Alalah

Koordinatlar: 36°14′16″K 36°23′05″D / 36.237677°N 36.384838°E

Alalaḫ ve civarında yer alan diğer antik kentlerin konumunu gösteren harita.

Alalah, Tel Açana (Hititçe: Alalaḫ) olarak da bilinir, Antakya'nın kuzeydoğusunda, Reyhanlı ilçesi sınırları içinde Amik Ovasında Türkiye - Suriye sınırında yer alan büyük höyük. Yörenin tarihsel katmanlaşmasını vermesi ve Girit - Miken - Hitit kültürleriyle ilişkileri aydınlatması açısından önemlidir.

Arkeolojik kazı çalışmaları

Tel Açana başkenti Halpa (Halep) olan Yamhad Krallığı'na bağlı yerel bir beyliğin merkeziydi. 1937-39 ve 1946-49 dönemlerinde British Museum adına Sir Leonard Woolley başkanlığında bir ekip tarafından kazıldı. Kazılarda MÖ 3400-1194 arasına tarihlenen 17 kültür katı saptandı. Mezopotamya ve doğusu ile Ege ve batısı arasındaki kültür etkileşimini göstermesi ve Amik Ovası'nın kronolojisini vermesi bakımından önem taşır.

Alalaḫ Antik Kent'inde yapılan arkeolojik kazılarda bulunan heykel, büst, fresk, ve mühür örnekleri

• 
  Alalaḫ antik kentinde bulunan eserler, British Müzesi, Londra
• 
  Alalaḫ'ta bulunan kral İdrimi büstü
• 
  Kral İdrimi heykeli
• 
  Alalaḫ kralı İdrimi
• 
  VI. katmanda ele geçirilen cam tanrıça heykelleri
• 
  Minos tarzında fresk çeşitleri
• 
  Alalaḫ'ta bulunan Luvi hiyeroglif yazısı ile yazılmış kral Paluwa'ya ait Hitit mühürü

Alalaḫ tapınağı ve sarayları

Höyüğün dördüncü katında bulunan ve MÖ 15. yüzyıla tarihlenen çok katlı saray yapısı ilgi çekicidir. Sarayın odalarında bulunan Hurri dilinde yazılmış tabletler, Mitanni Krallığı dönemine tarihlenir. Bu tabletlere göre Alalaḫ, Mitanni Krallığı'na bağlı bir Hurri kenti, ayrıca bir olasılıkla başkenti Halep olan Sami Yamhad Krallığı'na Mukiş ülkesinin de merkezidir.

Alalaḫ Antik Kent'inde bulunan tapınak ve saray planları

• 
  Alalaḫ tapınağının planı
  (I. katman)
• 
  Alalaḫ sarayının planı
  (VII. katman)
• 
  Alalaḫ sarayının planı
  (XII. katman)

Boğazköy'de bulunan Hititçe ve Akad dilinde yazılmış çiftdilli bir yazıttan, I. Hattuşil'in Alalaḫ ve Aleppo'yu (Halep) ele geçirdiği öğrenilmiştir. Böylece Yamhad hanedanı son bulmuş olmalıdır. İmparatorluk döneminde Hititlerin Suriye'ye yayılmasıyla Alalaḫ MÖ 14. ve 13. yüzyıllarda Hitit siyasal ve kültürel etkisi altına girmiştir. Arkeolojik malzeme tipik Hitit özellikleri taşır. Bazalt kapı aslanları ve IV. Tuthaliya adının hiyeroglifle yazıldığı kabartmalı bazalt kaplama taşları (ortostat) dikkat çeker.

Alalaḫ Antik Kent'inde bulunan çivi yazısı örnekleri

• 
  Hurri - Mittani kralı Šauštatar ile Alalaḫ kralı İdrimi oğlu Niqmepa Irip-Hazi (c. 1474-1450) arasında bir uyuşmazlık çözümü konusunda kullanılmış mühür.
• 
  Kral Niqmepa ile ilgili tablet
• 
  Alalaḫ'ta bulunan çivi yazısı tablet

Alalaḫ sanatı

İkinci ve dördüncü katlarda stilize çiçek desenli Hurri çanak çömlekleri yaygın olarak bulunur. Ayrıca dördüncü katta duvarları fresklerle bezeli bir ev kalıntısı vardır. Beşinci katta Minyas çanak çömlekleri, altıncı ve yedinci katlarda da gövdelerindeki boyalı şeritler arasında hayvan, özellikle de ördek betimlemeleri olan Habur çanak çömlekler bulunmuştur. Ayrıca yedinci katta Girit mimari tarzını andıran, ama bit-hilani denen Suriye kökenli bir saray yapısı vardır. Yarim-Lim Sarayı adıyla anılan bu yapının duvarları ortostatlarla kaplıdır. On birinci katta kuyulara gömülmüş kült eşyaları arasında Girit ve Kıbrıs etkisi taşıyan vazolar elde edilmiştir.

Alalaḫ Antik Kent'inde bulunan Londra - British Müzesi'inde sergilenen Girit / Miken tarzı çanak-çömlek sanat eserlerine ait örnekler

• 
  VII. Katmanda ele geçirilen seramik çömlek ve kaplar
• 
  Kosmetik kap eşya
• 
  Alalaḫ'ta bulunan kase
• 
  Alalaḫ'ta bulunan testi
• 
  Miken ithalatı ibrik
• 
  Üç ayaklı sehpa

Alalaḫ'ta ayrıca gömme geleneklerini aydınlatıcı buluntular da ortaya çıkarıldı. Sit alanı içinde, evlerin yakınında ya da altında mezarlar bulundu. Ölüler çoğunlukla doğrudan toprağa gömülüydü. Yalnızca beşinci katmanda bir tabut bulundu.

Alalaḫ yaklaşık MÖ 1200'de denizden gelen halklarca yok edilmiştir.

Dış bağlantılar

• Tanıtım sitesi

Bibliyografya

• 1. Woolley: Forgotten Kingdom. S. 17–20.
• 2. Woolley: Forgotten Kingdom. S. 61.
• 3. M.E. Astour: Hittite History and Absolute Chronology of the Bronze Age. 1989, S. 10.
• 4. J. Nougayrol: Textes accadiens des archives sud (archives internationales). Paris 1956, (Mission de Ras Shamra. Bd. 9) S. 48–52.
• 5. Zur Geschichte der Stadt siehe zuletzt: Stein: Alalakh. In: Eric M. Meyers (edit.): The Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Near East. New York/Oxford 1997, S. 55–59.
• 6. Zusammenfassend: Greenstein: Alalakh Texts. In: Eric M. Meyers (Hrsg.) The Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Near East. New York/Oxford 1997, S. 59–61; zur Gesellschaft: M. Drower: Syria, c. 1550-1400 B.C.. In: Cambridge Ancient History, Vol. 2, 1. Cambridge 1973, S. 493-506.
• 7. Woolley: Alalakh, An Account of the Excavations. S. 33–90.
• 8. Woolley: Alalakh, An Account of the Excavations. S. 132–72.
• 9. Plan des Ruinenhügels.
• 10. Woolley: Forgotten Kingdom. S. 40–41.
• 11. Woolley: Forgotten Kingdom. S. 41–45.
• 12. Woolley: Forgotten Kingdom. S. 46.
• 13. Woolley: Forgotten Kingdom. S. 46–51.
• 14. Woolley: Forgotten Kingdom. S. 52–59.
• 15. Woolley: Forgotten Kingdom. S. 61–63.
• 16. W. D. Niemeier: Minoan Artisans Travelling Overseas: The Alalakh Frescoes and the Painted Plaster Floor at Tel Kabri (Western Galilee). In: R. Laffineur and L. Basch (eds.): Thalassa, L'Égée préhistorique et la mer. Liège/Austin 1991, (Aegaeum. Bd. 7) S. 190; online.
• 17. W.-D. and B. Niemeier: Minoan Frescoes in the Eastern Mediterranean. In: E. H. Cline and D. Harris-Cline (eds.): The Aegean and the Orient in the Second Millennium. Liège/Austin 1998, (Aegaeum. Bd. 18) S. 78.
• 18. Bild.
• 19. Woolley: Forgotten Kingdom. S. 86–95.
• 20. P.R.S. Moorey: Ancient Mesopotamian Materials and Industries. Winona Lake 1999, S. 193.
• 21. Woolley: Forgotten Kingdom. S. 95–104.
• 22. Woolley: Forgotten Kingdom. S. 103–137.
• 23. Woolley: Forgotten Kingdom. S. 138–61.
• 24. Bild.
• 25. Woolley: Forgotten Kingdom. S. 162–71.
• 26. Siehe dazu ausführlich Zeeb: Palastwirtschaft in Altsyrien. S. 67-124
• 27. Donald J. Wiseman, Abban and Alalah, Journal of Cuneiform Studies, vol. 12, pp. 124–129, 1958
• 28. IDRIMI INSCRIPTION. Архивировано из первоисточника 24 октября 2009.
• 29. W. F. Albright, Further Observations on the Chronology of Alalah, Bulletin of the American Schools of Oriental Research, vol. 146, pp. 26–34, 1957
• 30. Leonard Woolley, Alalakh, An Account of the Excavations at Tell Atchana 1937—1949 (Reports of the Research Committee of the Society of Antiquaries of London), Oxford, 1955
• 31. K. Aslihan Yener, Alalakh: A Late Bronze Age Capital In The Amuq Valley, Southern Turkey, Oriental Institute, 2001
• 32. K. Aslihan Yener, Tell Atchana (Ancient Alalakh) Survey 2001, in Oriental Institute 2001—2002 Annual Report, pp. 13–19, 2002
• 33. K. Aslihan Yener, Amuq Valley Regional Projects: Tell Atchana (Alalakh) 2002, Oriental Institute, 2003
• 34. Yener et.al., Reliving the Legend: The Expedition to Alalakh 2003, Oriental Institute, 2004
• 35. Celia J. Bergoffen: The Cypriot bronze age pottery from Sir Leonard Woolley’s excavations at Alalakh (Tell Atchana). Wien 2005.
• 36. Dominique Collon: The Alalakh cylinder seals: a new catalogue of the actual seals excavated by Sir Leonard Woolley at Tell Atchana, and from neighbouring sites on the Syrian-Turkish border. Oxford 1982.
• 37. Edward L. Greenstein: Alalakh Texts. In: Eric M. Meyers (edit.) The Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Near East. New York/Oxford 1997, S. 59–61.
• 38. Marlies Heinz: Tell Atchana/Alalakh: die Schichten VII-XVII. Butzon & Bercker, Kevelaer 1992, ISBN 3-7666-9711-0 (Alter Orient und Altes Testament. Bd. 41).
• 39. Horst Klengel: Syria 3000 to 300 B.C.. Akademie Verlag, Berlin 1992, ISBN 3-05-001820-8.
• 40. Mirko Novák: Mittani Empire and the Question of Absolute Chronology: Some Archaeological Considerations. In: Manfred Bietak, Ernst Czerny (edit.) The Synchronisation of the Civilisations in the Eastern Mediterranean in the Second Millennium B.C. III. Wien 2007, S. 389–401. ISBN 978-3-7001-3527-2.
• 41. Sidney Smith: The statue of Idir-mi. British Institute of Archaeology at Ankara, London 1949 (Occasional publications of the British Institute of Archaeology at Ankara. Bd. 1).
• 42. Diana L. Stein: Alalakh. In: Eric M. Meyers (edit.) The Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Near East. New York/Oxford 1997, S. 55–59.
• 43. Donald John Wiseman: The Alalakh tablets. British Institute of Archaeology at Ankara, London 1953 (Occasional publications of the British Institute of Archaeology at Ankara. Bd. 2).
• 44. Leonard Woolley: A forgotten kingdom: being a record of the results obtained from the excavations of two mounds, Atchana and Al Mina, in the Turkish Hatay. M. Parrish, London 1959. (populäre Darstellung)
• 45. Leonard Woolley: Alalakh, An Account of the Excavations at Tell Atchana in the Hatay, 1937–1949. Society of Antiquaries of London, Oxford 1955 (Reports of the Research Committee of the Society of Antiquaries of London. Bd. 18). (die Grabungspublikation)
• 46. Frank Zeeb: Die Palastwirtschaft in Altsyrien nach den spätaltbabylonischen Getreidelieferlisten aus Alalah (Schicht VII). Ugarit-Verlag, Münster 2001, ISBN 3-934628-06-0 (Alter Orient und Altes Testament. Bd. 282).