Fayton

Samsun'da ücret karşılığı yolcu taşıyan bir fayton

Fayton; körüklü, dört tekerlekli, atlı binek arabası.

Etimoloji

Fayton kelimesi Türkçeye Fransızcadan geçmiştir^[1] ve kökeni Yunan mitolojisindeki güneş tanrısı Helios'un oğlu Phaethon'a dayanır.^[1] Hikayeye göre Phaethon babasının güneş arabasını kullanmak için izin alır; ancak atların kontrolünü kaybederek Dünya'yı ateşe vermeye başlar. Zeus, daha fazla zarar vermesini önlemek için Phaethon'u bir şimşek ile vurur. Phaethon, sonradan Po olarak adlandırılan Eridanus Nehri'nin ağzına düşer.^[2]

Tarihçe

Osmanlılar zamanında arabalara genellikle kupa adı verilirdi. Son zamanlarda talika, kinto, kâtip odası, lando denilen çeşitli tipte arabalar yapıldı. Bütün bunlarla sadece insan taşınırdı. Otomobilin icadından sonra fayton yavaş yavaş bırakıldı, büyük şehirlerde neredeyse tamamen ortadan kalktı. Anadolu kasabalarında ise sayısı azaldı. Son yıllarda özellikle turistik şekilde tekrar canlanan fayton kültürü birçok şehirde çoğaldı.

Türleri

Lando ile kupaların oturma yerleri tamamen kapalıdır. Tek veya çift atla çekilen faytonların körükleri yarı yarıya ve öne doğru kapanacak şekildedir, sürücü için ön kısımda yüksek bir yer vardır. İstanbul adalarında motorlu taşıt kullanma yasağı olduğu için faytonlar bu adaların özelliğini teşkil eder.

Galeri

• 
  Galler'de bir fayton
• 
  İstanbul'da bir fayton

Kaynakça

1. "fayton." Nişanyan sözlük.
2. "Phaethon." Britannica.com

Dış bağlantılar

• Elektrikli Fayton Daha İyi Olacak!,HAYTAP, 5 Nisan 2012
• Adalardaki Faytonlar Kademeli Olarak Kalkmalı !, HAYTAP, 26 Mart 2012
• Fayton sefasının perde arkasındaki dram, Sabah, 23 Haziran 2012