Hınçak komitesi

Hınçak, aslında Sosyal Demokrat Hunçakyan Partisi (Ermenice: Սոցիալ դեմոկրատ Հնչակյան կուսակցություն) olarak da bilinen, en eski Ermeni siyasi partisilerdendir. Hınçak, Ermenice Çan anlamına gelir. Zamanla Rusların etkisi altında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı bir cephe olarak örgütlenmiştir. 1887 yılında Kafkasyalı bir Ermeni olan Avedis Nazarbey ve Marksist ideolojiye inanmış beş öğrenci ile birlikte İsviçre'nin Cenevre kentinde kurulmuştur. Çalışma bölgesi olarak Doğu Anadolu'yu seçen komite, bir zaman sonra merkezini İsviçre'den Londra'ya götürmüştür.

Cemiyetin prensipleri Karl Marx'ın Komünist Manifesto'sundan esinlenerek hazırlanmış olup üyelerinin çoğu Rusyalı Ermenilerdi. Hınçak (çan) isminde bir de yayın organı çıkarmışlardı. Komitenin amacı, Batı Ermenistan'ı Osmanlı Devleti'nden kopararak Rus ve İran Ermenistanı'yla birleştirmek ve böylece Büyük Ermenistan'ı kurmaktı. Silahlı eylem yoluyla isyanlar ve olaylar çıkararak amaçlarına ulaşabileceklerini düşünmüşlerdi.

Osmanlı Devleti'ne karşı Kumkapı (1890) ve Bâb-ı Âli (1895) olaylarını organize etmiş ve bir süre sonra aralarında görüş ayrılıkları oluşmaya başladı ve 1897'de ikiye bölündüler. Bir kısmı, Asıl Hınçaklar (Nazarbey taraftarı olanlar), öbür kısmı da (Arpiyar Arpiaryan liderliğindeki) Yenilikçi Hınçaklar (Vera Gazmıyal Hınçaklar) adını aldılar.

Hınçak Komitesi, programı ve yöntemlerine rağmen Ermeniler arasında büyük taraftar bulamadı. 1900'lerden itibaren birçok komite taraftarı Birleşik Krallık, Rusya, Kafkasya'da öldürülünce büyük kan kaybetmelerine rağmen yine de I. Dünya Savaşı sürecinde Ruslarla işbirliği yapmak yoluyla eylemlerine devam edebilmişlerdir.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 7/7/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.