Aleksandr Radişçev
Aleksandr Radişçev | |
---|---|
Doğum |
31 Ağustos 1749 Moskova, Rusya İmparatorluğu |
Ölüm |
24 Eylül 1802 (53 yaşında) Sankt Peterburg, Rusya İmparatorluğu |
Meslek | Yazar |
Aleksandr Nikolayeviç Radişçev (Rusça: Александр Николаевич Радищев, d. 31 Ağustos 1749, Moskova - ö. 24 Eylül 1802, Sankt Peterburg, Rusya İmparatorluğu), Rus edebiyatı ve düşüncesinde devrimci geleneği başlatan yazar.
Soylu bir ailedendi. Moskova (1757-62), Petersburg (1763-66) ve Leipzig'de (1766-71) öğrenim gördü, daha sonra gümrük memurluğu yaptı. Devlet memurluğu sırasında değişik toplumsal çevereleri tanıma olanağı buldu. Kendi evinde kurduğu matbaada bastığı Puteşestvie iz Peterburga v Moskvu (1790; Petersburg'dan Moskova'ya Seyahat) adlı en önemli yapıtında düşünsel bir seyahat çerçevesinde toplumsal adaletsizlik, sefillik ve vahşet örneklerini yansıtmaya çalıştı. Serflik, otokrasi ve sansürü yargılayan bu yapıt durumdan habersiz olduğuna inandığı II. Yekaterina'yı (Büyük Yekaterina) aydınlatmak için yazmış olmasına karşın, hemen tutuklanarak ölüm cezasına çarptırıldı, kitap da toplatılarak yakıldı. Daha sonra cezası Sibirya'da 10 yıl sürgüne çevrildi. 1801'de I. Aleksandr tarafından bağışlandı. Aleksandr tarafından yasama meclisi üyeliğine atanarak reform tasarıları hazırlamakla görevlendirildi. Ama ruhsal bir çöküntü içinde olan Radişçev, bir yıl sonra intihar etti.
Yapıtlarının büyük bir edebi nitelik taşımamasına karşın, düşüncesiyle sonraki kuşakları, özellikle de Dekabristleri etkiledi.
Kitaplar
- Ayla Kaşoğlu, 18. Yüzyıl Rus Aydınlanmacısı Radişçev, ISBN 9789757145844