Aşkelon
| Aşkelon İbranice: אַשְׁקְלוֹן Arapça: عسقلان |
|||
 |
|||
|
|||
  Aşkelon |
|||
| Koordinatlar: 31°40′K 34°34′D / 31.667°K 34.567°D | |||
| Ülke |  İsrail |
||
|---|---|---|---|
| Bölge | Güney Bölgesi | ||
| Yüzölçümü | |||
| - Toplam | 47,788 km2 (18,5 mi2) | ||
| Nüfus (2011[1]) | |||
| - Toplam | 117.400 | ||
| İnternet sitesi: http://www.ashkelon.muni.il/Pages/default.aspx | |||
Aşkelon, (İbranice: אַשְׁקְלוֹן, Arapça: عسقلان, Ashkelon, Ascalon ya da Askalon olarak da yazılır), İsrail'in Akdeniz kıyısında kent. Tel Aviv'in 50 km güneyinde, Gazze Şeridi'nin 13 km kuzeyinde yer alan modern kent, eski Aşkelon'un 2 km kuzeydoğusundadır.
Tarih
Kalıntılardan, kentteki ilk yerleşim tarihinin, MÖ 2000'lere değin geri gittiği anlaşılmıştır. MÖ 19. yüzyıla ait Mısır belgelerinde kentin adına rastlanmaktadır. Ayrıca Tel el-Amarna'daki 14. yüzyıl firavun arşivlerinde bulunan Amarna Yazıtları'nda da kentten söz edilmektedir. Bundan yaklaşık 150 yıl sonra, Mısır firavunu II. Merneptah bir ayaklanmayı bahane ederek kenti ele geçirdi. MÖ 12. yüzyıl ortalarında Mısır egemenliği zayıflayınca Aşkelon bir Filistin kenti oldu. Kitabı Mukaddes'te adı geçen Hakimler Dönemi boyunca ve İsrailoğulları egemenliğinin ilk döneminde, Filistin pentapolis (beş kent) birliğinin bir üyesi olarak kaldı. MÖ 735 dolayında, III. Tiglat-Pileser döneminde Asur egemenliğine girdi. MÖ 701'de isyan eden kentte Sinahheriba (Sanherib) yeniden Asur egemenliğini kurdu. Aşkelon, Babil kralı II. Nabukadnezar (hükümdarlığı MÖ 605-562) tarafından ele geçirilip halkının büyük bölümü Babil'e sürülene değin Asurlara bağımlı kaldı.
Büyük İskender MÖ 332'de kenti aldı. MÖ 323'te İskender ölünce ardılları Ptolemaios ve Selevkos kralları kentin yönetimini ele geçirmek için savaştılar. Helenistik Dönemde Askalon adını alan kent, Haçlı Seferleri boyunca da hep bu adla anıldı. Roma'ya bağlı olan Yahuda kralı Büyük Herodes'in (hükümdarlığı MÖ 37-4) burada doğduğu söylentisi doğrulanmamıştır. Bununla birlikte, kentte yapılan kazılarda Herodes'in yaptırdığı düzenli kamu yapıları ortaya çıkmıştır. 636'da Arapların aldığı kent, 50 yıllık bir savaştan sonra da 1153'te Haçlıların eline geçti; önemli bir Haçlı limanı ve kalesi oldu. 1191'de Salaheddin Eyyubi, surlarını yıkarak kenti ele geçirdi. Bundan bir yüzyıl sonra yıkıntı haline gelmiş olan kentte, 20. yüzyılın ortasına değin yerleşim görülmedi. Filistin Araştırma Vakfı 1920-22'de yaptığı kazılarla kalıntıları ortaya çıkardı. Günümüzde Tel-Aşkelon Tepesi olarak bilinen yer, Aşkelon Ulusal Parkı içinde korunmaya alınmıştır.
Modern kent
Modern Aşkelon kenti ise, başlangıçta el-Mecdal adında bir Arap yerleşim yeriydi. 1948 Arap-İsrail Savaşı sırasında Gazze'yle birlikte Mısır Ordusu'nun eline geçen yerleşim, birkaç ay boyunca İsrail hava saldırılarının ve topçu ateşinin hedefi oldu. İsrail güçlerinin Kasım 1948'de el-Mecdal'ı ele geçirmelerinden sonra Araplar burasını terk etti. 1949 ve 1950'de Yahudi göçmenler için kamplar oluşturuldu; Yahudi göçmenler kente Migdal Gad, daha sonra Migdal Aşkelon adını verdiler. Bu yerleşimin kuzeybatısında, Araplar tarafından terk edilen başka bir köyde, girişimci Zvi Segal tarafından Barnea adlı bir mahalle kuruldu. Barnea'nın güneyindeki, Güney Afrika Siyonist Federasyonu'na bırakılan alanda ise Afridar adlı mahalle kuruldu. Bahçe Kent (Garden City) modeline göre planlanan Afridar, kuzeydeki Barnea'ya göre daha hızlı gelişti; 1951 yılında tamamlanan ilk evlere Güney Afrika ve Güney Amerika'dan gelen yeni Yahudi göçmenler yerleşti. Geçici kamplarda yaşayan Yahudi göçmenler için yapılan Güney Tepeleri Projesi (Hageva'ot Hadromiyot) adlı sosyal konutlar ise 1952'de tamamlandı. Migdal Aşkelon, 1953 yılında Afridar mahallesiyle birleşerek Aşkelon adını aldı.
1950'lerde planlanan modern kentin merkezi, batıda deniz kıyısına yakındır. Kentte yüksek bir saat kulesi ve kapalı çarşılar vardır.
Ekonomi
1950'lerde ulusal su planı için öngerilimli betondan boru üreten bir fabrika kurulmuştur. Ayrıca Aşkelon'da dokuma, plastik ürünleri ve kol saati imal edilmektedir. Kuzeydeki sanayi bölgesinde, otomobil parçası yapan ve tarım ürünlerini işleyen fabrikalar vardır. Kızıldeniz'den Elat limanına uzanan Necef Çölü (Negev) ötesi petrol boru hattı (Trans İsrail Petrol Boru Hattı), Akdeniz'e Aşkelon'da ulaşır. Kent ayrıca güzel plajları, otel ve kamp alanlarıyla turistik bir merkez olarak da gelişmiştir.
Kaynakça
- ↑ "Statistical Abstract of Israel 2012 - No. 63 Subject 2 - Table No. 15". .cbs.gov.il. 25 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140825015247/http://www1.cbs.gov.il/reader/shnaton/templ_shnaton_e.html?num_tab=st02_15&CYear=2012. Erişim tarihi: 2013-08-08.