Babamın Sesi

Babamın Sesi
Dengê Bavê Min
Yönetmen Zeynel Doğan
Orhan Eskiköy
Yapımcı Özgür Doğan
Senarist Orhan Eskiköy
Oyuncular Zeynel Doğan
Asiye Doğan
Fatih Gençkal
Gülizar Doğan
Görüntü yönetmeni Emre Erkmen
Sanat yönetmeni Meral Efe
Emre Yurtseven
Kurgu Orhan Eskiköy
Çiçek Kahraman
Stüdyo Perişan Film
Türü Dram
Çıkış tarih(ler)i
Süre 88 dakika
Ülke Almanya Almanya
Fransa Fransa
Türkiye Türkiye
Dil Kürtçe, Türkçe
Resmî sitesi

Babamın Sesi (Kürtçe: Dengê Bavê Min), Orhan Eskiköy ve Zeynel Doğan'ın yönetmenliğini üstlendiği 2012 yapımı dram filmi. Almanya, Fransa ve Türkiye'nin ortak yapımı olan filmin galası 29 Ocak 2012'de Uluslararası Rotterdam Film Festivali'nde düzenlendi. Filmin çekimleri Diyarbakır'da gerçekleştirildi. Babamın Sesi, Maraş Katliamı'ndan etkilenen Kürt-Alevi bir ailenin hikayesini ele almaktadır. Uluslararası Altın Koza Film Festivali'nden "En İyi Film Ödülü"nü alan film, yönetmenlerden Zeynel Doğan'ın ailesinin gerçek hikâyesinden yola çıkılarak oluşturuldu ve filmin merkezinde, Doğan'ın babasından kalan kasetler yer almaktadır.[1]

Konu

Basê Doğan, Elbistan'da yalnız başına yaşamaktadır. Büyük oğlu Hasan'ın evine dönerek yeni bir hayat kurmasını istemektedir. Ayrıca eve gelen sessiz telefonların Hasan'dan geldiğine inanmaktadır. Küçük oğlu Mehmet ise Diyarbakır'da yaşmaktadır ve Mehmet, baba olacağını öğrenir. Yeni bir eve taşınır ve eve taşınırken eşyaların arasında babasına gönderilmek üzere kaydedilmiş annesinin ve kendi çocukluk sesinin olduğu bir kaset bulur. Mehmet babasının kaydettiği kasetleri bulmak ve annesini Diyarbakır'da yaşamaya ikna etmek için Elbistan'a gider. Fakat annesi, Hasan'dan başka bir şey düşünmez haldedir ve Mehmet, yavaş yavaş annesinin dünyasına girmeye başlar. Baê'nin yapmayı istediği tamiratları; bahçe işlerini yapar. Bir yandan da babasının gönderdiği kasetleri arar. Ancak Basê, geriye kalan kaset olmadığını söyleyerek Mehmet'i kasetlerin varlığından uzaklaştırmak istese de bunu başaramaz. Mehmet kasetleri ararken ailesiyle ilgili bilmediklerini öğrenmeye başlayacaktır.

Oyuncular

Prodüksiyon

Ses kayıtları ve filmin hikâyesi

1979'dan 1990'lı yıllara kadar Suudi Arabistan'da[2] işçi olarak çalışan[3] ve uzun süre yurda geri dönmeyen Zeynel Doğan'ın babasına, Doğan ile ailesinin okuma-yazması olmadığı için mektup gönderilmeyip bunun yerine ses kayıtları gönderildi.[4] Baba da karşılık olarak sesini teyp ile kasede kaydederek ailesini gönderir. Doğan'ın annesi, babası tarafından gönderilen kasetleri "titizlikle" sakladı. Elinde iki kaset olan Doğan, o sıralar İki Dil Bir Bavul filmi için Diyarbakır'a giden Özgür Doğan ve Orhan Eskiköy'e projesini anlatır ve sesleri dinletir. Önceleri Memet'in babasını tanıma çabası, annesinin sakladığı ve ondan gizlediği kasetlere ulaşma çabası üzerine kurulu bir belgesel üzerinden gitmeyi planlarken[3] kasetlerin "daha fazla şey söyleyebileceğine" inanan Orhan Eskiköy, "Kurmaca katarsak daha güçlü bir şey olabilir." fikrini ortaya atarak projenin kurmacaya çevrilmesini sağladı.[4] Senaryo aşamasında, Zeynel Doğan ile ailesinin içinden çıktığı toplumsal koşullar filmin arka planında olması konuşuldu[4] ve senaryo, Eskiköy tarafından yazıldı.[3] Ses kayıtlarının oldukça kötü halde olmasından ötürü Doğan, annesinden kasetleri tekrar kaydetmesini istedi ve Eskiköy, bu durum için, "Kocasıyla tekrar konuşması onu [Doğan'ın annesini], çok stresli ve gergin yaptı. Annesine geçmişi tekrar yaşatmak zorunda kaldığından dolayı bu, Zeynel için de çok zordu." ifadelerini kullandı.[2]

Senaryoda ele alınan hikâye, gerçeği ile birebir aynı değildi. Doğan'ın ailesi aslında Maraş Katliamı'nı yaşamadı fakat bu katliamdan kutulan gerçek bir aile vardı ve o aile babasının adının da Mustafa Doğan'dı. Ekip, bu isme Maraş raporlarında rastladı. Filmde anlatıldığı gibi baba, ailesini katliamdan sağ kurtarıyor.[5]

Çekimler

Filmin çekimleri, 2011 yılının Mayıs ayında başladı.[6] Babamın Sesi'nde Zeynel Doğan kendini; anne rolünü Doğan'ın annesi Basê Doğan ve eş rolünü Doğan'ın eşi Gülizar Doğan oynadı.[7] Filmde anlatılan olayların bir kısmını yaşamış olan ağabey rolünü Doğan'ın kardeşi olan Hasan Doğan oynadı.[7] Filmde anne karakterini canlandıran Basê Doğan, kendisini oynayacağını düşünerek projede yer almayı kabul etti fakat Maraş Katliamı, yaşamadığı bir şey olduğu için "bunu çalışmaya" başladılar.[5] Bir ay prova yapıldı ve tüm sahnelerin üzerinden geçildi.[8] Çekimler için mutfaktaki fayanslar, koltuk takımları, boyalar değiştirildi; bahçe düzenlendi. Bu aşamalarda işin ciddi olduğunu anlayan Basê Doğan, çekimler süresince "oyuncu olmadığı ve alanını zapt ediliği için" zorlandı.[5] Sette yatıp kalkan biri haline geldi. Kabul etmediği şeyler için "Bana ait bir öykü değil, ben böyle yaşamadım." diyerek itiraz etti.[5] Anneyle çekilen bazı sahneler on beş-yirmi defa tekrarlandı.[7]

Finansal kaynaklar

29. Uluslararası İstanbul Film Festivali kapsamında düzenlenen Köprüde Buluşmalar Platformu'nda T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilen proje geliştirme desteği ve Melodika tarafından verilen Post Prodüksiyon Destek Ödülü, Babamın Sesi'ne finansal katkılar yaptı.[7][9] Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın verdiği ödül, projenin geliştirilmesinde ekibe katkı sağlarken Melodika'nın verdiği ödülle filmin ses miksajının tamamı tamamlandı.

Gösterim

Babamın Sesi'nin dünya galası, 41. Uluslararası Rotterdam Film Festivali'nde ana yarışma bölümünde yapıldı.[9] Yönetmenler Eskiköy ile Doğan; oyunculardan Gülizar Doğan ve film ekibinin katılımıyla gerçekleşen galada filmin sunumunu festival direktörü Rutger Wolfson yaptı.[9] Türkiye'deki ilk gösterimi ise 11 Nisan 2012'de 31. İstanbul Film Festivali'nde yapıldı.[3]

Eleştiriler

"Baba Mustafa'nın kasetlerdeki –gerçek- sesi dramatik yapının önemli bir parçası olduğu gibi, dış ses şeklinde hikayenin tarihsel bağını da güçlendiriyor. Babanın ses kayıtlarıyla, ailenin babaya cevaben gönderdiği kasetler adeta satır aralarında bu toprakların utanç tarihini deşifre ederken, sesler, evin duvarlarını ve rüzgarla birlikte tepeleri dolaşıyor, bir ailenin dil yüzünden bölünüşünü yüzümüze vuruyor."[10]
—NTVMSNBC'den Hasan Cömert

NTVMSNBC'den Hasan Cömert, filmin otuz küsur yıllık bir süreçte ülkenin kirli tarihi ve asimilasyon politikasının tahribatını tek bir aile üzerinden göstermeyi başardığını belirtti.[10] Ayrıca filmin, belgesel olabilecek bu materyali kurmacaya çevirmenin handikaplarını da yaşamadığını yazısında dile getirdi. Radikal'den Fatih Özgüven, Babamın Sesi çalışmasının artistik anlamda, şimdiye kadar benzerleri arasında yapılmış en olgun örneklerden olduğunu ifade etti.[11] Yekta Kopan, film için, "bu topraklarda yaşanan katliamlarla yüzleşmek ve hesaplaşmak için izlememiz gereken bir film" sözlerini dile getirdi.[12] Hayal Perdesi dergisinden Barış Saydam, Elbistan'da yalnız başına yaşayan ve telefon başında dağa çıkan oğlu Hasan'dan haber bekleyen Basê'nin gelen sessiz telefonları her açışında anlattığı küçük hikâyelerin filmin, dil üzerinden inşa ettiği kimlik ve aidiyet konularına yaklaşımı kadar, hafızanın toplumsal ve politik meselelerden bağımsız düşünülemeyeceği gerçeğiyle de ilgili olduğunu yazdı.[13] Ayrıca filmin anlatımının yanında, politik bir aygıt olan kamerayı kullanışındaki bilinçli tercihlerin, bölümleri bağlayan rüya sekansların ve dış çekimlerde "inşa"dan çok filme özgün ve içkin bir evren yaratan (rüya sekanslarıyla da bütünleşik olarak) nitelikli sinematografisinin de dikkat çektiğini belirtti.

Ödüller

Kaynakça

  1. ↑ "Canlı Yazı İşleri'nde 'Babamın Sesi' var!". Radikal. 2 Kasım 2012. 4 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20121104190204/http://www.radikal.com.tr:80/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=1106301&CategoryID=41. Erişim tarihi: 2 Kasım 2012.
  2. 1 2 "Mum's the word" (İngilizce). www.filmfestivalrotterdam.com. http://www.filmfestivalrotterdam.com/professionals/programme/news-archive-2011-2012/mum-s-the-word/. Erişim tarihi: 13 Kasım 2012.
  3. 1 2 3 4 "Asimilasyonu ilk ‘Babamın Sesi’yle hissettik". Özgür Gündem. 8 Nisan 2012. http://www.ozgur-gundem.com/index.php?haberID=35754&haberBaslik=Asimilasyonu+ilk+%E2%80%98Babam%C4%B1n+Sesi%E2%80%99yle+hissettik&action=haber_detay&module=nuce. Erişim tarihi: 2 Kasım 2012.
  4. 1 2 3 "Unut ve yerine başka bir şey koy". ntvmsnbc.com. http://www.ntvmsnbc.com/id/25394557. Erişim tarihi: 2 Kasım 2012.
  5. 1 2 3 4 "Ne bize hesap verildi ne biz hesap sorduk". Radikal. 6 Şubat 2012. 18 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120518085616/http://www.radikal.com.tr:80/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=1077812&CategoryID=82. Erişim tarihi: 2 Kasım 2012.
  6. ↑ "Türkiye 2011 sineması". Radikal. 7 Ocak 2011. http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=1035479&CategoryID=41. Erişim tarihi: 2 Kasım 2012.
  7. 1 2 3 4 "Bu, sadece bir film değil. Son 30 yılımız!". İKSV. 22 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120622165917/http://film.iksv.org:80/tr/festivalgunlugu/509. Erişim tarihi: 2 Kasım 2012.
  8. ↑ "BABAMIN SESi’NDE kaybettiğimiz bellek var". Evrensel. 21 Nisan 2012. 23 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120623200616/http://www.evrensel.net:80/news.php?id=27514. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  9. 1 2 3 "'Babamın Sesi'ne Rotterdam'da gala". NTVMSNBC.com. 1 Şubat. 2012. http://www.ntvmsnbc.com/id/25318427/. Erişim tarihi: 13 Kasım 2012.
  10. 1 2 Cömert, Hasan (11 Nisan 2012). "Sesler arasında utanç tarihi". NTVMSNBC.com. http://www.ntvmsnbc.com/id/25339299/. Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
  11. ↑ Özgüven, Fatih (24 Eylül 2012). "Adana günleri: Altın Koza". Radikal. http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalYazar&ArticleID=1101428&CategoryID=113. Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
  12. ↑ Kopan, Yekta (22 Eylül 2012). "Babamın Sesi: Hatırlamak acıtır...". 22 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20121122060448/http://filucusu.blogspot.com/2012/09/babamn-sesi-hatrlamak-actr.html. Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
  13. ↑ Saydam, Barış (22 Kasım 2012). "Politika Yapmadan Politik Olabilmek". Hayal Perdesi. 9 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131209081605/http://www.hayalperdesi.net:80/vizyon-kritik/160-politika-yapmadan-politik-olabilmek.aspx. Erişim tarihi: 04 Şubat 2013.
  14. ↑ "İstanbul'un galipleri 'Tepenin Ardı' ve 'Yeraltı'". Radikal. 15 Nisan 2012. http://www.radikal.com.tr/kultur/istanbulun_galipleri_tepenin_ardi_ve_yeralti-1084962. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2013.

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/28/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.