Bulgar Eksarhlığı
Bulgar Eksarhlığı (Bulgarca: Българска екзархия Bâlgarska ekzarkhia) Otosefal Bulgar Ortodoks Kilisesi'nin resmi adıdır. Eksarhlık, 1945 yılında Patrikhane tarafından tanındı ve 1953 yılında Bulgar Patrikliği'ne dönüştürüldü.
Rum patriğinin ikamet ettiği binaya Patrikhane dendiği gibi, Bulgar ruhani liderinin bulunduğu Fener'deki yere de Eksarhhane denirdi.
Sultan Abdülaziz döneminde 28 Şubat 1870 tarihli ferman-ı hümayun ile kuruldu. O döneme dek Osmanlı Devleti'nde geçerli olan millet sistemi uyarınca Bulgarlar da Rum Ortodoks Milleti'ne mensup addedildiklerinden, böyle bir makama ihtiyaç duyulmadı. Bulgar İsyanları'nın filiz verdiği ve Bulgarlar'ın Rum Ortodoks tahakkümünden ayrılmak için hareketlenmeye başladıkları 1840'lı yıllarda başlayan mücadele 1870 tarihli ferman ile sonuçlandı ve yaklaşık 30.000 Bulgar kökenli Osmanlı vatandaşının yaşadığı İstanbul'da bir Eksarhhane kuruldu. 1872 yılında da Patrikhane, Eksarhhane ile ilişiğini kesti.
1908 yılında Bulgaristan'ın bağımsızlığını ilan etmesiyle Eksarhhane'nin taşınması gündemi meşgul etmeye başladı. 1913 yılında Balkan Savaşı'nın ardından Eksarh Josef I döneminde Sofya'ya taşındı ve İstanbul'daki kurum "Eksarh Vekilliği"ne dönüştürüldü.
1945 yılında "Eksarh Vekilliği"nin Patrikhane'ye bağlanmasıyla Eksarhhane'nin faaliyeti de sona erdi.
Bulgar Eksarhlığı'na bağlı bölgeler
1912-13 Balkan Savaşları'na kadar Bulgar Eksarhlığı'nın Bulgaristan'da 23 piskoposluğu bulunmaktaydı: Vidin, İvraca, Niş (1878 yılına kadar), Lofça, Tırnova, Rusçuk, Silistre, Varna, Preslav, Sliven, Eski Zağra, Pirot (1878 yılına kadar), Plovdiv, Sofya, Samokov, Köstendil, Üsküp, Debre, Manastır, Ohri, Köprülü, Ustrumca ve Nevrokop. Ayrıca sekiz bölgede de piskopos vekili bulunmaktaydı: Florina, Vodina, Kesriye, Selanik, Kılkış, Serez, Edirne ve İskeçe.
-
Bulgar Eksharlığının kurulmasını emreden ferman
-
Bulgar Eksarhlığı'nın sorumluluk alanı (1870-1913).
-
Bulgar Eksarhlığı'nın mührü (1872).
-
Krusevo'daki Bulgar okulu (1910).