Bülent Ersoy
| Bülent Ersoy | |
|---|---|
|
Bülent Ersoy, 2012 yılında Bostancı Gösteri Merkezi'nde sahnede. | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum adı | Bülent Erkoç |
| Unvanı | Diva |
| Doğum |
9 Haziran 1952 İstanbul, Türkiye[1] |
| Köken | Türk |
| Tarzlar | Türk sanat müziği, arabesk, pop |
| Meslekler | Müzisyen, oyuncu |
| Etkin yılları | 1970-günümüz |
| İlişkili hareketler | Müzeyyen Senar |
Bülent Ersoy (d.9 Haziran 1952, İstanbul), Türk sanat müziği şarkıcısı. Sanatçı "Diva" lâkabıyla bilinir.[2]
Kariyeri
1952-1973: Erken yaşam
9 Haziran 1952 tarihinde, İstanbul'da doğdu.[1] Sanat hayatına özel müzik dersleri alarak başladı. Çok küçük yaşlardan itibaren müzikle ilgilenmeye başlayan Bülent Ersoy, İstanbul Konservatuvarına 2 ay devam etmiştir. Hocası Süheylâ Altmışdört Bülent Ersoy'un konservatuvara 2 ay devam ettiğini ve sonra bıraktığını açıkladı.[3] Eğitimi süresince Melahat Pars ve Rıdvan Aytan gibi üstadlardan özel dersler almıştır. Konservatuvardan mezun olduğunda, aldığı akademik terbiye vasıtasıyla müzikal tecrübelerini geliştirme fırsatı bulmuş ve sahneye ilk adımını 1970 yılında Fıstıkağacı, Üsküdar'da, bugün Oya Düğün Salonu olarak bilinen, dönemin ilk aile gazinolarından birisi olan Özlem Aile Gazinosu'nda attı. Sunar Konser Bürosu-Fikret Torun tarafından düzenlenen ses yarışmasına katılarak bu yarışmada birinciliği kazanarak[4] ve 1000 lira para ödülü almıştır.[5] Akabinde bu gazinoda üç ay kadar assolist olarak çalışmış, 1971 yılında ilk 45'liği Lüzûm Kalmadı-Neye Yarar Gelişin, Saner Plak'tan çıktı. Sanatçı bu 45'liğinde söz ve müziği Muzaffer Özpınar'a ait "Lüzûm Kalmadı" ve "Neye Yarar Gelişin" adlı eserleri seslendirmiştir.
1974-1979: İlk sahne deneyimi
1974'te Maksim Gazinosu'nda sahneye çıkmıştır. Çıkardığı klasik uzun çalar "Tuti-i Mucizeyi Guyem Ne Dersem Lâf Değil" adlı plakla rekor satış elde etti. Maksim Gazinosu'nun sahibi Fahrettin Aslan, Bülent Ersoy'u assolist olarak çıkarmaya karar verdi. Ancak gerçek soy ismi Erkoç olan sanatçının soyadı Müjdat Gezen tarafından Ersoy olarak değiştirilmiştir[6].
Bülent Ersoy, Müzeyyen Senar'ın temsilcisi olarak başladığı sanat hayatında, akademik sanat kariyerinin de yüksek olması ve aldığı eğitiminde getirileriyle olağanüstü bir yorumcu ve büyük bir tavrın sancaktarı oldu. "Baharı Bekleyen Kumrular Gibi", "Dert Çekmeye Gidiyorum" gibi her okuduğu şarkıyla grafiği sürekli yukarı tırmandı. O yıllarda TRT için birçok Klasik Türk müziği şarkısı seslendirmiştir. Yetmişli yıllarda; o dönemdeki müzik piyasasında pop, arabesk ve fantezi vb. gibi ticari şarkılar revaçta olmasına karşın bir albümünede ismini verdiği Itrî'nin "Tut-î Mucize-I Gûyan"ı gibi eserlerden oluşan koyu klasik bir uzunçalar yaptı. Bu ilk uzunçalar çalışması müzik piyasasında satış rekoru kırdı.
1980-1989: Yasaklı dönemi
"Bugün çok mutluyum... Beni kimse sinirlendiremez. Onlar şu anda mahkeme karşısındalar. Benim 8 yıl çektiklerim vardı. Adaletin yerini bulmasından dolayı çok mutluyum. Davaya müdahil olmayacağım. Şimdi onlar da yargılanıyorlar. Seneler sonra isimlerinin geçmesi, oraya gitmeleri gelmeleri falan değil, bu şartlarda isimlerinin telaffuz etmesi dahi benim çekmiş olduğum o sekiz senelik azap ve ızdırap yıllarımın mutluluğa dönüşmesine nasip oldu. Çok mutluyum çok, kimse keyfimi bozamaz..."
Ağustos 1980'de İzmir Fuarı'nda seyircilerden gelen tezahürat sonrası göğüslerini açınca İzmir Cumhuriyet Savcılığı, hakkında soruşturma açtı. Eylül 1980'de Kordon'daki evinde bir hâkime hakaret edince tutuklanarak Buca Cezaevi'nde tutuklu kaldı. 12 Eylül darbesi sonrası Haziran 1981'de diğer travesti ve transseksüel sanatçılarla birlikte sahne yasağı aldı. 8 yıl süren sahne yasağı 8 Ocak 1988 tarihinde kaldırıldı.
14 Nisan 1981'de Londra'da geçirdiği cinsiyet değiştirme ameliyatıyla kadın oldu[8], ancak Türkiye cinsiyet değişikliğini tanımıyordu. 1983'te Danıştay, Bülent Ersoy'un hukuken erkek olduğuna ve gazinolarda ancak erkek kıyafeti ile sahneye çıkabileceğine karar verdi. 'Pembe nüfus kağıdı' alması yıllar sonra, sahne yasağını da kaldıran dönemin başbakanı Turgut Özal'ın öncülüğünde 1988'de çıkartılan, cinsiyet değiştirmeye izin veren kanun sayesinde oldu.
1990 ve sonrası
Bülent Ersoy yasaklı olduğu yıllarda çeşitli Avrupa ülkelerinden vatandaşlık teklifi aldı. 1989 yılında Adana'da verdiği bir konser sırasında bir seyirciden gelen "Çırpınırdı Karadeniz" adlı isteği okumadığı için kurşunlanarak bir böbreğini kaybetti. 2011 yılında Aşktan Sabıkalı çıkartan sanatçı, halen çeşitli konserler vermektedir. Popstar Alaturka adlı şarkı yarışmasında jüri üyeliği yapmıştır.
Yurtiçinde ve yurtdışında yüzlerce konser veren, Avustralya'da verdiği konseri için ismini taşıyan ayrıca albüm yayınlayan Bülent Ersoy, Düşkünüm Sana, Yaşamak İstiyorum, Biz Ayrılamayız ve Ablan Kurban Olsun Sana gibi satış grafiği yüksek albümlere imza attı. 1995 tarihini taşıyan "Benim Dünya Güzellerim", "S Müzik" etiketiyle çıkan ilk albümü oldu. Selçuk Tekay'ın müzik yönetmenliğini, Özkan Turgay'ın aranjörlüğünü yaptığı albümde on şarkı seslendirdi. Yine aynı yıl makam ve usulüne uygun olarak "Alaturka 95" adında bir albüm yaparak Klasik Türk Müziği'ne katkıda bulunmuştur. Muzaffer Özpınar'ın yönetmenliğini yaptığı albümde Hacı Arif Bey, Münir Nurettin Selçuk, Kemani Serkis Efendi gibi birçok müzisyenin eserlerini yeniden yorumlamıştır. Ondört eserin yeraldığı çalışmada; "Aziz İstanbul", "Dönülmez Akşamın Ufkundayız", "Nerelerde Kaldın Ey Servi Nazım" gibi klasik eserlerin yanında "Alıverin Bağlamamı Çalayım" ve "Karam" adlı iki de anonim türküye de yer vermiştir.
Bülent Ersoy, bir sonraki çalışmasını 1997 yılında yayınlamış, Maazallah ismini taşıyan albüm, piyasaya sürülmeden yankı uyandırmıştır. Albümün hazırlık aşamasında Halil Karaduman ve Osman İşmen'le çalışan sanatçı, popüler şarkılardan ve anonim türkülerden oluşan bir repertuar seslendirdi. Albüme ismini veren "Maazallah" adlı şarkısının video klibi ise büyük ses getirdi. Bülent Ersoy'un bir sonraki albümü ise 2002'de çıkardığı Canımsın albümü olmuştur. 2011 yılında Aşktan Sabıkalı albümünü müzikseverlerin beğenesine sunan Bülent Ersoy, bu albümünde söz ve müziği Tarkan imzalı Bir Ben Bir Allah Biliyor parçasını Tarkan ile birlikte seslendirdi.[9][10]
İlkler
Otuz yıla yaklaşan sanat yaşamında pek çok ilke imza atan Bülent Ersoy, dünyaca ünlü yıldızların sahne aldığı salonlarda konserler vermiştir. 1980 yılında London Palladium'da ve 1983 yılında Madison Square Garden'da sahne alan ilk Türk sanatçısı olmuştur. 30 Mart 1997'te ise Ümmü Gülsüm'den sonra, etnik müzik sazlarıyla Olympia müzikholünde sahne alan ilk Türk sanatçı olmuştur. Bülent Ersoy ayrıca Ajda Pekkan ve Dario Moreno'dan sonra Olympia'da konser veren ilk Türk sanatçısı[11] olmuş, sahnede elli kişiden oluşan orkestrasıyla dört saat süren bir program sunmuştur.
Ses Profesörü ödülü
Bugüne kadar otuzun üstünde albüm yayınlayan sanatçı, Türk Müzik Tarihi'nde isminden söz ettirmiştir.[12] Sanatçı, klasik şarkılar alanında gelmiş geçmiş en önemli yorumcular arasında yer aldı. Müzik yaşamı boyunca sayısız ödül aldı. Geniş entervalli ve yüksek volümlü sesi, Japonya'da ses laboratuvarlarında yapılan testler sonucu ‘yüzde yüz kusursuz’ bulundu ve 1997 yılında[13] "Uluslararası Montu Merid Müzik Doktoru" ünvanıyla ödüllendirildi.[14][15]
Görüşleri ve hakkında açılan davalar
Deniz Baykal tarafından açılan dava
Bülent Ersoy, 2005 yılında bir magazin programında geçmişte kendisine konulan sahne yasağının kaldırılması için girişimde bulunduğu anlatırken “12 Eylül döneminde sahne yasağımın kaldırılması için şimdi bir parti genel başkanı olan kişi benden servet istedi.” dedi. Bu açıklamanın ardından DYP Genel Başkanı Mehmet Ağar söz konusu liderin kendisi olmadığını belirterek “Sağ parti lideri olduğunu söyleyemem.” dedi. Bunun üzerine gözler dönemin CHP Genel Başkanı Deniz Baykal'a çevrildi.
Baykal, o dönemde avukatlık yaptığını vurgulayarak Bülent Ersoy'un kendisine danışmak amacıyla telefon ettiğini ve yalnızca 2 dakika görüştüğünü, ayriyeten para konusuna dair hiçbir şey konuşulmadığını söyledi. Bunun üzerine Bülent Ersoy basın toplantısı düzenledi. Ersoy, yaptığı açıklamalarda Ankara'da Dedeman Oteli'nin arkasındaki bir ofiste Deniz Baykal ile yüz yüze görüştüğünü iddia etti ve “Hatta Deniz Bey'in üzerinde gri bir takım vardı. Bu kadar ayrıntıyı hatırlıyorsam, bugünün 1 trilyonu eden 100 milyonu istediğini de hatırlayabilirim.” dedi. Ayrıca buluşmaya aracılık eden kişinin İnci Baba olarak bilinen ünlü mafya babası Mehmet Nabi İnciller olduğunu iddia etti. Ek olarak Baykal'ın kendisinden istediği 100 milyon liranın sırf avukatlık ücreti mi olduğunu, yoksa sahne yasağının kaldırılması için çeşitli kişilere rüşvet olarak dağıtılmak için mi kullanılacağını bilmediğini söyledi.[16]
Bu basın açıklamasının ardından Deniz Baykal, hem rüşvet hem de mafya imasından dolayı kişilik haklarını ihlal ettiği iddiasıyla Bülent Ersoy'a 300 bin liralık tazminat davası açtı.[17] Dava sonunda mahkeme, Ersoy'a para cezası verdi ancak Ersoy karara itiraz edince dava Yargıtay'a taşındı. 25 Mart 2008'de Yargıtay, yerel mahkemenin kararını onayarak Bülent Ersoy'un, Baykal'a faiziyle birlikte 15 bin lira manevi tazminat ödemesine hükmetti.[18]
Askerlik hakkındaki görüşleri sebebiyle açılan dava
26 Şubat 2008'de Popstar Alaturka adlı şarkı yarışmasında, TSK'nın Irak'ın kuzeyine yaptığı bir askerî operasyon sırasında gerçekleşen 15 can kaybını “Tamam vatan bölünmez, bilmem ne olmaz; ama göz göre göre de bu çocukları bütün analar doğursun, toprağa versinler. Bu mu yani? (...) «Şehitler ölmez vatan bölünmez» hep aynı klişe laflar. Hep bunu söylüyoruz zaten. Çocuklar gidiyor, kanlı gözyaşları, cenazeler... Klişeleşmeş laflar...” cümleleriyle eleştirmiştir. Aynı programda kendisi gibi jüri üyesi olan Ebru Gündeş'le de polemik yaşamıştır.[19]
Bakırköy Cumhuriyet Savcılığı, bu sözleri üzerine Bülent Ersoy hakkında ‘halkı askerlikten soğutma’ suçunu işlediği iddiasıyla soruşturma başlattı. Ancak mahkeme, Ersoy'un sözlerini fikir özgürlüğü olarak gördü ve beraat kararı verdi.[20]
Diskografi
Albümler
|
|
Filmografi
| Sinema | |||
|---|---|---|---|
| Yıl | Başlık | Rolü | Notlar |
| 1976 | Sıralardaki Heyecan | Bülent Ersoy | Bülent Ersoy'un ilk filmidir ve ilk oyunculuk deneyimidir. |
| 1977 | Ölmeyen Şarkı | Bülent Ersoy | |
| 1978 | İşte Bizim Hikayemiz | Bülent Ersoy | |
| 1980 | Beddua | Bülent Ersoy | |
| 1981 | Şöhretin Sonu | Bülent Ersoy | |
| 1984 | Acı Ekmek | Belma | |
| Asrın Kadını | Ceylan | ||
| 1985 | Tövbekar Kadın | ||
| 1986 | Efkarlıyım Abiler | Ayşe | |
| 1988 | Biz Ayrılamayız | Bülent Ersoy | |
| 1989 | Anılar | Konuk oyuncu | |
| İstiyorum | Bülent Ersoy | ||
| Televizyon programları | |||
| Yıl | Başlık | Rolü | Notlar |
| 1995-1996 | Bülent Ersoy Show | Bülent Ersoy | |
| 2012 | Beyaz Show | Bülent Ersoy | Konuk |
| 2013-2014 | Bülent Ersoy Show | Bülent Ersoy | |
| 2015 | Arkadaşım Hoşgeldin | Bülent Ersoy | Konuk oyuncu |
| 2015 | Bu Tarz Benim | Bülent Ersoy | Jüri |
| 2016 | Var Mısınız Yok Musunuz | Bülent Ersoy | Konuk Yarışmacı |
Kaynakça
- 1 2 ÇAPA, İzzet. "Bülent Ersoy Röportajının Hiçbir Yerde Yayınlanmamış Bölümleri". gecce.com. 28 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140228063314/http://gecce.com:80/yazi/bulent-ersoy-roportajinin-hicbir-yerde-yayinlanmamis-bolumleri-173002.html. Erişim tarihi: 29 Mart 2012. "Aslında ben İstanbul doğumluyum efendim... Babam rahmetli Bursa'lı, annem Trabzon'lu...".(Türkçe)
- ↑ Drita Draz (18 Eylül 2011). "Bir ben bir Allah biliyor". Hürriyet. http://www.hurriyet.com.tr/pazar/18758242.asp. Erişim tarihi: 3 Ekim 2013.
- ↑ "Bülent Ersoy'un Konservatuvar Tahsili". HABERTÜRK, Tarihin Arka Odası. 20 Ekim 2013. http://www.youtube.com/watch?v=k15bdR7NOv4. Erişim tarihi: 29 Ekim 2013.
- ↑ "Bülent Ersoy, Biyografi". TTNET Müzik. 17 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150217000933/https://www.ttnetmuzik.com.tr/artist/Bulent_Ersoy/43931/biyografi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2013.
- ↑ Yüksel Şengül (11 Temmuz 2012). "Yaşı 60 olsa da yüreği genç kız gibi". Haftasonu. http://www.haftasonu.com.tr/index.php/nostalji/item/1388-yasi-60-olsa-da-yuregi-genc-kiz-gibi.html. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2013.
- ↑ "Bülent Ersoy nasıl assolist oldu?". Milliyet Blog. 4 Temmuz 2009. http://blog.milliyet.com.tr/bulent-ersoy-nasil-assolist-oldu-/Blog/?BlogNo=189650.
- ↑ ""Çok mutluyum çok..."". Haber Türk, HT Magazin. 4 Nisan 2012. http://magazin.haberturk.com/herkes-bunu-konusuyor/haber/731081-cok-mutluyum-cok.
- ↑ "Bülent Ersoy’un 12 Eylül’deki hukuk savaşı". ntv.com.tr. 27 Şubat 2008. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151208074239/http://arsiv.ntv.com.tr/news/437238.asp. Erişim tarihi: 05 Aralık 2015.
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=OwBn7Mty4V0
- ↑ http://www.sacitaslan.com/bulent-ersoy-ile-tarkanin-merakla-beklenen-dueti-haberi-62120
- ↑ Yarım asırlık Olympia Yayıncı: Hürriyet, Yayın tarihi: 3 Şubat 2004
- ↑ "Benden başka kim seçilebilir?". Sabah. 6 Haziran 2011. http://www.sabah.com.tr/Gunaydin/Magazin/2011/06/06/benden-baskasi-ses-profesoru-olamaz. Erişim tarihi: 5 Eylül 2013.
- ↑ "O bir Ses Profesörü!". Posta. 6 Haziran 2011. http://www.posta.com.tr/magazin/HaberDetay/O_bir_Ses_Profesoru_.htm?ArticleID=74924. Erişim tarihi: 5 Eylül 2013.
- ↑ "Diva'ya 'Ses Profesörü' Ödülü", Haber 3. Ses Profesörü ödülü
- ↑ 1997 yılında 'Uluslararası Montu Merid Müzik Doktoru' unvanıyla ödüllendirilen video daki sanatçımız kimdir? Mynet. Erişim tarihi: 5 Eylül 2013
- ↑ ""Baykal Benden 100 Milyon İstedi" Diyen Bülent Ersoy Mahkum Oldu". Haberler.com. http://www.haberler.com/baykal-benden-100-milyon-istedi-diyen-bulent-ersoy-haberi/. Erişim tarihi: 12 Aralık 2006.
- ↑ "Baykal’dan Bülent Ersoy’a 300 bin YTL’lik dava!". BirGün gazetesi. http://www.birgun.net/haber-detay/baykal-dan-bulent-ersoy-a-300-bin-ytl-lik-dava-24752.html. Erişim tarihi: 26 Ekim 2005.
- ↑ "Bülent Ersoy, Deniz Baykal'a 15 bin YTL ödeyecek". Radikal gazetesi. http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=251181. Erişim tarihi: 26 Mart 2008.
- ↑ 26 Şubat 2008 Hürriyet haberi: Önce savcılık, sonra RTÜK
- ↑ 19 Aralık 2008 bianet haberi: “Çocuğumu Askere Göndermem” Diyen Bülent Ersoy Beraat Etti
Dış bağlantılar
| |||||||||||||||||||||||||
|