Afrika at vebası
Afrika at vebası çok bulaşıcı ve ölümcül bir hastalıktır. Çoğunlukla at, eşek ve katırlarda etkilidir, zebralar, filler ve köpekler hastalık belirtisi göstermeden hasta olurlar. Hastalık Vektörel bir hastalıktır
Tarihçe
Hastalık Afrika'nın güney yarımında görülür fakat geçmişte Fas, Ortadoğu, İspanya (1966 , 1987-1990 ) ve Portekiz'de (1989 ) salgınlar olmuştur.[1]
Epidemiyoloji
Hastalık etkeni Orbivirus gurubunun bir üyesi olan Afrika at vebası virüsüdür. Mavi dil hastalığı virüsüyle yakından ilişkilidir. 9 serotipi vardır ve bunların her biri hastalık yapabilir. Etken culicoides cinsi sineklerin kan emmeleri vasıtasıyla yayılır. Köpeklerin yedikleri enfekte at etlerinden hastalandığı bildirilmiştir.[2] Culicoides cinsi sineklerin uzun mesafeleri kat etmelerine ve geniş bir coğrafyaya yayılmalarına yardımcı olan rüzgar, sıcak ve nemli hava gibi iklimsel faktörler önemlidir. Küresel iklim değişiklikleri hastalığı Türkiye için de bir risk haline getirmiştir.
Semptomlar
Hastalık değişik formlarda başgösterebilir.
Akur form
Kuluçka süresi 3-5 gün arasındadır, yüksek ateş, konjunktivalarda kızarıklık, bol miktarda burun akıntısı, öksürük ve ciddi nefes darlığı görülür. Bir hafta içerisinde hastaların %90'ı ölür.
Kardiyak form
Kuluçka süresi 7 ila 14 gün arasında değişir, Kalp yetmezliğinin bir sonucu olarak gz kapakları, yuz, boyun, omuz ve deri altında ödemler meydana gelir. Hastaların %60'ı ölür.
Karışık form
Kuluçka süresi 5-7 gündür. Akur form ve kardiyak formdaki belirtileri birlikte gösterir. Kalp formu belirtilerinin ardından solunum sistemi belirtileri gösterir ve genellikler bir hafta içerisinde ölüm gerçekleşir.
At vebası ateşi
Sabah düşen, öğleden sonra ise yükselen dalgalı bir vücut sıcaklığı ile karakterizedir. Bu form ölüme yol açmaz.
Tedavi
Hastalığın spesifik bir tedavisi yoktur, çogu viral hastalıkta olduğu gibi hasta hayvanlara destekleyici tedavi ve ikincil enfeksiyonlara karşı koruyucu tedavi yapılır.
Mücadele
Afrika'da kullanılan canlı aşı mevcuttur ancak asıl mücadele hastalığı bulaştıran vektörlerle yapılır. Hasta hayvanlar sağlıklılardan ayrılır.[3]
Dış bağlantılar
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111221-4.htm
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8001348 http://www.seyahatsagligi.gov.tr/page/oneriler/bocekler_hastaik_etmeni.aspx
Kaynakça
- ↑ http://www.aht.org.uk/cms-display/science_ahs.html
- ↑ Van Sittert et al. 2013. Occurrence of African horse sickness in a domestic dog without apparent ingestion of horse meat. Journal of the South African Veterinary Association; Vol 84, No 1 (2013), 5 pages. doi: 10.4102/jsava.v84i1.948
- ↑ http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111221-4.htm
|