Gürcistan'daki Yahudilerin tarihi

Gürcistan'daki Yahudilerin tarihi
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Gürcistan Gürcistan 13.000
İsrail İsrail 120.000
Amerika Birleşik Devletleri ABD 5.000
Rusya Rusya 1.000
Azerbaycan Azerbaycan 700
Kanada Kanada 500
Diller
Gruzinik, İbranice, Gürcüce
Din
Musevilik
İlgili etnik gruplar
Aşkenaz, Mizrahi, Yahudiler

Gürcü Yahudileri Kafkasya'daki Gürcistan ulusundan olan Yahudiler'e denir. Gürcistan'in en eski cemaatlerinden olan Yahudiler tarihlerini Babil Sürgünü'ne kadar dayandırmaktadır.[1]

Köken

Gruzinik dilini konuşan bu Yahudiler dünyanın en eski cemaatlerinden biridir. Gürcü Yahudileri'nin bölgede 2.600 yıllık bir tarihi vardır. Gurjim veya kartveli ebraelebi denen bu cemaatin kökenleri konusunda tartışmalar olsa da en kabul edilen görüş cemaatin M.Ö. 6.yy'da Babil Sürgünü sırasında geldikleridir. 11.yy'da yaşamış Gürcü tarihçi Leonti Mroveli'nin anlattıklarına göre:

"Kral Nebukadnezar Kudüs'ü eline geçirdi. Oradan kaçan Yahudiler kartli'ye geldi. Mtsheta bölgesinin hükümdarından vergi karşılığı toprak istedi. Hükümdar onları Aragvi'deki Zanavi pınarına yerleştirdi"[1]

Tarih boyunca Gürcü Yahudileri Tiblis'te yerli Gürcü halktan ve hatta Aşkenazlar'dan ayrı yaşamışlardır.

Tiblis'te bir sinagog'da Hanuka bayramı kutlamaları.

Yakın Tarih

1970'lere kadar nüfusu 100.000 civarında olan cemaatin çoğunluğu İsrail, ABD, Rusya ve Belçika'ya göç etti. 2004'te ise sadece 13.000 Yahudi Gürcistan'da kaldı. 2002'de yapılan nüfus sayımına göre Gürcistan'da Yahudilik'e inanan sayısının 3.541 olduğu belirlendi.[2] Gürcistan Yahudiler'inin en büyük kollarından biri olan Legişvili'nin İsrail, Moskova, Bakü, Düsseldorf ve Cleveland'da akrabaları vardır. New York ve çevresinde ise 700 adet Gürcü Yahudisi yaşamaktadır.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla bağımsızlığını ilan eden Gürcistan'dan İsrail'e yapılan göç sayısı 2008 Güney Osetya Savaşı ile ivme kazanmıştır.[3] Tshinvali'deki Yahudi çeyreği savaş sonucu harabeye dönmüştür.[4][5]

Dil

Geleneksel olarak içine İbranice'den kelimeler barındıran Gruzinik dilini konuşan Gürcü Yahudileri ayrıca bulundukları ülkenin dilini de konuşurlar. Örnegin, Gürcistan'da Gürcüce ve Rusça, Belçika'da Felemenkçe, ABD ve Kanada'da İngilizce ve İsrail'de İbranice konuşurlar.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. 1 2 The Wellspring of Georgian Historiography: The Early Medieval Historical Chronicle The Conversion of Katli and The Life of St. Nino, Constantine B. Lerner, England: Bennett and Bloom, London, 2004, s. 60
  2. Gürcistan Istatistikleri
  3. Jerusalem Post
  4. Times Online
  5. Russia Today
This article is issued from Vikipedi - version of the 2/15/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.