Bağkonak, Yalvaç
| Bağkonak | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Isparta |
| İlçe | Yalvaç |
| Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
| Nüfus (2007) | |
| - Toplam | 2,067 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0246 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 32400 |
| İnternet sitesi: YerelNet | |
Bağkonak, Isparta iline bağlı, Yalvaç ilçesinin bir belediyesidir.
Tarihçe
Yalvaç ilçesinin güney kısmında yer alan Bağkonak'ın tarihi şöyledir.[1] 1176 yılında Bizans imparatoru I. Manuil Komnenos'in Anadoludan Türkleri atmak anmacıyla büyük bir ordu toplayıp Denizli ile Isparta arasında olduğu söylenen ancak son tarihi araştırmalarda Isparta'nın Gelendost ovası olduğu söylenen yere doğru gelmesi üzerine Büyük Selçuklu hakanı II. Kılıç Arslan'ın da ordusu ile aynı yere gelmesiyle de büyük bir çatışma gerçekleşti. Bu çatışmanın sonunda Bizans ordusu büyük bir bozguna uğradı ve geri çekildi. Böylece Bizanslıların Türkleri Anadolu'dan atma umudu kesin olarak sona erdi.Anadolunun tapusu alındı Büyük Türk hakanı II. Kılıç Arslan savaşta yararlılık gösteren komutanlara yeni topraklar almaları için izin verdi ve aldıkları yerleride kendilerine yurtluk olarak vereceğini ilan etti. Bugün Bağkonak Kozluçay ve Kuyucak Çetince civarını feth eden Komutan olan ÖRKEN (Eski Orta asya Türkçesinde Erken,genç,bıyığı yeni terlemiş demek)ESE (Ese Türklerde eskiden beri erkek ismidir orta Asyada ve halen Anadolu'nun birçok yerinde erkek ismi olarak kullanılmaktadır.) Yani genç Komutan ÖRKEN ESE Feth ettiği bugünkü Bağkonağı yerleşme alanı olarak seçmiş ailesi ve emrindeki diğer selçuklu Türkü aileleri ile birlikte buraya yerleşmiş ve kendi adını bu kurduğu yeni yerleşim yerine vermiştir.(su gözü suyunun bu yerleşmede önemli rol oynadığı söylenir. Ayrıca öküz suyunun da etkili olduğu söylenir. zaten ögüz kelimesi göktürkçede su demektir.) Bilahare Bölge daha sonra Osmanlılar zamanında da önemli bir geçiş merkezi olduğundan ve savunma açısından iç Anadoluyu Akdenize bağlayan geçiti (Sultan dağları geçidi-yani gavur uçtuğu mevkii(Gavur uçtuğunun hikâyesi'de şöyledir "[2][3] Haçlılar 2. haçlı seferleri sırasında Akşehir de Göçebe Türkmenlerin saldırısına uğrayıp ağır kayıplar vererek yollarına devam etmek isterler. Ancak yollar çetindir bu günkü cankurtaran yolunu kullanarak sultan dağlarını aşarak Yalvaç kırlarına inip oradan Mersine gitmek isterler. Fakat Bugün gavur uçtuğu denilen yere geldiklerinde Aniden bir sis çöker ve binlerce haçlı askeri sürüler halinde uçuruma yuvarlanır ve telef olur. Bu büyük kayba rağmen sultan dağlarını aşarlar. Yalvaç kırlarına geldiklerinde tekrar Yalvaçlı Türkmenlerin saldırısına uğrarlar ve ağır kayıplar verdikten sonra yollarına devam ederler. işte gavur uçtuğu adı buradan gelmektedir. Burada bir önemli bilimsel bilgiyi de vermeden geçemeyeceğim.(yazar Ö.K) Bizim köyde herkesin domates dediğine biz gavete deriz. Neden gavete diyoruz biliyormusunuz? Dedelerimiz Selçuklu Türkleri şimdiki kasabaya geldiklerinde zaten daha önceden Orta Asya Türklerinin dometese benzeyen yerel bir bitkiye GAVATA dedikleri bilinmektedir. Domates Anadoluya geldiğinde de bu benzerlikten dolayı bu bitkiye gavate denmiştir. (son kelimesi a dan e ye yumuşamıştır. yani gavate adı göktürkçedir [4] Bilahare Aydın yöresinden getirilen yörük aileleri de buraya yerleştirilmiştir. Bilahare Örken Ese ismi Örken Ese' den Örkeneze dönmüştür. Kısacası isim hakiki Türkçedir. uydurma veya ekleme değildir. Kulaktan dolma bilgilerle ve tarihi bilmeyenlerin ortaya attığı gibi isminin rumcadan geldiği veya urganas dan geldiği iddiaları tarihi bilmeyen veya hiçbir akademik kariyeri olmayanların uydurduğu benzetmelerdir.yani kasabamızın halkının kökeni selçuklu Türkleridir.bunu destekleyen birçok kültürel öge de mevcuttur Eğer göktürkçe veya Halen Kullanılan Orta Asya Türkçesini bilenler köyümüzde kullanılan bazı kelimelerin kökeninin ta 7. Yüzyıla dayandığı ve Göktürkçe olduğu anlaşılır Mesala Kayın biradere İNİ denmesi (Bilge kağan anıtı doğu cephesi) Ovaya yazı denmesi,Davete Oku denmesi Muşmulaya döngel denmesi Bazılarının kızılcık dediği Ergen,ve daha yüzlerce kelime-[5] hatta komşusu kuyucakı da kuran'ın sarı Danişmend gazi olduğu ve Örken ESE ile birlikte bu yöreleri aldığı bilinmektedir. Çünkü ilgili şahsın mezarı halen kuyucakta vardır. Örken ESE nin mezarıda muhtemelen bizim köyde kaleye yakın bulunan Yatırdaki mezardır. bu türbenin ilgili şahsa ait olduğuna dair bilgi TKAE yayınlarında mevcuttur. Kasabaya daha sonra başka yörelerden de gelip yerleşen aileler olmuştur. ancak zamanla kasaba halkı ile evlenmeler sonucu bütün kasaba akraba olmuştur.Kasabada hala birçok aydın ve yüksek meslek sahibi insan bulunmaktadır. Bu insanlar hakiki Türkçe olan kasabalarının gerçek adı olan ÖRKEN ESE yani Örkenez adını geri istemektedirler. Böylece bu bölgeyi alan ve adını veren Örken ESE ye de vefa borcumuz ödenmiş olur.Ayrıca Bağkonak kasabasının çevresindeki diğer köy ve kasabalarında gerçek Türkçe isimleri vardır. Araştırıldığında bu görülebilir. Bu Bilgiler Osmanlı ya ait Tapu tahrir kayıtlarında Osmanlı ve Genel kurmay arşivlerinde olduğu gibi bundan 6 ay (2013 ocak )önce yalvaç gazetesinde bir araştırmacı yazar tarafından yalvacın tarihi adlı bir incelemede de yayınlanmıştır. Bağkonak 1958 yılında belediye olmuş köyün adı Örkenez'den Bağkonak'a değiştirilmiştir. Fakat Örkenez adı yerel halk arasında hâlâ sıkça kullanılmaktadır. Ayrıca Bağkonak, Yalvaç ilçesinin en eski kasabasıdır.Ancak 2014 seçimlerinden sonra nüfusu 2000 in altına düştüğü için kasabadan köy statüsüne düşürülmüştür. Bunun nedeni kasabadaki işsizlik ve birçok ailenin kasabayı yurtdışına giderek veya memur olarak terketmesinden kaynaklanmaktadır. kışın ise nüfusunun 1000 civarına düştüğü söylenebilir.Ancak yinede Isparta'nın en güzel köylerinin başında yer alır.
Coğrafya
Bağkonak, Isparta il merkezine 120, Yalvaç ilçe merkezine 18 km mesafededir.
Nüfus
Belde'nin şu anki nüfusu 2500 civarında olmakla birlikte nüfus'un büyük çoğunluğu orta yaş ve üzeridir. 1960'lardan beri dışarıya büyük oranda göç veren Bağkonak'ın toplam nüfusu'nun 8.000 üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Bulunduğu yörede Avrupa'ya göç verme hususunda listenin üst sıralarnda yer alan Bakonak'tan halk, Avrupa ülkelerinden özellikle Hollanda, Fransa'ya büyük çoğunlukla göç etmiş olmakla birlikte Belçika ve Almanya'da da yabana atılmayacak sayıda Bağkonaklı nüfusu bulunmaktadır. Yalnız özellikle Fransa'nın Limoges şehrinde ve Hollanda'nın Eindhoven şehrinde çok sayıda Bağkonaklı nüfusu vardır.
| Yıllara göre belediye nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | 2.067 |
| 2000 | 4.964 |
| 1990 | 4.175 |
Ekonomi
Kasaba halkının ana geçim kaynağı üzümdür; hemen hemen herkesin bağı vardır.
Dış bağlantılar
Kaynakça
- ↑ (Notu yazan Ömer KUYUMCU dur Milli Eğitim Bakanlığında Maarif Müfettişi olarak halen görev yapmaktadır Branşı tarihtir)
- ↑ Faruk Sümer Oğuzlar-Anadolu Selçuklu devleti tarihi
- ↑ Prof. Dr. Osman TURAN- Türk cihan hakiimiyeti mefkuresi tarihi
- ↑ Bahattin ÖGEL Türk Ziraat kültürüne giriş
- ↑ Bahattin Ögel Türk Ziraat Kültürüne giriş Ve Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü (TKAE) yayınları
| ||||||||||