Bebek ölümü

2013 yılı dünya bebek ölüm hızı

2008 yılında Dünya'da bebek ölüm oranları^[1]

Bebek ölümü, bir yaşın altındaki bir çocuğun ölümü olarak tanımlanır. Bebek ölüm hızı ile ölçülür, bu değer bir yılda canlı doğan 1000 bebekten bir yıl içinde kaçının öldüğünü gösterir.

Bebek ölüm hızı (BÖH) bölgedeki bebek sağlığını temsil eder.^[2] Bebek ölüm hızı bir bölgenin sağlık sisteminin seviyesini göstermektedir. Dünyada II. Dünya savaşı yıllarında bin bebekten 306'sı ölürken, Cumhuriyetin kuruluşunda Türkiye'de bebeklerin 1/4'ü bir yaşını göremiyordu.

Sebepleri

Bebek ölümlerinin başlıca sebepleri; doğum asfiksi (solunumun başlamaması), zatürre, erken doğum komplikasyonları, ishal, sıtma, kızamık ve kötü beslenmedir. Bunların dışında, eğitim, çevre koşulları, devletin tıp hizmetleri ve annenin sağlık bilgisi gibi pek çok faktör ölüm sayısına etki eder. Gıda ürünlerinde hijyenin sağlanması, temiz erişilebilir içme suyu, bulaşıcı hastalıklara karşı aşılama ve diğer halk sağlığı önlemleri bebek ölümlerini engeller. Bebek ölümleri, toplumun potansiyel fiziksel, sosyal ve beşeri sermayesini alıp götürür.

Bebek ölümlerinin %60'ı ilk bir ay içinde gerçekleşmektedir. Bu ölümlerin ana nedeni engellenmesi zor doğumsal anormalliklerdir. bir aydan bir yaşına kadar olan ölümler engellenebilir nedenlerden kaynaklanır. Türkiye'de toplam ölümlerin %30'unu bebek ölümleri oluşturur.^[3]

Dünyada bebek ölümleri

Dünyada, gelişmiş ülkelerin ve gelişmekte olan ülkeler için, bebek ölüm hızı 1960 ve 2001 yılları arasında önemli ölçüde azalmıştır. 1960 yılında binde 126 olan BÖH 2001 yılında binde 57'ye gerilemiştir. Ancak BÖH az gelişmiş ülkelerde daha yüksektir. 2001 yılında az gelişmiş ülkelerde binde 91 olan BÖH, gelişmiş ülkelerden on kat büyüktü. BÖH'deki azalma, gelişmiş ülkelere nazaran, gelişmekte olan ülkelerde daha az gerçekleşmiştir.

The World Factbook 2012 tahminlerine göre ilk beş ve son beş ülke sıralaması listede gösterilmiştir.^[4]

Sıra	Ülke	Bebek ölüm hızı (ölüm/1,000 canlı doğum)
1	Afganistan	121.63
2	Nijer	109.98
3	Mali	109.08
4	Somali	103.72
5	Orta Afrika Cumhuriyeti	97.17
218	İsveç	2.74
219	Singapur	2.65
220	Bermuda	2.47
221	Japonya	2.21
222	Monaco	1.80

Türkiye'de 1000 doğumda tahmin bebek ölüm oranları (1971–2007)
Sağlık Bakanlığı, Bir Bakışta Sağlık,2007^[5]

Yıl	BÖH	Yıl	BÖH
1971	134,0	1993	52,6
1973	123,0	1998	42,7
1975	112,0	2003	29,0
1977	102,0	2004	24,6
1979	96,0	2005	23,6
1983	95,3	2006	22,6
1988	77,7	2007	21,7

Dünyada 1000 doğumda tahmin bebek ölüm oranları (1950–2050)
UN, medium variant, 2008 rev.^[6]

Yıllar	BÖH	Yıllar	BÖH
1950–1955	152	2000–2005	52
1955–1960	136	2005–2010	47
1960–1965	116	2010–2015	43
1965–1970	100	2015–2020	40
1970–1975	91	2020–2025	37
1975–1980	83	2025–2030	34
1980–1985	74	2030–2035	31
1985–1990	65	2035–2040	28
1990–1995	61	2040–2045	25
1995–2000	57	2045–2050	23

Ayrıca bakınız

• Bebek ölüm hızına göre ülkeler listesi
• Doğum oranı
• Doğum oranına göre egemen devletler ve bağımlı bölgelerin listesi

Kaynakça

1. World Infant Mortality Rates in 2008 Population Reference Bureau
2. "Ölüm İstatistikleri, 2014". tuik.gov.tr. 2014. 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151122164459/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18623. Erişim tarihi: 21 Kasım 2015. 
3. ENGİN, Dr. Berat. "Bebek ve Çocuk Ölümleri". sağlık.net. 15 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150515180206/http://www.xn--salk-1wa3i.net:80/bebekvecocukolumleri.html. Erişim tarihi: 22 Kasım 2015. 
4. "CIA – The World Factbook: Infant Mortality Rate". December 18, 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2091.html. Erişim tarihi: December 18, 2012. 
5. Türkiye'de 5 yaş Altı Ölüm Hızında Azalma
6. UNdata: Infant mortality rate (per 1,000 births)