak gereksinimlerini inceleyen bilim dalı.
• Agroloji, (Toprak bilimi) toprakları ve özelliklerini inceleyen bilim dalı.
• Agrostoloji, otsu bitkileri inceleyen bilim dalı.
• Akaroloji, keneler ve buna banzer hayvanları inceleyen bilim dalı.
• Akridiloji, çekirgeleri ve ağustos böceklerini inceleyen bilim dalı.
• Aksioloji, (Değer felsefesi) doğadaki değerleri inceleyen bilim dalı.
• Aktinobiyoloji, radyasyonun yaşayan organizmalar üzerindeki etkisini inceleyen bilim dalı.
• Aktinoloji, ışığın kimyasallar üzerindeki etkisini inceleyen bilim dalı.
• Alerjiloji, alerjenleri araştıran tıp dalı.
• Algoloji, algleri inceleyen biyoloji dalı.
• Androloji, erkek vücudu ve hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
• Anestezioloji, anestezik maddeleri inceleyen tıp dalı.
• Angeloloji, melekleri inceleyen bilim dalı..
• Anjiyoloji, kan ve lenf dolaşım sisteminin anatomisini inceleyen bilim dalı.
• Antropoloji, insanları inceleyen bilim dalı.
• Apioloji, arıları inceleyen bilim dalı.
• Araknoloji, örümcekler ve benzeri canlıları inceleyen bilim dalı.
• Areoloji, Mars üzerine araştırmalar yapan bilim dalı.
• Arkeoloji, geçmiş kültürlerin kullandığı materyalleri inceleyen tarih dalı.
• Arkaeozooloji, geçmişte yaşamış insan ve hayvanların etkileşimlerini inceleyen tarih dalı. (Ayrıca bakınız zooarkaeoloji)
• Astakoloji, istakoz ve benzeri canlıları inceleyen biyoloji dalı.
• Asteroseismoloji, yıldızların ses dalgaları ile ilişkisini araştıran bilim dalı. (Ayrıca bakınız Helioseismoloji)
• Astrobiyoloji, hayatın kaynağını araştıran bilim dalı.
• Astrojeoloji, gezegenlerin, asteroidlerin jeolojisini araştıran bilim dalı.
• Astroloji, yıldızların ve gezegenlerin insanlar üzerindeki etkilerini inceleyen araştırma alanı.
• Asuroloji, Asur medeniyetini araştıran bilim dalı.
• Atmoloji, doğa olaylarını araştıran bilim dalı.
• Atomoloji, atomları araştıran bilim dalı.
• Autekoloji, türleri tek başına araştıran ekoloji dalı.

B

• Bakteriyoloji, bakterileri inceleyen bilim dalı.
• Balneoloji, kaplıca ve şifalı banyoların çeşitli hastalıklar üzerindeki etkilerini inceleyen bilim dalı.
• Bibliyoloji, dilbilim, dildeki sesleri, kelimeleri, cümlelerin yapılarını inceleyen bilim
• Biyojeomorfoloji (ya da ekojeomorfoloji), organizma ile jeomorfoloji arasındaki etkileşimleri inceleyen bilim dalı.
• Biyoklimatoloji, iklimin yaşayan organizmalar üzerindeki etkisini inceleyen bilim dalı.
• Biyoloji, hayatı inceleyen bilim dalı.
• Biyometeoroloji, atmosferik koşulların canlı organizmalar üzerindeki etkilerini araştıran bilim dalı.
• Biyoseoloji, çeşitli organizmaların kendi aralarındaki ve doğal ortamlarıyla (çevreleriyle) olan ilişkilerini inceleyen bilim dalı.
• Boksoloji, şematik planlarla, örneğin şirketlerin organizasyon grafikleri ile ilgilenen bilim dalı.
• Briyoloji, (Bryophyta bölümü) karayosunlarını inceleyen biyoloji dalı.

D

• Deltiyoloji, posta kartlarının resimlerini araştıran, daha çok biriktiren dal.
• Demonoloji, cinleri araştıran dal.
• Dendrokronoloji, yaşlı ağaçları ve yaş halkalarını inceleyen bilim dalı.
• Dendroloji, ağaçları inceleyen bilim dalı.
• Deontoloji, etik kurallarıyla, görevleri araştıran bilim dalı.
• Dermatoloji, ciltteki problemlerle ilgilenen tıp dalı.
• Dermatopatoloji, Patolojinin dermatolojideki dalı.
• Desmoloji, ligamentleri inceleyen bilim dalı.
• Diyalektoloji, lehçeleri araştıran dal.
• Dipteroloji, sinekleri inceleyen bilim dalı.
• Doksoloji, övgü, ilahi ve benzerlerini inceleyen alan. (-loji'ye uygun değildir. En alta bakınız.)
• Dosoloji, ilaçların dozlarını ayarlayan, inceleyen bilim dalı (Ayrıca bakınız Posoloji).

E

• Ecclesioloji, kilise mimarisini ve dekorasyonunu inceleyen bilim dalı.
• Edafoloji, toprağın hayat üzerindeki etkilerini inceleyen toprak bilimi dalı.
• Ejiptoloji (mısırbilim), eski Mısırlıları araştıran bilim dalı.
• Ekofizyoloji, canlıların fiziksel fonksiyonları ve çevresiyle olan akrabalıklarını inceleyen bilim dalı.
• Ekojeomorfoloji ya da biyojeomorfoloji, organizma ile jeomorfoloji arasındaki etkileşimleri inceleyen bilim dalı.
• Ekohidroloji, canlıların su döngüsüyle olan hareketlerini inceleyen bilim dalı.
• Ekoloji, yaşayan canlıların çevreleriyle ve birbirleriyle olan ilişkilerini inceleyen biyoloji dalı.
• Eksobiyoloji, uzayın dışındaki hayatı inceleyen dal.
• Elektrofizyoloji, doğal elektriğin vücutla ilgisini araştıran bilim dalı.
• Embriyoloji, embriyoları inceleyen bilim dalı.
• Emetoloji, emetik (kusturucu) faktörleri araştıran bilim dalı.
• Endokrinoloji, iç salgı bezlerini inceleyen bilim dalı.
• Enigmatoloji, bulmacaları, yap-bozları inceleyen dal.
• Enoloji (ya da önoloji), şarapları ve şarap yapımını inceleyen dal.
• Entomoloji, böcekleri inceleyen biyoloji dalı.
• Enzimoloji, enzimleri inceleyen biyoloji dalı.
• Epidemioloji, salgın hastalıkları araştıran bilim dalı.
• Epistemoloji, bilginin doğası, kapsamı ve kaynağı ile ilgilenen felsefe dalıdır.
• Escapoloji, fiziksel kısıtlamalardan ve çıkmazlardan kaçış.
• Eschatoloji, teolojinin, insanlık tarihindeki olayların sonuçlarıyla ilgilenen dalı.
• Etimoloji, kelimelerin kökenlerini inceleyen bilim dalı.
• Etnoloji, ırk bilimi.
• Etnomüzikoloji, toplumda müziği inceleyen bilim dalı.
• Etoloji, hayvan davranışlarını inceleyen bilim dalı.
• Etyoloji, hastalıkların tıbbi nedenlerini inceleyen bilim dalı.
• Euloji, cümleleri inceyen dal.
• Evrim biyolojisi, evrimi inceleyen biyoloji dalı.
• Evrim psikolojisi, (genellikle insanda) evrimin psikolojik etkilerini araştıran bilim dalı.

F

• Farmakoloji, ilaç bilimi.
• Felinoloji, kedileri inceleyen bilim dalı.
• Fenoloji, çiçeklenme, göç, emzirme gibi periyodik biyolojik olguları inceleyen bilim dalı.
• Fenomenoloji, gerçekliğinden bağımsız olarak bilimi inceleyen bilim dalı.
• Fetoloji, fetüsü (özellikle uterus içindeyken) inceleyen bilim dalı.
• Filoloji, yazı ve metinleri inceleyen bilim
• Fitoloji, bitkileri inceler; eş anlamlısı botanik
• Fitopatoloji, bitki hastalıklarını inceler.
• Fizyoloji, hücre, doku ve organların işleyişini inceler.
• Fleboloji, dolaşım sistemini inceleyen ilaç bilimi dalı.
• Fonoloji, ses bilimi.
• Formikoloji, karıncaları inceleyen bilim dalı.
• Frenoloji, balataların ve fren pedallarının yapısını inceleyen otomotiv bilimi.

G

• Garboloji, atık ve çöpleri inceleyen bilim dalı.
• Gastroloji ya da gastroentroloji, mide ve bağırsak hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
• Gemoloji, süs malzemeleri ve kıymetli taşları inceleyen bilim dalı.
• Genekoloji, çevre ile ilişkili genetik farklılıkları inceleyen bilim dalı.
• Geneloji, aile içindeki ilişkileri, özellikle soy kütüğü çıkarmaya yönelik araştırmaları konu alan blim dalı.
• Gerontoloji, eski çağları araştıran bilim dalı.
• Glasiyoloji, buzulları inceleyen bilim dalı.
• Grafoloji, yazan kişinin karakterini analiz etmek amacıyla, el yazılarını inceleyen bilim dalı.
• Gramatoloji, yazı sistemlerini inceleyen bilim dalı.

H

• Helioloji, Güneş'i araştıran bilim dalı.
• Helioseismoloji, Güneş'teki titreşimleri ve patlamaları inceleyen bilim dalı.
• Helmintholoji, parazitik solucanları inceleyen bilimdalı. (Ayrıca bakınız Vermeoloji)
• Hematoloji, kan dokuyu inceleyen tıp dalı.
• Henoloji, teolojinin "birliği" (ilahın bir olması durumunu) inceleyen dalı.
• Hepatoloji, karaciğeri inceleyen tıp dalı.
• Herboloji, şifalı bitkilerin kullanımlarını araştıran bilim balı.
• Herpetoloji, sürüngenler ve amfibileri inceleyen bilim dalı.
• Heteroptoloji, gerçek böcekleri inceleyen bilim dalı. ???
• Histoloji, canlılardaki dokuları inceleyen bilim dalı.
• Histopatoloji, hasta dokuların mikroskobik yapısını inceleyen bilim dalı.
• Historiyoloji, (Tarih) tarihi yazıları ve olayları inceleyen bilim dalı. ???
• Hidrojeoloji, yeraltı sularını inceleyen bilim dalı.
• Hidroloji, suyu inceleyen bilim dalı.
• Hipnoloji, uykuyu incelyen bilim dalı. (Ayrıca bakınız somnoloji)
• Horoloji, zaman ve saat bilimi.
• Hungaroloji, Macar kültürünü inceleyen dal.

İ

• İhtiyoloji, balıkları inceleyen biyoloji dalı.
• İhnoloji, fosil izlerini inceleyen bilim dalı.
• İmmünoloji, bağışıklık sistemini inceleyen tıp dalı.
• İslamoloji, İslam dinini araştıran dal.

J

• Japonoloji, Japonlar üzerine araştırma yapan dal.
• Jeobiyoloji, biyosfer ve biyosferin litosfer ve atmosferle olan ilişkisini inceleyen bilim dalı.
• Jeokronoloji, dünyanın yaşı ile ilgili çalışmalar yapan bilim dalı.
• Jeoloji, yer bilimi.
• Jeomorfoloji, geleneksel anlamda dünyanın ancak giderek artan sıklıkta olmak üzere yakın gezegenlerin yüzey formlarını inceleyen bilim dalı.
• Jinekoloji, kadın hastalıklarını veya genel anlamda kadını inceleyen bilim dalı.
• Judeoloji, Museviler üzerine araştırma yapan dal.

K

• Kaliyoloji, kuşların yuvalarıyla ilgili çalışma alanı.
• Kampanoloji, çan ve zil çalma sanatı ile ilgili çalışmalar.
• Karakteroloji, karakter inceleyen çalışmalar.
• Kardiyoloji, kalbi konu alan bilim dalı.
• Karpoloji, tohum ve meyvelerin yapısı ile ilgili çalışmalar.
• Karyoloji, hücre ile ilgili çalışmalar.
• Kimatoloji, dalga ve dalga hareketleri araştırmaları.
• Killoloji, insanların diğer insanları öldürmesini inceleyen çalışmalar. (Grossman teorisi)
• Kinesiyoloji, insan anatomisi ile hareketleri inceleyen bilim dalı (tıbbın bir kolu).
• Klimatoloji, iklim bilimi.
• Kodikoloji, kitap ve elyazması eserlerin hazırlanması ile ilgili çalışmalar (mürekkep, kâğıt, parşömen, vs.).
• Koleopteroloji, kınkanatlılarla ilgili çalışmalar.
• Konkoloji, hayvan kabukları ve yumuşakçalarla ilgili çalışmalar.
• Konyoloji, atmosferdeki tozu ve bu tozun bitki ve hayvanlar üzerindeki etkisini araştırır.
• Koroloji, biyolojik veya diğer kavramların bulundukları yerlerle olan ilişkilerini inceler.
• Kozmetoloji, kozmetik ve kullanımları ile ilgili alan.
• Kozmoloji, evrenin kendisini veya bizlerin onun içindeki yerini araştıran bilim dalı.
• Kranyoloji, kafatasının karakteristikleri ile ilgili çalışma alanı.
• Krayoloji, çok düşük sıcaklıklarla ve ilgili alanlar üzerine yapılan çalışmalar.
• Kremlinoloji, Sovyetler Birliği üzerine çalışmalar.
• Kriminoloji, suç bilimi.
• Kriptoloji, gizli iletilerin şifrelenmesi ve bu şifrelerin çözümlenmesi ile ilgili çalışmalar.
• Kriptozooloji, efsanevi özellik taşıyan ya da taşımayan hayvanlar üzerine yapılan araştırmalar.
• Kronoloji, çeşitli şeylerin zamanla olan ilişkisini veya zamanın kendisini araştıran bilim dalı.
• Ksiloloji, odun bilimi.

L

• Leksicoloji, kelimelerin anlamlarını ve kullanımlarını inceleyen bilim dalı.
• Lenfoloji, lenf sistemini inceleyen bilim dalı.
• Lepidopteroloji, kelebekleri inceleyen bilim dalı.
• Limnoloji, göl bilimi.
• Litoloji, kayaç bilimi.
• Ludoloji, video oyunlarını inceleyen bilim dalı.

M

• Malakoloji, yumuşakçaları inceler.
• Mammaloji, memeli hayvanları inceler.
• Mereoloji, matematikteki bağlantıları inceleyen mantık dalı.
• Meteoroloji, havayı inceleyen bilim dalı.
• Methodoloji, metotları inceleyen bilim dalı.
• Metroloji, ölçüm bilimi.
• Mikoloji, mantarları inceler.
• Mikrobiyoloji, mikroorganizmaları inceler.
• Mikroloji, mikroskobik objeleri incelemeye hazırlayan ve inceleyen bilim dalı.
• Mineraloji, mineral bilimi.
• Mirmekoloji, karıncaları inceleyen bilim dalı.
• Mitoloji, efsane bilimi.
• Miyoloji, kas bilimi.
• Morfoloji, biçem bilimi.
• Müzikoloji, müzik bilimi.

N

• Nanoteknoloji, moleküler büyüklükte araçlar üreten bilim dalı.
• Neonatoloji, yeni doğan hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
• Nepholoji, bulutları inceleyen bilim dalı.
• Nefroloji, böbrek hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
• Nosoloji, hastalık bilimi.
• Nöroloji, sinir sistemini inceleyen bilim dalı.
• Nörofizyoloji, sinir sisteminin yapısını inceleyen bilim dalı.
• Nöropataloji, sinir sistemi hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
• Numeroloji, numaraları inceleyen bilim dalı.

O

• Odonatoloji, yusufçukları ve kızböceklerini inceleyen bilim dalı.
• Odontoloji, diş bilimi.
• Odyoloji, işitme ile ilgilenen tıp dalı.
• Oenoloji, şarap bilimi.
• Oftalmoloji, göz bilimi.
• Oksoloji, insanın büyümesini inceleyen tıp dalı.
• Oneiroloji, rüyaları inceleyen bilim dalı.
• Onkoloji, kanseri inceleyen bilim dalı.
• Ontoloji, varlık bilimi.
• Ooloji, yumurtaları inceleyen bilim dalı.
• Organoloji, müzikal enstrümanları (sadece organ adı verilen klavyeleri değil) inceleyen bilim dalı; alternatif olarak anatomik organları inceleyen bilim dalı.
• Ornitoloji, kuşları inceleyen bilim dalı.
• Oroloji, dağlar ve dağların haritalanması alanında çalışan bilim dalı.
• Orthopteroloji, çekirge ve cırcırböceklerini inceleyen bilim dalı.
• Osteoloji, kemik bilimi.
• Oşinografi, okyanus bilimi.
• Otolaringoloji, kulak ve boğaz ile ilgilenen tıp dalı.
• Otoloji, kulak bilimi.
• Otorinolaringoloji, kulak - burun - boğaz (KBB) ile ilgilenen tıp dalı.

P

• Paleontoloji, fosil bilimi.
  • Paleoantropoloji,Eski insan fosilleri bilimi
  • Paleoekoloji,Eski hayvan fosilleri bilimi
• Palinoloji, polenleri inceler.
• Parapsychology, konvansiyonel bilimsel açıklamalara çözülemeyen paranormal veya psişik fenomenlerin incelenmesi
• Parazitoloji, parazitleri inceler.
• Patoloji, hastalıkları inceler.
• Pedoloji (toprak), toprak bilimi.
• Pedoloji (çocuk), çocuk hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
• Penoloji, Suçlular bilimi
• Personoloji, a variant of physiognomy-->
• Petroloji, kayaları inceleyen bilim dalı.
• Piroloji, yangın bilimi.
• Planetoloji, gezegenleri inceleyen bilim dalı.
• Planktoloji, planktonları inceleyen bilim dalı.
• Pnömoloji,
• Pomoloji, meyve yetiştirmeyi inceleyen bilim dalı.
• Posoloji, dosoloji
• Primatoloji, ilkel insanları inceleyen bilim dalı.
• Psikobiyoloji, organizmaların yapıya dayalı psikolojileri inceleyen bilim dalı.
• Psikofizyoloji, psikolojik olayların fizyolojik yönlerini inceleyen bilim dalı.
• Psikoloji, insanlardaki düşünce sistemini inceleyen bilim dalı.
• Pulmonoloji, akciğer hastalıklarını inceleyen bilim dalı.

R

• Radyoloji, genellikle iyonizasyon radyasyon ile uğraşan ışın bilimi
• Refleksoloji, refleks ve refleks cevabını araştıran bilim.
• Reoloji, akış bilimi.
• Rinoloji, burun ve hastalıklarını inceleyen bilim.
• Romatoloji, romatizmal hastalıkları inceleyen bilim.

S

• Sedimentoloji,
• Seksoloji, cinsiyet bilimi.
• Selenoloji, ay ile ilgilenen bilim dalı.
• Semioloji, işaretleri inceleyen bilim dalı.
• Seroloji, kan serumunu inceleyen bilim dalı.
• Serpentoloji, yılan bilimi.
• Sinoloji, Çin'i inceleyen bilim dalı.
• Sismoloji, deprem bilimi.
• Sitioloji, diyetleri inceleyen bilim dalı.
• Somnoloji, uyku bilimi.
• Sosyobiyoloji, evrimin hayvan davranışları üzerindeki etkisini inceleyen bilim dalı.
• Sosyoloji, toplum bilimi.
• Sovyetoloji, komünist Sovyetler Birliği'ni inceleyen bilim dalı.
• Speleoloji, mağara bilimi
• Splanchnoloji,
• Stomatoloji, study of the mouth and its diseases
• Symboloji, the study and interpretation of symbols, or a set of symbols. Also used for types of barcodes
• Symptomatoloji, the study of symptoms
• Synecoloji, the study of the ecological interrelationships among communities of organisms

T

• Tanatoloji (thanatoloji), ölümü inceleyen bilim dalıdır.
• Teknoloji, İnsanoğlunun gereklerine uygun yardımcı alet ve araçların yapılması ya da üretilmesi için gerekli bilgi ve yetenektir.
• Teleoloji, yaşamı ve evreni ereklerle temellendiren ve açıklayan düşünce biçimidir.
• Teoloji, tanrı bilimi
• Teratoloji, doğuştan gelen bozukluklar ya da kusurları inceler
• Therioloji, the study of mammals (also, but less used: mammalogy)
• Thermoloji, the study of heat.
• Thremmatoloji, the study of breeding domestic plants and animals
• Tidoloji, the study of tides.
• Tipoloji, the study of classification
• Tokoloji, the study of childbirth
• Tonoloji, the study of intonation in speech
• Topoloji, the mathematical study of closeness and connectedness
• Toxicoloji, the study of poisons
• Traumatoloji, the study of wounds and injuries caused by accidents or assaults and their surgical treatment and repair; a branch of medicine
• Traumatopsikoloji, the study of psychological traumas
• Triboloji, the study of friction and lubrication
• Tricholoji, the study of hair and scalp
• Trichopteroloji, the study of caddis flies

U

• Ufoloji, Tanımlanamayan Uçan Nesne (UFO) olgusunu inceleyen bilim dalı.

Ü

• Üroloji, ürogenital sistemi inceleyen ve hastalıklarının tedavisi için çalışan bilim dalı.

V

• Vaccinoloji, the study of vaccines
• Veksilloloji, bayrak bilimi.
• Venereoloji, Cinsel hastalıkları inceler.
• Vermeoloji, Solucanları inceler. Bakınız: Helmintoloji
• Victimoloji, cinayet kurbanlarını inceler, bazen katili bulmaya da yardımcı olur.
• Viroloji, virüsleri inceler.
• Volkanoloji (yanardağbilimi), yanardağları inceler.

X

• Xenobiology, the study of non-terrestrial life

Z

• Zooarkaeoloji, (Ayrıca bakınız Arkaeozooloji)
• Zooloji, hayvanları inceleyen bilim dalı.
• Zymoloji, fermantasyon bilimi.

Kaynakça

1. Etimolojik Sözlüğü - Sevan Nişanyan. +loji maddesi