Dördüncü Çağ

Dördüncü Çağ ve sonraki çağlar, J. R. R. Tolkien Orta Dünya evreninde bir zaman dilimidir. Dördüncü Çağ ve sonrasına dair Tolkien çok az şey yazmıştır. Tolkien’in çoğu çalışması Üçüncü Çağ ve ondan önceki çağlarla ilgilidir.

Dördüncü Çağ, bazılarının sandığının aksine Yüzüktaşıyıcılarının Valinor’a gitmek için Orta Dünya’dan ayrılması ile değil, Hükmeden Yüzük’ün yok edilmesi ve Sauron’un kesin olarak yenilmesi ile başlamıştır. Çağın ilk asırlarında yaşanan bazı olaylar Ekler’den ve aşağıdaki açıklamalardan öğrenilebilir.

İnsanlar

Elessar ve sonrasında Eldarion’un çalışmalarıyla, sürgündeki Númenorean krallıkları olan Arnor ve Gondor tekrar eski günlerine kavuştu ve İnsanların krallıkları zenginleşti. İnsan ırkından olan düşman halklar ile kesin barış kuruldu. En azından Haradrim ve Easterlingler ile ittifak kuruldu ve hatta bazıları Yeni Birleşik Arnor ve Gondor Krallığı’na katıldılar. Ekler’de anlatıldığı üzere, Éomer Eorl’ün yemini tazeledi ve Elessar ile beraber Rhûn denizinin ötesindeki ve Harad’ın içlerindeki topraklarda savaşlar yapmaya gittiler. Demek ki, geçmişte Sauron ile beraber savaş yapmış ve hala barış yapmayan halklar vardı. Sauron’un kölelerinin çoğu özgür bırakıldı ve Mordor’daki Núrnen denizi etrafında kendilerine bağımsız topraklar verildi. En başından beri müttefik olan Rohan ve Esgaroth krallıkları da parlak günlerine döndü. Doğal olarak zarar görmeden Dördüncü Çağ’a ulaşmış olan Shire ve Drúedain ülkelerine de bağımsızlık verildi.

Elfler

Lórien elfleri Yüzük Savaşı esnasında Dol Guldur’dan gelen üç saldırıyı geri püskürttükten sonra, Kuyutorman’ı her türlü kötülükten temizlemeye başladı (bu kötülüklerin birçoğu Dol Guldur’daydı). Rivayet edilir ki, Celeborn birçok elfle birlikte kayıklara binerek savaşa hazırlıklı bir halde Anduin’in karşı tarafına geçti. Bu esnada Galadriel, Dol Guldur’un surlarını yıkıyordu ve çukurlarını ortaya çıkarıyordu. Orman bu şekilde temizlendi. Daha sonra Thranduil ve Celeborn, ormanın ortasında buluştular ve ormana Eryn Lasgalen dediler. Eryn Lasgalen’deki Silvan krallıkları (Celeborn’un Doğu Lórien’i ve Thranduil’in krallığı), elflerin çoğu batıya gitmesine rağmen eskisine göre biraz daha genişlemiş oldu. Gri Limanlar ve Lindon toprakları, bir süre daha geride kalacak olan Círdan ve diğer elflerin kullanımına ayrıldı. En azından Legolas’ın komuta ettiği bir topluluk Ithilien’de bir süre kalmaya devam etti.

Cüceler

Durin’in Halkı cüceler Erebor’da zenginleşti ve Gimli’nin yönettiği bir grup Aglarond’a yerleşti. Khazad-dûm’a madenci grupları yollandı ve tekrar çıkarılmaya başlanan mithril ile Minas Tirith’in kapıları tamir edildi. Khazad-dûm hemen eski günlerine dönüp kalabalıklaşmadı. Bununla beraber, Son Durin’in çalışmalarıyla Durin’in Halkı tekrar anavatanına dönmeye başladı. Dördüncü Çağ’ın sonlarına doğru, cüceler azalmaya başladı. Çünkü, cüce adamları zanaatlarına o kadar düşkün oldular ki, ne evlenmek ne de çocuk yapmak gibi bir dertleri yoktu ayrıca Moria savasından sonra cucelerin sayısı oldukca azalmıstı Tam olarak akıbetleri bilinmiyor..

Diğer Irklar

Orklar ve troller uzak doğuya gitti ve asla kendilerini toparlayamadılar ve eski günlerine dönemediler.Entlere yasam veren su gittikce azaldı. Aragorn, bir zamanlar yayılmış oldukları Eriador’a doğru Fangorn’u tekrar genişletmeleri için onlara izin verdi ve onlara bağımsızlık verdi. Ağaçsakal buna teşekkür etti ve fakat entlerin asla eskisi gibi çoğalamayacaklarına ağıt yaktı. Entler gitgide ağaçlaştı ve bir daha diğer ırkların işlerine dahil olduklarına hiç rastlanmadı (Ağaçlaşmış ve iletişimi kesmiş bir entin “ölü” sayılıp sayılamayacağı veya bugünlere kadar herhangi bir duyuları sağlam kalarak ulaşıp ulaşmadıkları tartışmalıdır).

Yüzük Kardeşliği

Yüzük Kardeşliği’nin geri kalan üyelerinden Sam, Shire’ın belediye başkanı ve Kral Elessar’ın danışmanlarından birisi oldu. Kızı Elanor ise, Arwen’in en büyük yardımcılarından biri oldu. Hayatının sonuna doğru, Círdan’ın son gemilerinden birisine binerek Sam’in Valinor’a doğru yola çıktığı söylenir.

Merry Erdiyarı’nın Başkanı oldu ve Pippin Shire’da Yaşlıer ve Took sülalelerinin reisi oldu. İkisi de Rohan ve Gondor’un kraliyet aileleriyle dostluklarını sürdürdü. Çok yaşlandıklarında Rohan ve Gondor ziyaretleri için yola çıktılar ikisi de D.Ç. 64 civarında öldüler. Rath Dínen’e gömüldüler.

Legolas’ın bir gemi yaptığı ve Valinor’a yelken açtığı söylenir. Gimli’nin de gayri ihtiyari Galadriel’i görme arzusuyla Legolas ile beraber gittiği söylenir.

Sonraki Asırlar

Tolkien’in yazılarında, bu çağın ilk birkaç yüzyılının ötesine dair bilgi bulunmuyor. Bu yüzden çağın ne zaman bittiği bilinmiyor. Bilinen bir gerçek şu ki Dördüncü Çağ, egemenliğin insanlara geçtiği ve Elflerin Zayıflaması’nın başladığı çağ oldu.Çünkü birçok elf gri limanlardan uzağa yelken açtı ve sayıları azaldı.İnsanlar diğer ırkların önüne geçerek tek egemen ırk haline geldiler.

Sonraki Çağlar

Tolkien’in bir tahminine göre Üçüncü Çağ’ın sonu ile MS 20. yy’ın başlangıcı arasında yaklaşık 6000 sene var ve eğer Dördüncü Çağ ile Beşinci Çağ aynen İkinci Çağ ve Üçüncü Çağ arasında olduğu gibi uzunluk açısından benzeşiyorsa, Beşinci Çağ’ın bitiş senesi MS 1958 olabilir. Ayrıca Tolkien, çağların hızlanmaya başladığını düşündüğünü ve buna göre Altıncı Çağ’ın sonlarında olduğumuzu ve Yedinci Çağ’a doğru zamanın ilerlediğini belirtmiştir.^[1]

Sonraki Çağlara Dair Tartışmalar

Tolkien, Orta Dünya evrenini gerçek dünya tarihinin erken dönemleri olarak betimlemiş ise de daha sonraları düzeltme yaparak mitolojik bir çehreye büründürmüştür. Bu sayede Orta Dünya mitolojisindeki olayların gerçek dünya tarihindeki bazı gerçeklerle çatışma ihtimalini ortadan kaldırmayı amaçlamıştır. İçinde bulunduğumuz zamanı Beşinci Çağ olarak belirlemek, Tolkien takvimini günümüz tarih sistemiyle bağlamaya çalışanlar için önemli bir nokta teşkil ediyor. Tolkien Cemiyeti’nin yayın organı Mallorn’un 42 no.lu sayısında çıkan bir makalede Tolkien’in verdiği tüm bilgiler incelenerek yapılan bir tahlilde Güneş Yılları’nın başlangıcı MÖ 25 Mart 10160 senesine, İkinci Çağ’ın başlangıcı MÖ 26 Aralık 9564 senesine, Üçüncü Çağ’ın başlangıcı MÖ 24 Aralık 6123 senesine, Dördüncü Çağ’ın başlangıcı ise MÖ 18 Mart 3102 senesine denk gelmektedir. Çıkarılan bu şemaya göre Miladî takvim sisteminin birinci senesi ile Beşinci Çağ’ın başlangıcı eşit hale gelmektedir^[2]

Kronoloji

Dördüncü Çağ 1 Shire hesabıyla Dördüncü Çağ başladı.

2 Sam'in oğlu Frodo Gardner doğar. Adelard Took ölür.

4 Sam'in kızı Rose Gamgee'nin doğumu.

6 Kral Elessar insanların Shire'a girmesini yasaklayan bir kanun çıkarır ve Shire'ı Kuzey asasının koruması altında bir Özgür Ülke ilan eder. Will Nebzeayak belediye başkanlığını bırakır. Sam Gamgee Belediye Başkanı seçilir. Ponto Baggins Baggins ailesinin başı olur. Sam'in oğlu Merry Gamgee'nin doğumu. Peregrin Took, Elmas ile evlenir.

7 Gaffer Gamgee ölür.

8 Sam'in oğlu Pippin Gamgee'nin doğumu.

9 Pippin'in oğlu Faramir Took dünyaya gelir. Merimac Brandybuck ölür

10 Sam'in kızı Altınbukle doğar. Odovacar Bolger ölür.

11 Saradoc Brandybuck ölür. Merry Brandybuck Erdiyar'ın Lordu olur. Sam'in oğlu Hamfast Gamgee doğar.

12 Sam'in kızı Daisy Gamgee doğar.

13 Paladin Took II ölür. Pippin Took Reis olur. Sam Gamgee tekrar Belediye Başkanı olur. Kral Elessar Peregrin'i ve Merry'yi danışman yapar.

14 Sam'in kızı Primrose Gamgee doğar. Odo Ayağıkibirli ölür

15 Kral Elessar kuzeye gider ve bir süre Evendim Gölü kıyısında kalır. Brendibadesi köprüsüne gelerek dostlarıyla buluşur. Dunedain Yıldızı'nı Efendi Samwise'a verir ve Elanor Kraliçe Arwen'in şeref nedimesi olur. Sam'in oğlu Bilbo Gamgee’nin doğumu. Gloin’in ölümü.

17 Sam'in kızı Ruby Gamgee doğar.

19 Sam'in oğlu Robin Gamgee doğar. Çiftçi Pamuk ölür.

20 Efendi Samwise üçüncü kez Belediye Başkanı seçilir.

21 Efendi Samwise, karısı ve Elanor Gondor'a giderek bir yıl orada kalırlar. Yokluğunda Samwise'a Efendi Tolman Pamuk vekâlet eder. Sam'in oğlu Tom Gamgee'nin doğumu.

22 Filibert Bolger ölür

27 Efendi Samwise dördüncü kez Belediye Başkanı seçilir.

30 Elanor, Irak Yaylalar'da, Greenholm'lü Fastred ile evlenir.

31 Irak Yaylalar'dan Kule Tepeleri'ne (Emyn Beraid) kadar olan kısım Kral tarafından Shire'a hediye edilir. Birçok hobbit bu bölgeye yerleşir.

33 Elanor ile Fastred'in oğlu Elfstan Fairbairn doğar.

34 Prens Imrahil'in ölümü.Imrahil'in oğlu Elphir prensliği devralır. Efendi Samwise beşinci kez Belediye Başkanı seçilir. Onun ricasıyla, Reis, Fastred'i Batısınıra Vekilharcı yapar. Fastred ve Elanor, Kule Tepeleri'ndeki Altınkuleler'e yerleşirler. Çocukları ve torunları Kulelerin Fairbairn'leri olarak nesiller boyu burada yaşarlar.

41 Efendi Samwise altıncı kez Belediye Başkanı seçilir. Frodo Gardner'ın oğlu Holfast Gardner'ın doğumu.

42 Faramir Took, Samwise'ın kızı Altınbukle ile evlenir.

43 Bu tarihlerde Eldarion dünyaya gelmiş olabilir.(Bazı kaynaklara göre 20. yılında)

48 Efendi Samwise yedinci ve son kez Belediye Başkanı seçilir. Görev süresi 1476'da(Shire yılları hesabı), 96 yaşındayken sona erer.

55 Sam'ın başkanlıkta son senesi.

57 Prens Elphir ölür. Alphros Dol Amroth Prensi olur.

61 Yılortası gününde, Efendi Samwise'ın karısı Gül Hanım ölür. Eylül 22: Efendi Samwise Çıkın Çıkmazı'ndan ayrılarak Kule Dağları'na gider. Onu son kez gören Elanor olur. Elanor'a Kırmızı Kitap'ı verir ve kitap bundan sonra Fairbairn'lerin gözetiminde kalır. Elanor'un anlattığına göre Samwise Kuleleri geçerek Gri Limanlar'a gider; son Yüzük Taşıyıcısı da böylece denize açılır.

63 Baharda Rohan'dan Erdiyarı'na Kral Eomer'in Efendi Holdwine'ı görmek istediği haberi gelir. Meriadoc o sırada yaşlı (102) fakat hâlâ sağlıklıdır. Dostu Reis ile görüştükten sonra, görevlerini ve mallarını oğullarına devreder, Sarn Sığlığı'na doğru uzaklaşırlar; Shire'da onları bir daha gören olmaz. Efendi Meriadoc'un Edoras'a gittiği ve o sonbahar Kral Eomer ölürken yanında olduğu duyulur. Elfwine Rohan'ın on dokuzuncu kralı olur. Merry ve Pippin Gondor'a gider. Pippin Kırmızı Kitap'ın bir kopyasını Minas Tirith Kütüphanesine bırakır. Sonra Peregrin ve Merry son yıllarını Gondor'da geçirirler; öldüklerinde Gondor'un ulularının yanına, Rath Dinen'e gömülürler.

73 Eomer'in eşi ve Elfwine'in annesi Lothiriel'in ölümü.

80 Tepe'li Harding doğar.

82 Faramir ölür. Elboron Gondor Vekilharcı ve Ithilien Prensi olur.

91 Dwalin’in ölümü.

95 Prens Alphros ölür.

103 Eomer'in oğlu Rohan kralı Elfwine'in ölümü.

120 Kral Elessar ölür. Eldarion Yeniden Birleşmiş Krallık Arnor ve Gondor'un kralı olur. Legolas Ithilien'de gri bir gemi yapmış Anduin'den aşağı, Deniz'in ötesine yelken açmış; denir ki, cüce Gimli de yanındaymış. Ve o gemi de gittiğinde Orta Dünya'da Yüzük Kardeşliği'nden kimse kalmamış.

121 Kış: Arwen Cerin Amroth'a gider ve orada ölür.

150 Khazad Dum VII Durin tarafından alınır.

172 Reis'in Kitabı tamamlanır.

185 Samwise'ın varisi Tepeli Harding'in ölümü.

220 Kral Eldarion'un hükümdarlığı bu zamana kadar sürmüş olduğu söylene gelir.

Notlar ve Kaynakça

1. Carpenter,Humphrey. The Letters of J. R. R. Tolkien,Boston:Houghton Mifflin,#211 s.283 dipnot, ISBN 0-395-31555-7
2. Orta Dünya Kronolojisi(Mallorn’un 42. sayısındaki bir makale) (İngilizce)

Dış bağlantılar

1. Arda Ansiklopedisi (İngilizce ve Fransızca)
   • Dördüncü Çağ (İngilizce)
2. Orta Dünya Kronolojisi (Mallorn'un 42. sayısındaki ilgili makale) (İngilizce)