Zhu De
Zhu De, Wade-Giles yazımında Chu-Teh ya da Cu Dı (d. 18 Aralık 1886, Yilong, Sichuan - ö. 6 Temmuz 1976, Pekin, Çin), Çinli siyaset adamı ve mareşal. Çin'in en büyük askeri önderlerinden biri olan Zhu De, Kızıl Ordu'nun kurucusudur.[1]
Bir köylü ailesinin oğluydu. 1911'de Yunnan Askeri Akademisi'nden mezun oldu. Aynı yıl Qing (Mançu) hanedanını devirme eylemlerine katıldı; Sun Yat-sen'in partisine ve 1911 Devrimi sırasında Güney Çin birliklerinin isyanına katıldı. Komünist Partisi'ne girme isteği reddedilince (1921) Paris ve Berlin'e gitti (1922). Almanya'da bulunduğu yıllarda Berlin'de ve Göttingen Üniversitesi'nde öğrenim gördü, Zhou Enlai ile tanıştı ve Çin Komünist Partisi'ne (ÇKP) üye oldu.
1926'da siyasi etkinlikleri nedeniyle Almanya'dan sınırdışı edilince Çin'e döndü ve komünistlerle bağını gizleyerek Kuomintang ordusunda subay oldu. 1 Ağustos 1927'de komünistlerin Kuomintang'a karşı düzenledikleri Nanchang ayaklanmasında yer aldı. Komünistlere göre Kızıl Ordu'nun doğuşuna yol açmış olan bu ayaklanmanın başarısızlıkla sonuçlanması üzerine, kaçmayı başaran arkadaşlarıyla birlikte Mao Zedong'un önderliğindeki küçük gerilla kuvvetlerine katıldı. Mao ile birlikte IV. Kızıl Ordu'yu oluşturdular; Zhu bu ordunun komutanlığını, Mao ise siyasal komiserliğini üstlendi.
Zhu sonraki 22 yıl boyunca Kuomintang ordusuna ve Japonlara karşı savaşta komünist kuvvetlerin komutanı olarak Mao'nun yanında yer aldı. Önce Orta Çin'de, daha sonra Uzun Yürüyüş (1934-35) ile Çin-Japon Savaşı (1937-45) ve İç Savaş (1945-49) dönemlerinde savaştı; Çan Kay Şek'in ordularına karşı savaştı ve Kuomintang'ın baskısı sonucu, zor kuşullar altında, bir geri çekilme olan Uzun Yürüyüş'ü gerçekleştirmek zorunda kaldı. VIII. Ordu'nun başına getirildi ve Japonlara karşı Çan Kay Şek ile işbirliği yaptı (1937-41), daha sonra Çan Kay Şek ile Müttefikler'in uyguladığı stratejiden bağımsız bir savaşa girişti. Japon kuvvetlerinin bir bölümünü durdurmayı başardı (1941-45).[2]
1946-49 arasında milliyetçi güçlerle yapılan savaştan Kızıl Ordu'nun başarıyla çıkmasında Zhu De'nin yeteneklerinin rolü büyüktür. Bu savaş sırasında ikinci savaş bölgesine komuta etti, Mao Zedong'un ordularını zafere ulaştırdı ve tüm Kıta Çini'ni ele geçirdi. 1954'e değin Halk Kurtuluş Ordusu'nun komutanlığını yürüttü.
Zhu De 1934'ten beri parti politbürosunda bulunmakla birlikte hiçbir zaman siyasal önder olarak sivrilmedi. Orduda rütbeler oluşturulunca mareşalliğe yükseltildi. 1954'te devlet başkanı yardımcısı seçildi. 1959 sonrasında yasama meclisi niteliğindeki Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi'nin başkanlığını üstlendi. 1966'da Kültür Devrimi sırasında şiddetle suçlandı ve siyasal gücü azaldı. 1969'da Zhu De Merkez Komitesi Siyasi Bürosu'nun daimi üyeliğine atandı.
Zhu De, Mao Zedong'la birlikte, Kızıl Ordu'nun çağdaş savaş gereklerine göre yapılanmasında etkinlik gösteren en önemli kişidir.
Kaynakça
| |||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||
.JPG){kind=small}