Aya İrini
Koordinatlar: 41°0′35″K 28°58′52″D / 41.00972°K 28.98111°D
| Aya İrini | |
|---|---|
Aya İrini, 2007 | |
| Temel bilgiler | |
| Yer | İstanbul |
| İnanç | Ortodoks Hristiyanlık |
| Mimari | |
| Mimar(lar) | Bilinmiyor |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Bizans mimarisi |
| İnşaat başlangıç tarihi | 4. yüzyıl |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Taş ve tuğla |
Aya İrini (Yunanca: Ναός της Αγίας Ειρήνης Tanrısal Barış ya da Kutsal Barış[1]), İstanbul'da, Topkapı Sarayı'nın birinci avlusunda, Ayasofya'nın yakınında ve onunla çağdaş olan tarihî bir müze.
Tarihi
İstanbul'da bulunan, camiye çevrilmemiş en büyük Bizans kilisesidir. Eski kaynaklara göre, burada bulunan Roma döneminden kalma Artemis, Afrodit ve Apollon mabetlerinin kalıntılarından yararlanılarak, 4. yüzyılın başlarında I. Konstantin (324-337) zamanında yapıldı. Ayasofya'yla aynı avlu duvarı içinde bulunan Aya İrini, 532'deki Nika Ayaklanması sırasında yanındaki Sempson Zenon'la birlikte yanmıştır.
İmparator Jüstinianos Ayasofya'nın yanı sıra Aya İrini'yi de yeniden yaptırmıştır. 532'de yapımına başlanmışsa da bitiş tarihi kesin olarak bilinmemektedir. 8. ve 9. yüzyıllarda yaşanan şiddetli depremler binada önemli hasarlara neden olmuştur. Bizanslıların patrikhane şapeli diye niteledikleri Aya İrini, İstanbul'un fethinden sonra Topkapı Sarayı'nı çevreleyen Sur-ı Sultani içersinde kalmış, bu yüzden camiye çevrilmediği için önemli bir mimari değişiklik olmamıştır. Önce iç cephane, sonra da Harbiye Nezareti'nin silah ambarı olarak kullanılmıştır.
Müze çalışmaları
Türkiye'deki ilk müze çalışmaları Aya İrini'de başlamıştır. III. Ahmet döneminde Osmanlı İmparatorluğu'nun çeşitli yerlerinden gönderilen eserler Mecma-i Esliha-i Atika (Eski Silahlar Koleksiyonu) ve Mecma-i Asar-ı Atika (Eski Eserler Koleksiyonu) isimleri altında iki ayrı bölüm olarak Aya İrini'de toplanmıştı. Bu müze 1875'te Çinili Köşk'e taşındı. 1908'de yeni bir askeri müzenin kurulması için Aya İrini'de çeşitli tarihsel malzemeler depolandı. Açılan bu müze 1949'a kadar askeri müze olarak hizmet verdi.
1974-76 yılları arasında yapılan çalışmalarda nemden arındırmak amacıyla çevresindeki toprak dolguları kaldırılmıştır. 1973'ten beri başta İKSV bünyesinde olmak üzere, birçok sanat etkinliğine ev sahipliği yapmaktadır.
Galeri
- Aya İrini
Aya İrini ve arkasında Ayasofya
Kilisenin haçlı apsisi ve kubbesi
1520'lerden Aya İrini donanması markajıyla bir Osmanlı miğferi, Musée de l'Armée
1912'de Aya İrini
Giriş kat planı
Kesit
Tanıtıcı kitaplar
- Akşit I., "Hagia Sophia", Akşit Kültür ve Turizm Yayıncılık, 2005, ISBN 975-7039-07-1
- Alexander Kazhdan (ed.), Oxford Dictionary of Byzantium, 3 vols., Oxford Üniversitesi Yayımevi, 1991 (ISBN 0-19-504652-8), s. v. Irene, Church of Saint, vol. 2, 1008-100
- Krautheimer, Richard (1984). Early Christian and Byzantine Architecture. New Haven, CT: Yale Üniversitesi Yayımevi. ISBN 978-0-300-05294-7.
- Başvuru Kitapları: Mimarlık. NTV Yayınları. 2009. ISBN 978-605-5813-17-7.
Kaynakça
- ↑ Freely, John; Çakmak, Ahmet S. (Aralık 2005). Selahattin Özpalabıyıklar. ed (Türkçe). İstanbul'un Bizans Anıtları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 27. 975-08-1030-9.
Dış bağlantılar
| ||||||